Όταν ακούω την τυπική φράση «ποιος ελέγχει το ίντερνετ» με κεφαλαίο γιώτα, πάντα μου έρχεται κατά νου πρώτα μια άλλη ενδιαφέρουσα φιλοσοφική απορία, αυτή στο Ιπτάμενο Τσίρκο, που λέει τι είναι καφέ και ακούγεται σαν καμπάνα; και έπειτα ένας φίλος κολλητός πλην συνομωσιολόγος, να εξηγεί σε όποιον είναι διατεθειμένος να ακούσει το πώς μια μικρή, επίλεκτη ομάδα Εβραίων ελέγχει όλο τον κόσμο.
Το Internet -προσοχή στο κεφαλαίο γιώτα- δεν το ελέγχει αποκλειστικά “Κάποιος“, ούτε καν “Κάποιοι“, το αστείο των Monty Python βγάζει ακόμη λιγότερο νόημα στα ελληνικά (στα αγγλικά η απάντηση είναι “dung!“) και, βέβαια, δεν υπάρχει μικρή και επίλεκτη ομάδα Εβραίων που να ελέγχει κάθε εκατοστό της Γης. Αλλά μην πετάς ακόμη την υπεραπλούστευση στα σκουπίδια — ίσως είναι ένα εργαλείο που θα σε βοηθήσει να καταλάβεις τι παίζει με το μαραφέτι που θα δούμε σήμερα, το AdTrap.
Πέραν της υπεραπλούστευσης, υπάρχει ακόμη κάτι που αξίζει να ‘χεις κατά νου, πριν ξεκινήσουμε, κι αυτό είναι η σταδιακή μεταμόρφωση του Δικτύου των Δικτύων -ναι, αυτού με το κεφαλαίο γιώτα- από geek toy, από πείραμα Πανεπιστημιακών και χαρά κομπιουτεράδων που ζούσαν στα δωμάτια-σπηλιές τους και την έβρισκαν με τη δικτύωση, τα πρωτόκολλα και τους αλγόριθμους, σ’ ένα χρήσιμο προϊόν και εργαλείο, τόσο σημαντικό ώστε η πρόσβαση σε αυτό να θεωρείται σήμερα “βασική ανθρώπινη ανάγκη” — λες και μιλάμε για νερό ή στέγη!
Κάτι τέτοιο δεν έγινε μέσα σε μια νύχτα όμως — και η εμπορική εκμετάλλευση του Διαδικτύου, κυρίως μέσω πωλήσεων και διαφημίσεων, έπαιξε τεράστιο ρόλο. Από τις κακάσχημες ιστοσελίδες των ’90s και την ελάχιστη διαδραστικότητα των fora φτάσαμε στα YouTube, τα Facebook και τις ψηφιακές πλατφόρμες μαθήσεως του σήμερα μέσα από μια μεγάλη, σταδιακή διαδικασία που κινούνταν -όπως και οποιαδήποτε άλλη- από το κέρδος. Το νετ δεν θα υπήρχε στην σημερινή του μορφή αν δεν μπλεκόταν η κερδοσκοπία στη μέση — από τα Πανεπιστήμια που τσίμπησαν επιχορηγήσεις ως τις τηλεφωνικές εταιρείες που άπλωσαν καλώδια ως τις ιστοσελίδες που προβάλλουν διαφημίσεις.
Κι όμως, ο μέσος χρήστης τέτοιων ιστοσελίδων θεωρεί πως οι διαφημίσεις είναι κάτι το ενοχλητικό, κάτι που πρέπει πάση θυσία να εξαλειφθεί — γιατί να ενοχλείται το οπτικό του πεδίο με κάτι που δεν ζήτησε; Τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα στο πολυμεσικό περιεχόμενο: πώς τολμάει το YouTube να διακόπτει την playlist με τα γατάκια που χαζεύεις εδώ και μισή ώρα με μία διαφήμιση δέκα δευτερολέπτων; Δεν καταλαβαίνουν οι developers του ότι ενοχλείσαι; Για να λυθούν τέτοια προβλήματα, ως τώρα στηριζόμασταν στο software: σε προγράμματα, δηλαδή, ή browser plugins (“πρόσθετα“) που αναλαμβάνουν ν’ αφαιρέσουν τις διαφημίσεις από το περιεχόμενο που θέλουμε όντως να λάβουμε.
Ως τώρα — γιατί τώρα έχουμε και το AdTrap, μια συσκευή που εξελίσσει αυτή την ιδέα κατά πολύ.
