Ένας πρώην φυσικός επιστήμονας και ένας τέως φοιτητής ορνιθολογίας κατάφεραν να λύσουν το μυστήριο της ζωής.
Στις 28 Φεβρουαρίου 1953, ο Φράνσις Κρικ εισέβαλε στην παμπ Eagle στο Κέιμπριτζ της Αγγλίας και, όπως θυμόταν αργότερα ο Τζέιμς Γουότσον, ανακοίνωσε ότι «ανακαλύψαμε το μυστικό της ζωής». Όντως, έτσι είχε γίνει. Εκείνο το πρωί, ο Γουότσον και ο Κρικ είχαν κατανοήσει τη δομή του δεοξυριβονουκλεϊκού οξέος, του γνωστού σε όλους μας DNA. Αυτή η δομή –ένας «διπλός έλικας» που μπορεί να παράγει αντίγραφα του εαυτού του- επιβεβαίωσε τις υποθέσεις ότι το DNA φέρει τις κληρονομικές πληροφορίες της ζωής.
Οι δύο αυτοί άντρες, αποτελούσαν ένα περιέργο ζευγάρι. Ο Βρετανός Κρικ, ήδη στην ηλικία των 35 ετών, δεν είχε καταφέρει να αποκτήσει διδακτορικό. Ο Αμερικανός Γουότσον, 12 χρόνια μικρότερος από τον Κρικ, είχε αποφοιτήσει από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο στην ηλικία των 19 ετών και είχε αποκτήσει το διδακτορικό του σε ηλικία 22 ετών. Αλλά μοιράζονταν μία κοινή ιδέα, την αδιαφορία τους στα όρια.
Ο Κρικ είχε μεταπηδήσει από τις φυσικές επιστήμες στη χημεία και στη βιολογία, συνερπαμένος από τη γραμμή οριοθέτησης μεταξύ της ύπαρξης και της μη ύπαρξης. Ο Γουότσον είχε σπουδάσει ορνιθολογία, στη συνέχεια εγκατάλειψε τα πτηνά για τους ιούς, και στη συνέχεια, πραγματοποιώντας το μεταδιδακτορικό του στην Ευρώπη, έκανε ακόμη μία στροφή στην καριέρα του.
Σε ένα συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στη Φλόριντα, ο Γουότσον είδε μία αόριστη, απόκοσμη εικόνα ενός μορίου DNA, μέσω κρυσταλλογραφίας ακτίνων Χ. Το DNA που είχε ακουστά ίσως ήταν το υλικό που προέρχονται τα γονίδια. Αργότερα, ο Γουότσον έγραψε: «Ένα ενδεχόμενο κλειδί στο μυστήριο της ζωής ήταν αδύνατο να βγει από το μυαλό μου. Ήταν σίγουρα καλύτερα να φανταστώ τον εαυτό μου να γίνεται διάσημος παρά να γίνω ένας ακαδημαϊκός που ποτέ δεν είχε ρισκάρει τη σκέψη του.»
Μαουρίς Γουίλκινς και Ροσαλίντ Φράνκλιν
Ένα σημαντικό βήμα στην ανακάλυψη της δομής του διπλού έλικα προσέφερε, στους Γουότσον και Κρικ, ο Μαουρίς Γουίλκινς. Ο Γουίλκινς εργαζόταν στα εργαστήρια του King College στο Λονδίνο πάνω στο DNA, μαζί με την Ροσαλίντ Φράνκλιν, η οποία δημιουργούσε τις καλύτερες φωτογραφίες σε ανάλυση χρωμάτων στο DNA. Ο Γουίλκινς δεν τα πήγαινε και τόσο καλά με την Φράνκλιν, αλλά, βεβαίως, τα αισθήματα ήταν αμοιβαία. Εξαιτίας αυτής της παράξενης σχέσης που είχαν μεταξύ τους η Φράνκλιν με τον Γουίλκινς, ο δεύτερος αποφάσισε να δείξει φωτογραφίες του DNA που δεν είχαν ακόμη δημοσιευτεί στον Γουότσον και στον Κρικ. Όπως θυμόταν αργότερα ο Γουότσον: «Τη στιγμή που είδα τις φωτογραφίες έμεινα με ανοιχτό το στόμα».
Η Φράνκλιν πέθανε το 1958, σε ηλικία 37 ετών, από καρκίνο. Στην απονομή των βραβείων Νόμπελ το 1962, το βραβείο το μοιράστηκαν ο Γουότσον, ο Κρικ και ο Γουίλκινς. Όπως πίστευε ο Κρικ: «Αν ζούσε η Φρανκλίν, ήταν αδύνατο το βραβείο να πήγαινε στον Γουίλκινς και όχι στην ίδια. Αυτή ήταν που έκανε τη βασική πειραματική δουλειά».
Το τελικό βήμα
Ο Γουότσον ήταν αυτός που έβαλε τον τελευταίο λίθο στο οικοδόμημα. Βρισκόταν στα εργαστήρια, μελετώντας τις χάρτινες ρεπλίκες των τεσσάρων βάσεων που σήμερα γνωρίζουμε ότι αποτελούν την αλφαβήτα του DNA: αδενίνη, θυμίνη, γουανίνη και κυτοσίνη ή Α, Τ, G και C. Εκεί, συνειδητοποίησε ότι «το ζευγάρι αδενίνη-θυμίνη που ήταν ενωμένο με δύο δεσμούς υδρογόνου ήταν πανομοιότυπο σε σχήμα με το ζευγάρι γουανίνη-κυτοσίνη.» Εδώ, στην αλληλοσυμπλήρωση μεταξύ Α και Τ και μεταξύ G και C, βρισκόταν το κλειδί στην απάντηση.
Η λύση του μυστηρίου της ζωής έμελλε να εγείρει πολλά ηθικά, θρησκευτικά, φιλοσοφικά και πρακτικά ζητήματα. Αλλά η αλήθεια έπρεπε να επιζήσει, καθολική και αμετράτεπτη. Αναδύεται με την ίδια διαύγεια είτε εξετάζεις το μόριο του DNA είτε τον τρόπο με τον οποίο ανακαλύφθηκε.
