Πάνω στη συσκευασία κάθε τροφίμου βλέπουμε να αναγράφονται διάφορες πληροφορίες. Θερμίδες, λιπαρά, βιταμίνες και άλλα διατροφικά στοιχεία που μας βοηθούν να αποφασίσουμε αν θα βάλουμε το κάθε προϊόν στο καλάθι μας …
Τα ράφια των καταστημάτων με είδη διατροφής θα έλεγε κανείς ότι είναι μια πρωτότυπη καλλιτεχνική έκθεση. Πάνω σε κάθε τρόφιμο υπάρχει και μια διαφορετική πολύχρωμη και ευφάνταστη, πολλές φορές, επιγραφή-ταμπέλα η οποία προσπαθεί να προσελκύσει των καταναλωτή. Τροφές που αναγράφουν στο πακέτο τους ότι χαμηλές σε λιπαρά και θερμίδες στοχεύουν στον καταναλωτή που ακολουθεί μια υγιεινή διατροφή. Αν γυρίσετε τη συσκευασία ενός τροφίμου θα δείτε στο πίσω μέρος ένα πίνακα με τα διατροφικά στοιχεία που περιέχει, τα συστατικά του αλλά και άλλες πληροφορίες.
Όπως έχουν δείξει οι έρευνες, μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή μειώνει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, εγκεφαλικών, οστεοπόρωσης και μερικών τύπων καρκίνου. Για να καθορίσει κάποιος αν η διατροφή τόσο η δική του όσο και της οικογένειάς του είναι ισορροπημένη, υγιεινή, χαμηλή σε λιπαρά και θερμίδες, πρέπει να κοιτάει τα θρεπτικά συστατικά των τροφών που αγοράζει.
Οι ετικέτες στις συσκευασίες των τροφίμων παρέχουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες. Επίσης, προσέχοντας τα αναγραφόμενα συστατικά και θρεπτική αξία των τροφών, μπορεί κάποιος να συγκρίνει ανάμεσα στα προϊόντα και να κάνει τις κατάλληλες επιλογές.
Γιατί δημιουργήθηκαν οι «ετικέτες» στις τροφές;
Πριν από εκατό χρόνια, τα περιεχόμενα μιας τροφής σπάνια αναγράφονταν στη συσκευασία της. Οι καταναλωτές όχι μόνο δεν ήταν σίγουροι για τα συστατικά που χρησιμοποιούνταν στην παρασκευή μια τροφής, αλλά και δεν μπορούσαν να ξέρουν την ποιότητά της.
Στις αρχές του 20ου αιώνα δημιουργήθηκε νομοθεσία σχετικά με την ασφάλεια και ποιότητα των τροφών. Ιδρύθηκε ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ο οποίος απαίτησε από τις βιομηχανίες τροφίμων να καταγράφουν τα συστατικά των προϊόντων. Μέχρι το 1924 το απέρριπτε τα τρόφιμα που είχαν ψευδείς και παραπλανητικές περιγραφές των συστατικών τους πάνω στις συσκευασίες τους. Από εκεί και πέρα, ο νόμος απαιτούσε και την αναγραφή των στοιχείων του κατασκευαστή καθώς και το καθαρό βάρος της τροφής.
Σε συνέχεια αυτών των νομοθεσιών, καθιερώθηκε και ένα σύστημα για την αναγνώριση της θρεπτικής αξίας των τροφών. Μέχρι το 1973, πάνω στη συσκευασία των τροφών έπρεπε να αναγράφονται τα θρεπτικά συστατικά τους και πληροφορίες σχετικά με την ποσότητα των βιταμινών και των μεταλλικών στοιχείων τους.
Τη δεκαετία του 90 οι ετικέτες των τροφών αναθεωρήθηκαν. Το FDA και το Αμερικανικό Υπουργείο Γεωργίας θεσμοθέτησαν αλλαγές στις ετικέτες των προϊόντων έτσι ώστε να προωθήσουν την υγιεινή διατροφή. Οι νέες επιγραφές κυκλοφόρησαν το 1994 με τις ακόλουθες σημαντικές τροποποιήσεις:
- Τα θρεπτικά συστατικά αναγράφονται πάνω στις συσκευασίες όλων των τροφών με μεγαλύτερα και πιο ευανάγνωστα γράμματα. Οι πληροφορίες αναγράφονται στο πίσω μέρος της συσκευασίας υπό τον τίτλο «Θρεπτικά συστατικά». Οι ίδιες πληροφορίες εμφανίζονται επίσης στα ράφια με τις μη συσκευασμένες φρέσκες τροφές, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και τα ψάρια.
- Προστίθεται μια νέα στήλη με τίτλο «Ημερήσια δόση %», η οποία δίνει πληροφορίες σχετικά με τα απαραίτητα διατροφικά στοιχεία που μια συγκεκριμένη τροφή προσφέρει σε ημερήσια βάση.
- Η ετικέτα πρέπει να αναγράφει την ποσότητα κάθε τροφής σε λιπαρά, ίνες, χολυστερόλη, ζάχαρη, θερμίδες κτλ
- Οι μερίδες είναι πια πιο κοντά στην ποσότητα που στην πραγματικότητα τρώει κάποιος.
