Νιρβάνα - Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο!

[Takis]

Για πρώτη φορά παρούσα στη μεγαλύτερη κινηματογραφική γιορτή του Καναδά έζησα τη τέλεια κινηματογραφική εμπειρία. Ξανά και ξανά και ξανά. Αν, ως φεστιβάλ, εκείνο των Καννών είναι το πιο φιλόδοξο (και σνομπ), της Βενετίας το πιο παρεϊστικο και του Βερολίνου το πιο φιλόξενο, τότε αυτό του Τορόντο είναι αναμφίβολα το πιο σινεφίλ. Εδώ συρρέουν οι υπέρλαμπροι κινηματογραφικοί αστέρες του πλανήτη για τις πρεμιέρες των ταινιών τους, αλλά τον παλμό δεν τον δίνουν αυτοί. Κάθε άλλο. Καρδιά του φεστιβάλ είναι οι υπέροχοι, κάθε ηλικίας εθελοντές, το πολυπληθές κοινό και οι -από κάθε γωνιά της αμερικανικής ηπείρου- δημοσιογράφοι, κριτικοί και αγοραστές, που γνωρίζουν πώς να παρακολουθούν σινεμά, σεβόμενοι όχι μόνο τα φιλμ και τους δημιουργούς τους, αλλά και τους συν-θεατές τους.

Στις άρτια οργανωμένες δημοσιογραφικές προβολές (που μου επέτρεπαν να δω μέχρι και πέντε ταινίες την ημέρα, χωρίς να λιμοκτονώ ή να κουτουλάω από την αϋπνία), πέρα από την εξαιρετική λειτουργία ήχου και εικόνας, δεν χτύπουσαν κινητά τηλέφωνα, δεν ανταλλάσσονταν SMS, δεν στήνονταν κουβεντούλες και - με τη καίρια συνδρομή των εθελοντών- κόσμος έμπαινε ή έβγαινε από την αίθουσα αθόρυβα και διακριτικά. Ετσι, για πρώτη φορά στις ανά τον κόσμο φεστιβαλικές μου περιπέτειες, τίποτα (εκτός ίσως από το... παράλογο air-condition) δεν μου αποσπούσε την προσοχή από την οθόνη, ενώ μετά το τέλος κάθε ταινίας δεν χρειάστηκε να υπομείνω τη χαρακτηριστική στην Ευρώπη, δια βοής αντίδραση (βλέπε γιουχάισμα, σφύριγμα και λοιπές, «αυθόρμητες» εκφράσεις «άποψης») στα επί της οθόνης δρώμενα. Γεγονός που μου επέτρεπε να χωνέψω, να επεξεργαστώ ή να συζητήσω τις εντυπώσεις μου για όσα είδα, ανεπηρέαστη και με ψυχραιμία. Σε ανάλογο κλίμα διεξάγονταν και οι συνεντεύξεις Τύπου, όπου η κουβέντα όχι μόνο δεν ξέφευγε από τα φιλμ αυτά, καθαυτά, αλλά συχνά εξελισσόταν κι έπαιρνε κοινωνικοπολιτικές ή φιλοσοφικές (!) διαστάσεις. Εντυπωσιασμένη, αναρωτιόμουν αν αυτό το αξιοζήλευτο, κινηματογραφικό savoir-vivre, αποτελεί προτέρημα μόνο των Αμερικανών συναδέλφων, όταν το καναδέζικο κοινό με έβαλε στη θέση μου: Στην ασφυκτικά γεμάτη, δημόσια προβολή του «Μargot At The Wedding», σε μια αίθουσα - γήπεδο, χιλίων θέσεων, οι συνθήκες θέασης προέκυψαν ίδια και απαράλλαχτα ιδανικές, ενώ πριν ή μετά την ταινία, οι θεατές γύρω μου, δεν αντάλλασσαν απόψεις για ποιους σταρ, αλλά για ποια φιλμ είχαν δει τις προηγούμενες ημέρες.