Τι είναι το AdTrap;
Δεν θα σε κουράσω με τεχνικές λεπτομέρειες, η σούμα είναι η εξής: μια μικρή συσκευή που συνδέεται ανάμεσα στο router και το modem σου, ή -πολύ πιο συχνό τούτο στην Ελλάδα- ανάμεσα στην τηλεφωνική σου γραμμή και “αυτό το μαραφέτι που σου έδωσε η εταιρεία που σου παρέχει τηλέφωνο και νετ” και με μαγικό τρόπο εξαφανίζει όλες τις διαφημίσεις. Αυτό είναι το AdTrap. Ελάχιστα κάτω από την επιφάνεια, τώρα, σε ό,τι αφορά το υλικό του, περιέχει έναν καλούτσικο επεξεργαστή ARM στα 720Mhz, 258MB μνήμη DDR3 RAM, αποθηκευτικό χώρο 1GB που επεκτείνεται μέσω θύρας USB ή SD, δύο χιλιάρες -διάβαζε: γρήγορες- θύρες Ethernet και μία Serial, και τρέχει Linux — κάμποσο υλικό για παιχνίδι, και μάλιστα στο πιο δημοφιλές “ανοιχτό” λειτουργικό σύστημα, έτσι δεν είναι;
Η κύρια λειτουργία του παραμένει η γενοκτονία διαφημίσεων. Κι επειδή δουλεύει στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο -το σημείο όπου τα δεδομένα πρωτοπλησιάζουν το router σου- η συσκευή που “ζητάει” αυτά τα δεδομένα είναι μέσες-άκρες άσχετη: είτε χρησιμοποιείς το iPhone σου για να δεις εκείνο το βιντεάκι στο YouTube, είτε το laptop σου, δεν πρόκειται να δεις την διαφήμιση των δέκα δευτερολέπτων, ούτε και οποιαδήποτε άλλη διαφήμιση. Αυτό είναι και το κύριό του προτέρημα έναντι λύσεων software, τα προγράμματα που λέγαμε πριν: δεν χρειάζεται να εγκαταστήσεις κάποιο πρόγραμμα σε κάθε συσκευή σου, αρκεί αυτή να συνδέεται στο σπιτικό δίκτυο!
Τα πλεονεκτήματα δεν περιορίζονται σ’ αυτό, όμως: εξίσου σημαντικό είναι τ’ ότι η συσκευή δεν χρειάζεται εγκατάσταση ή ρύθμιση — απλά την συνδέεις και δουλεύει. Αν παρ’ ολ’ αυτά χρειαστεί, πάνελ ρυθμίσεων υπάρχει — όπως, ας πούμε, για να πεις πως “από τη συγκεκριμένη ιστοσελίδα θέλω να βλέπω διαφημίσεις“. Σημαντικότατο και τ’ ότι μπορείς να σταματήσεις ν’ ανησυχείς για το τι μπλοκάρεται και πώς: όσο οι διαφημιστές αλλάζουν τον τρόπο που σ’ ενοχλούν με τα υπόγεια ή όχι-και-τόσο-υπόγεια μηνύματά τους, το AdTrap ανανεώνεται αυτόματα για να τα μπλοκάρει. Κάτι σχετικά αμφισβητήσιμο, αλλά με βάση, είναι επίσης το ότι οι σελίδες φορτώνουν πιο γρήγορα μ’ αυτό τον τρόπο μπλοκαρίσματος των διαφημίσεων.
Το ζήτημα της ηθικής, τώρα, είναι τρομερά μπουρδουκλωμένο — αλλά δεν σου λέω κάτι που να μην έχεις ακούσει… Οποιοδήποτε ζήτημα ηθικής στο Διαδίκτυο είναι μπουρδουκλωμένο — από την μία θέλουμε η εμπειρία μας να είναι η όσο το δυνατόν καλύτερη και τίποτα να μην μας αποσπά, από την άλλη καλομάθαμε στο δωρεάν. Ίσως πού και πού να ‘ναι χρήσιμο να μπαίνεις στη λογική των δημιουργών του περιεχομένου που απολαμβάνεις: μήπως είσαι λιγουλάκι απόλυτος, μήπως… υπεραπλουστεύεις το πρόβλημα, όταν σκέφτεσαι το ζήτημα των διαφημίσεων; Μήπως τ’ ότι κάποιοι δουλεύουν -και η εργασία πληρώνεται!- για να διαβάζεις εσύ κάτι δωρεάν είναι αρκετός λόγος για ν’ ανεχτείς τρία κουτάκια ανά σελίδα ή μερικά δευτερόλεπτα ανά μισάωρο;
Όχι; Ε, τότε μπορείς να παραγγείλεις το AdTrap από την ιστοσελίδα του για περίπου εκατό ευρώ. Προσωπικά, δεν πιστεύω όντως την υστερία που αναπτύσσεται γύρω του (“ο καταστροφέας του Ίντερνετ όπως το γνωρίζουμε“), ακόμη και αν την χρησιμοποίησα στον τίτλο για να σε κουβαλήσω ως εδώ — κακά τα ψέμματα, ένας παραπάνω αναγνώστης είναι ένα ακόμη πιθανό κλικ σε διαφήμισή μας, και ένα ακόμη κλικ ισούται με 0,05 – 0,3 ευρώ προς τα έξοδα του server μας. Ίσως όμως το μαραφέτι τούτο ν’ αλλάξει όντως το Internet. Μένει να δούμε!