Επίσης, για να μπορεί να αναγράφεται πάνω σε μια τροφή ότι είναι χαμηλή σε λιπαρά ή θερμίδες πρέπει να συμφωνεί με συγκεκριμένα αυστηρά κριτήρια που έχουν οριστεί από το νόμο.
Μαθαίνοντας τη …«γλώσσα» της ετικέτας
Με μια πρώτη ματιά, ίσως φαίνεται ότι όλες οι τροφές που βρίσκουμε στα ράφια των καταστημάτων είτε προσθέτουν ίνες στη διατροφή μας είτε μειώνουν την πρόσληψη λιπαρών. Οι διατροφικές πληροφορίες που πρέπει να κατανοήσουμε για να κάνουμε σωστά πληροφορημένες επιλογές στα τρόφιμα που αγοράζουμε και καταναλώνουμε περιλαμβάνουν την ημερήσια δόση, τις μερίδες, τη θερμιδική αξία, το ποσοστό λίπους, βιταμινών και άλλων στοιχείων αλλά και το τι κάθε προϊόν ισχυρίζεται ότι είναι.
Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε πάντα ότι όσα αναγράφονται στην ετικέτα μιας τροφής βασίζονται σε μια μέση διατροφή των 2.000 θερμίδων την ημέρα. Οι πραγματικές θερμιδικές και διατροφικές ανάγκες του κάθε ατόμου είναι διαφορετικές ανάλογα την ηλικία, το βάρος, το φύλο και ενέργεια που χρειάζεται κάποιος στις καθημερινές του δραστηριότητες. Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούμε τις πληροφορίες που αναγράφονται στις συσκευασίες των τροφίμων για να καθορίσουμε αν είναι θρεπτικά και υγιεινά σε γενικές γραμμές χωρίς να δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στα ακριβή ποσά.
Χαρακτηρισμοί τροφών
Ο χαρακτηρισμός μιας τροφής σαν «diet» ή με χαμηλά λιπαρά, για παράδειγμα, γίνεται από τον κατασκευαστή συνήθως και αναγράφεται στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας. Πολλοί καταναλωτές αναρωτιούνται αν οι χαρακτηρισμοί αυτοί είναι αληθινοί και αξιόπιστοι. Στην πραγματικότητα, το FDA επιτρέπει την αναγραφή τέτοιων χαρακτηρισμών πάνω στις συσκευασίες μόνο αν υποστηρίζονται από επιστημονικά στοιχεία. Ακόμα όμως και αν μια τροφή αναγράφει στη συσκευασία της ότι είναι χαμηλή σε λιπαρά ή θερμίδες ή ότι μειώνει την χοληστερίνη, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στο τι ακριβώς σημαίνει αυτό που διαβάζουμε.
- Μια τροφή με μειωμένα λιπαρά έχει 25% λιγότερα λιπαρά από ότι η ίδια τροφή στην «κανονική» της μορφή.
- Όταν το προϊόν χαρακτηρίζεται ως «Light» τότε έχει 50% λιγότερα λιπαρά.
- Οι τροφές που αναγράφουν ότι είναι «χαμηλές σε λιπαρά» (Low fat) προσφέρουν λιγότερα από 3γραμ. λιπαρά σε κάθε μερίδα.
Ακόμα και αν ένα προϊόν είναι χαμηλό σε λιπαρά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι απαραίτητα και θρεπτικό. Ακόμα και ένα τέτοιο προϊόν μπορεί να έχει πολύ ζάχαρη. Επίσης, οι εταιρίες μπορεί να ισχυρίζονται ότι ένα προϊόν τους δεν δημιουργεί χοληστερίνη, όμως αυτό δεν υποδηλώνει απαραίτητα ότι το εν λόγω προϊόν είναι χαμηλό και σε λιπαρά.
Ετικέτες τροφίμων: Γιατί πρέπει να διαβάζουμε τα διατροφικά στοιχεία
Πέρα από το προφανές, ότι είναι απολύτως απαραίτητο να γνωρίζουμε τι περιέχει η κάθε τροφή που σκοπεύουμε να φάμε, ώστε να αποφεύγουμε τα κακής ποιότητας τρόφιμα. Εν τούτοις, υπάρχει ένα ακόμη εξίσου ενδιαφέρον στοιχείο σε τούτη την υπόθεση και είναι ότι ενδεχομένως να εμπεριέχονται στην τροφή ορισμένα στοιχεία που πιθανόν να μας προκαλούν ακόμη και αλλεργία πού μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα.
Επίσης ορισμένοι άνθρωποι οφείλουν να διαβάζουν προσεκτικά τις ετικέτες τροφίμων γιατί ίσως να έχουν δυσανεξία σε ορισμένα διατροφικά στοιχεία, όπως έχουν η γλουτένη με αρνητικό πρόσημο να αγνοούν αυτή τη σημαντική παράμετρο και να ταλαιπωρούνται χωρίς λόγο.
