A Beautiful Mind (2001). Ένας Υπέροχος Άνθρωπος

• Σκηνοθεσία: Ron Howard
• Ηθοποιοί: Russell Crowe, Jennifer Connelly, Paul Bettany, Adam Goldberg, Ed Harris, Judd Hirsch, Christopher Plummer
• Διάρκεια: 120 λεπτά
• Ελληνικός τίτλος: Ένας Υπέροχος Άνθρωπος
• Ημερομηνία κυκλοφορίας: 13 Δεκεμβρίου 2001
• Παραγωγή: Imagine Entertainment, DreamWorks SKG, Universal Pictures
• Προϋπολογισμός ταινίας: 58 εκατομμύρια δολάρια
• Ακαθάριστα έσοδα: 313 Εκατομμύρια Δολάρια

Τι το ξεχωριστό και συναρπαστικό μπορεί να έχει η ζωή ενός μαθηματικού ώστε να προσελκύσει το ενδιαφέρον του κινηματογραφικού κόσμου; Όταν πρόκειται όμως για την αυτοβιογραφική ιστορία του John Forbes Nash Jr. τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά…

Συναντάμε τον John Nash (Russell Crowe) για πρώτη φορά το 1947 στο Princeton. Σε ηλικία μόλις 22 χρονών ο Nash είναι ένας πολλά υποσχόμενος νέος στον χώρο των “νέων μαθηματικών”, χωρίς ικανότητα να αναπτύξει κοινωνική ζωή και κυριευμένος από μια και μοναδική εμμονή: να βρει μια ιδέα πραγματικά νεωτεριστική. Ανατρέποντας μια θεωρία του Adam Smith, πατέρα της μοντέρνας οικονομίας, ο Nash βρίσκεται με μια θέση στο MIT.

Την ίδια εποχή συνεργάζεται με κυβερνητικές υπηρεσίες και τον William Parcher (Ed Harris) για να αποκωδικοποιήσει κάποιους μυστικούς κώδικες, εμπλέκοντας με τον τρόπο αυτό τον εαυτό στην αδιάκοπη μάχη των Αμερικανών απέναντι στον κομμουνισμό κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου. Παράλληλα γνωρίζει την Alicia (Jennifer Connelly) την οποία και παντρεύεται λίγο αργότερα. Η ευτυχισμένη όμως αυτή περίοδος θα τελειώσει γρήγορα, ξεκινώντας μια άλλη, γεμάτη παρανοϊκές ψευδαισθήσεις που θα οδηγήσουν στη διάγνωση της σχιζοφρένιας.

“Είναι ένας άνθρωπος πολύ συγκρατημένος και είναι μια ιδιοφυΐα. Την πρώτη φορά που τον συνάντησα, δεν κατάφερα να μην σκέφτομαι συνέχεια ότι ήταν αυτός που ανακάλυψε κάτι που ήταν μπροστά στα μάτια όλων για εκατοντάδες χρόνια και ότι μόνο αυτός κατάφερε να το δει καθαρά”, λέει ο Russell Crowe.

Και πράγματι αυτό μεταφέρεται με υπέροχο τρόπο στην ταινία, ειδικά στην σκηνή που καταφέρνει να βρει το κλειδί ενός μυστικού κώδικα, εξετάζοντας ένα πλήθος αριθμών σε έναν μεγάλο πίνακα που βρίσκεται μπροστά του, αλλά και μπροστά στους υπόλοιπους. Εκεί είναι η μαγεία του μυαλού του -γιατί περί μαγείας πρόκειται: βλέπει αυτό που οι άλλοι δεν μπορούν! Η προσήλωση στα μαθηματικά, στην ύλη που τον γεμίζει, είναι παντού διάχυτη. Το πάθος του για να βρει αλγόριθμους, να ανακαλύψει μια καινοτόμο θεωρία που θα τον κάνει επιτέλους να διακριθεί από τους υπόλοιπους είναι πραγματικά συγκλονιστικά.

Αλλά και η το επόμενο μεγάλο κομμάτι της ζωής του, η μάχη με τη σχιζοφρένεια, είναι εξίσου δραματική. Εκεί όμως η παρουσία της γυναίκας του είναι καθοριστική. Είναι στο πλευρό του συνέχεια παρότι δεν περνάει μέρα που να σκέφτεται, να αμφισβητεί, αλλά και να ξαναπείθεται για την αγάπη που νιώθει για αυτόν.

