Ευφορία, λοιπόν, στις αγορές, για τα αποτελέσματα της συνόδου κορυφής της ΕΕ, με μεγάλη άνοδο των δεικτών, ενίσχυση του ευρώ και άνοδο της τιμής του πετρελαίου. Όσο για τον Μάριο Μόντι, εμφανίστηκε δύο φορές νικητής: μία λόγω του ποδοσφαιρικού θριάμβου της Σκουάντρα Ατζούρα και μία επειδή, όπως ισχυρίστηκε, πέρασαν οι θέσεις της Ιταλίας.
Ας προσπεράσουμε, όμως, τις εντυπώσεις και τις δηλώσεις και ας δούμε ποιες ακριβώς είναι οι σημαντικότερες αποφάσεις που ελήφθησαν στη σύνοδο και ποιες ακριβώς αλλαγές επιφέρουν στην Ευρώπη. Έχουμε και λέμε, λοιπόν:
- Η πρώτη σημαντική απόφαση αφορά στη δυνατότητα απευθείας ανακεφαλαιοποίησης των ευρωπαϊκών τραπεζών από τον EFSF και τον ESM. Αυτό, όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε, κόβει τον «ομφάλιο λώρο» που ένωνε τον χρηματοπιστωτικό κλάδο με το δημόσιο χρέος, μιας και η ενίσχυση του πρώτου δεν θα συνεπάγεται πλέον αυτομάτως την αύξηση του δεύτερου (όπως συνέβη μέχρι σήμερα στις περιπτώσεις Ελλάδας, Ιρλανδίας και Πορτογαλίας).
- Η δεύτερη απόφαση έχει να κάνει με την ενεργοποίηση της δυνατότητας του EFSF και του ESM να αγοράζουν κρατικά ομόλογα στην πρωτογενή αγορά και όχι στη δευτερογενή, όπως η ΕΚΤ. Με τον τρόπο αυτό, εκτιμάται ότι οι άλλοι πιστωτές θα αναγκάσουν να μειώσουν σημαντικά τα επιτόκια δανεισμού, ελαφρύνοντας έτσι τις ήδη υπερχρεωμένες δανειολήπτριες χώρες.
- Όσο για την τρίτη, σχετίζεται με το λεγόμενο Σύμφωνο Ανάπτυξης, που υπολογίζεται σε 120-130 δισ. ευρώ και θα κληθεί να βοηθήσει τις προβληματικές χώρες να ορθοποδήσουν και να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας.
Με μια πρώτη ματιά, λοιπόν, η σύνοδος στέφθηκε με επιτυχία και οι εταίροι της Γερμανίας ανάγκασαν την Ανγκελα Μέρκελ να κάνει πίσω και να παραβιάσει τις κόκκινες γραμμές τις οποίες είχε θέσει. Είναι σωστό, όμως, αυτό το συμπέρασμα;
Όχι – κι αυτό διότι μια προσεκτικότερη ματιά δείχνει τα εξής:
- Σε σχέση με τις τράπεζες, ναι μεν η ενίσχυσή τους δεν θα αυξάνει το κρατικό χρέος, όμως και οι κοινές μετοχές τις οποίες θα υποχρεούνται να εκδώσουν και να διαθέσουν, ως αντάλλαγμα και εγγύηση, δεν θα πηγαίνουν πλέον στο εκάστοτε κράτος-μέλος, αλλά απευθείας στις Βρυξέλλες και τους κοινοτικούς μηχανισμούς. Έτσι, όμως, η πιο ζωτική λειτουργία των εθνικών οικονομιών θα περνά, ντε φάκτο και ντε γιούρε, στον έλεγχο της ΕΕ, επιφέροντας τεράστιες αλλαγές στη θέση των χωρών-μελών, των πολιτών και των επιχειρήσεών τους.
- Όσον αφορά στην αγορά κρατικών ομολόγων, ο Μόντι (και άλλοι) παρέλειψαν να μας προσθέσουν μια κρίσιμη λεπτομέρεια: για να παρέμβει ο EFSF και ο ESM θα απαιτείται μια χώρα-μέλος να υποβάλλει σχετικό αίτημα και αυτό να εγκρίνεται ομόφωνα. Επιπλέον, όπως διευκρίνισαν για ευνόητους λόγους οι Γερμανοί και επιβεβαίωσε ο επίτροπος Αλμούνια, το αίτημα θα συνοδεύεται από συγκεκριμένη δέσμευση για την τήρηση των κανόνων του Δημοσιονομικού Συμφώνου, μέσω της υπογραφής ενός memorandum of understanding – ήτοι, ενός προ-Μνημονίου!
- Τέλος, τα περίφημα δισ. του Συμφώνου Ανάπτυξης δεν αφορούν νέα κεφάλαια, αλλά στο μεγαλύτερο μέρος τους, αποτελούν ένα άθροισμα των ποσών που έχουν ήδη προβλεφθεί στα διάφορα κοινοτικά κονδύλια (διαρθρωτικά, ειδικά, υποδομών κ.λπ), τα οποία τώρα απλώς θα μπουν σε ένα ενιαίο ταμείο. Άρα, άνθρακες ο θησαυρός!
Ποιο είναι το συμπέρασμα, μετά από αυτές τις παρατηρήσεις; Μα, απλώς, ότι το Βερολίνο δεν έχει κανένα λόγο να είναι δυσαρεστημένο από τις αποφάσεις της συνόδου. Έμεινε πιστό στη γραμμή του και ό,τι έδωσε, συνοδεύτηκε από υπέρτερα ανταλλάγματα και ενίσχυση του ελέγχου που ασκεί η ισχυρή Γερμανία στην ΕΕ.
Τελικά, αυτή τη φορά, το μόνο δυσάρεστο για την Μέρκελ ήταν οι δύο «βόμβες» του Μπαλοτέλι…