Όλα αυτά δίνονται με εκπληκτικό τρόπο μέσα από τις ερμηνείες του Russel Crowe και της Jennifer Connelly. Αν και ανήκω σε αυτούς που δεν πείσθηκαν ιδιαίτερα από την περσινή νίκη του Crowe στα Oscars για το Gladiator, εδώ τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ο Crowe έχει μια ολοκληρωμένη από κάθε άποψη παρουσία, προεκτείνοντας και ίσως τελειοποιώντας την ερμηνεία του στο The Insider (1999).

Συνεσταλμένος και απομονωμένος στην αρχή, ενθουσιασμένος, φανατισμένος, αλλά και ευτυχισμένος, ερωτευμένος στη συνέχεια, για να τον χτυπήσει τελικά η νόσος και να προσπαθεί με κάθε τρόπο να νικήσει αυτό που τον έφερε στο απόγειο της καριέρας του: το ίδιο του το μυαλό. Με δυο λόγια ο David Helfgott (Shine – 1996) με την Επιστήμη στη θέση της Τέχνης!

Δυστυχώς όμως η ταινία δεν καταφέρνει να εκμεταλλευτεί την ιστορία στην οποία βασίζεται. Η σκηνοθεσία του Ron Howard όχι μόνο δεν είναι πρωτότυπη, δημιουργική, αλλά δεν προσπαθεί καν να ξεφύγει από την ίδια μέτρια προσπάθεια που έγινε στο Apollo 13 (1995). Πολλές φορές η αναμέτρηση του Nash με την ασθένειά του μεταχειρίζεται σαν πρόσκαιρες και φευγαλέες στιγμές της ζωής του. Καταλήγει έτσι σε αρκετές συνηθισμένες, δίχως ζωηρότητα σκηνές, οι οποίες τελικά σώζονται μοναχά από την ένταση της ηθοποιίας των δυο πρωταγωνιστών.

Αλλά και οι δευτερεύοντες ρόλοι, αν και πλαισιώνονται από πολύ καλούς ηθοποιούς, μοιάζουν σαν μην υπάρχουν καθόλου. Πέρα από την ευθύνη του Howard σ’ αυτό, έρχεται και η πολλές φορές μονότονη μεταφορά του Akiva Goldsman (στη καριέρα του συγκαταλέγονται τα Batman & Robin, Lost in Space, Practical Magic). Και είναι αλήθεια ότι η βιογραφία του Nash περιέχει πολύ πιο πολύπλοκα κομμάτια, τα οποία και τελικά δεν μεταφέρθηκαν στην ταινία.

Από πλευράς φωτογραφίας έχει γίνει αρκετά καλή δουλειά από τον Roger Deakins, υπεύθυνο για τα έξοχα αποτελέσματα πολλών ταινιών των αδερφών Coen (The Man Who Wasn’t There, Fargo). Τα πλάνα μας μεταφέρουν σε ένα μεσαίωνα που έρχεται σε σύγκρουση με την νεύρωση που χαρακτήριζε την περίοδο του ψυχρού πολέμου. Σε έναν μεσαίωνα που όμως λάμπει, σε συνδυασμό με την πολύ καλή μουσική επένδυση του James Horner, από το πνεύμα και τη θέληση του Nash να ξεπεράσει τη νόσο του.

Ο John Nash είναι σήμερα 73 χρονών, και μετά το βραβείο Νόμπελ για την Οικονομία που του απονεμήθηκε το 1994, ξαναπαντρεύτηκε τον Ιούνιο της περασμένης χρονιάς την γυναίκα που στο έργο βρίσκεται στο πλάι του καθόλη τη διάρκεια της ασθένειάς του, και με την οποία στην πραγματικότητα είχε χωρίσει.

Η ταινία διακρίθηκε με 4 Χρυσές Σφαίρες (Καλύτερης Δραματικής Ταινίας, «πρώτου ανδρικού ρόλου» σε Δραματική Ταινία, «δεύτερου γυναικείου ρόλου», Σεναρίου) στην Απονομή της 20ης Ιανουαρίου, 4 βραβεία Οσκαρ, ενώ τιμήθηκε με αρκετές υποψηφιότητες στα BAFTA.

Είναι λοιπόν η παραγωγή αυτή μια χαμένη ευκαιρία για μια τόσο μαγευτική αυτοβιογραφική ιστορία; Ίσως και ναι! Και αυτό βασικά εξαιτίας της σκηνοθεσίας και εν μέρει της μεταφοράς του βιβλίου. Θα με ρωτήσετε εύλογα λοιπόν για ποιο λόγο έδωσα μια τόσο υψηλή βαθμολογία στο έργο. Η βασική αιτία ήταν οι έξοχες ερμηνείες των δυο πρωταγωνιστών, αλλά και η σκέψη ότι χάρη σ΄ αυτές στηρίζεται το όλο εγχείρημα, που τελικά καταφέρνει να σε κερδίσει…

Η πολυβραβευμένη οσκαρική ταινία της χρονιάς που πέρασε (όσκαρ καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, διασκευασμένου σεναρίου, β’ γυναικείου ρόλου) πήρε το δρόμο της οικιακής διασκέδασης. Ο Υπέροχος Άνθρωπος του Ron Howard αποκτά ψηφιακή υπόσταση με μια, σε γενικές γραμμές, υπέροχη συσκευασία DVD με δύο δίσκους και άφθονες παροχές. Σε τεχνικό επίπεδο, ο ήχος είναι καλοδουλεμένος (αν μιλάγαμε για περιπέτεια θα είχαμε να πούμε πιο πολλά μιας και θα αποτελούσε ένα πρώτης τάξεως πείραμα για τις ακουστικές δυνατότητες του ηχητικού συστήματός σας) και η εικόνα λαμπερή (τα πάει πολύ καλά στα σκοτεινά πλάνα).

Όμως, η έλλειψη ελληνικών υπότιτλων στα extras μαζί με το υπερβολικά λιτό, σε εμφάνιση, μενού των DVDs, χαλάνε τις άριστες εντυπώσεις. Στον πρώτο δίσκο, μαζί με την ταινία, έχουμε δύο commentaries (από το σκηνοθέτη και τον σεναριογράφο Akiva Goldsman) και αρκετές κομμένες σκηνές, με δυνατότητα σχολιασμού από το σκηνοθέτη, διάρκειας 27 λεπτών. Στο δεύτερο δίσκο μπαίνουμε στο κύριο μέρος των πρόσθετων παροχών:

1. A Beautiful Partnership: Ron Howard and Brian Grazer (5 λεπτών). Η επιτυχής συνεργασία σκηνοθέτη και παραγωγού που έφερε τα όσκαρς.
2. Development of the Screenplay “A Writer’s Mind” (8 λεπτών). Η επιλογή του σεναριογράφου και συνέντευξη από τον ίδιο.
3. Μeeting John Nash (8 λεπτών). Η συνάντηση του σκηνοθέτη με τον πραγματικό νομπελίστα μαθηματικό, ο οποίος κάνει “ιδιαίτερο” στον Ron Howard.
4. Accepting the Nobel Prize in Economics (2 λεπτών). Στιγμιότυπα από τη βράβευση του John Nash.
5. Casting Russell Crowe and Jennifer Connelly (6 λεπτών). Σκηνοθέτης και παραγωγός μιλούν για την επιλογή των ηθοποιών και σχολιάζουν τις ερμηνείες τους.
6. The Process of Age Progression (7 λεπτών). Πως κατάφερε το μακιγιάζ – και όχι μόνο αυτό – να γεράσει τους πρωταγωνιστές για τις ανάγκες τις ταινίας.
7. Storyboard comparisons (για τις κομμένες ή μή σκηνές) με εισαγωγή του σκηνοθέτη.
8. Creation of the Special Effects (10 λεπτών). Ανακαλύψτε τα οπτικά εφέ της ταινίας σε σκηνές που ούτε το φανταζόσασταν: τα περιστέρια στο προαύλιο του πανεπιστημίου ή το πλήθος στην αίθουσα απονομής του νόμπελ στο τέλος της ταινίας.
9. Scoring the Film (6 λεπτών). Η υποψήφια για όσκαρ μουσική της ταινίας και πως δημιουργήθηκε δια στόματος James Horner.
10. Inside A Beautiful Mind (22 λεπτών). To “making of” της ταινίας.
11. A Beautiful Mind Soundtrack (διαφήμιση του soundtrack της ταινίας).
12. Academy Awards
13. 1 theatrical trailer

Δείτε παρακάτω το τρέιλερ της ταινίας A Beautiful Mind (2001). Ένας Υπέροχος Άνθρωπος.