Μοναδικό μου παράπονο; Για αδιευκρίνιστους λόγους, το πρόγραμμα δημοσιογραφικών προβολών -των 400 πάνω κάτω ταινιών που συμμετείχαν στα διάφορα τμήματα του Φεστιβάλ- ήταν εντελώς ανισόρροπο: τις πέντε πρώτες μέρες βρισκόμουν καθημερινά αντιμέτωπη με 8 τουλάχιστον πολυαναμενόμενα φιλμ (όπως το «Βefore The Devil Knows You re Dead» του Σίντεϊ Λιούμετ και το ιδιότροπο κινούμενο σχέδιο του Ελληνοκαναδού Αριστομένη Τσίρμπα, «Τerra» ή τα σκηνοθετικά ντεμπούτα ηθοποιών όπως τα «Deficit» του Γκαέλ Γκαρσιά Μπερνάλ, «Τhen She Found Μe» της Ελεν Χαντ, «Rails & Τies» της Αλισον Ιστγουντ και «Run, Fat Boy, Run» του Ντέιβιντ -«Τα Φιλαράκια»- Σουίμερ) με αποτέλεσμα να καταφέρω να δω το μισά απ όσα επιθυμούσα. Αντίθετα, τις υπόλοιπες πέντε μέρες τα σημαντικά... αξιοθέατα ήταν μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ετσι, βρήκα την ευκαιρία να επιδοθώ σε μεγάλους περιπάτους στην πόλη (που σε υποδέχεται ως μια πιο ευρύχωρη, πράσινη, φιλόξενη και ευρωπαϊκή Νέα Υόρκη) ή να εξορμήσω στους καταρράκτες του Νιαγάρα, σε ιστορικά, παραμυθένια χωριά (Niagara on the Lake) και οινοποσίες σε φημισμένους, καναδέζικους αμπελώνες (Peller Estates). Οπότε, γιατί παραπονιέμαι;

Ταινίες, σκηνές, στιγμές, αναμνήσεις

Η γενναιόδωρα κωμική, ευφυής και ανατρεπτική ιστορία ενηλικίωσης «Juno» του Τζέισον Ράιτμαν («Τhank You For Smoking») και το εκκεντρικό, απρόσμενα συγκινητικό, ρεαλιστικό... παραμύθι, «Lars And The Real Girl» του Γκρεγκ Γκιλέσπι έτυχαν (δικαίως) του πιο ενθουσιώδους χειροκροτήματος στις δημοσιογραφικές προβολές, ενώ το δέος και το σοκ που προκάλεσε η πολυσυζητημένη γυμνή σκηνή του Βίγκο Μόρτενσεν στις «Επικίνδυνες Υποσχέσεις», εκφράστηκε με αμήχανα γέλια και ξερόβηχες.

Από τα φιλμ που έκαναν παγκόσμια πρεμιέρα, το φεμινιστικό «Νothing Is Ρrivate» του -δημιουργού του τηλεοπτικού «Six Feet Under» και οσκαρούχου σεναριογράφου του «Αmerican Βeauty»- Αλαν Μπολ, κέρδισε τις εντυπώσεις, δίνοντας αφορμές για παθιασμένες συζητήσεις. Αντίθετα το μεγαλόπνοα σκηνοθετημένο «Εlizabeth: The Golden Αge» του Σεκάρ Καπούρ έχασε στις συγκρίσεις με την αξέχαστα ουσιαστική προκάτοχό του, «Εlizabeth» (1998), παρά την κατά συρροή εύστοχη πρωταγωνίστριά του, Κέιτ Μπλάνσετ, ενώ το καινούργιο σκηνοθετικό πόνημα του Σον Πεν, «Ιnto The Wild», δεν στάθηκε αντάξιο των προσδοκιών, παρά τον φωτισμένο Εμίλ Χιρς και τη συγκινητικά φευγάτη τελευταία ώρα του.

«Κάποιοι αντιλαμβάνονται το σινεμά ως διασκέδαση. Με γεια τους και χαρά τους! Υπάρχουν όμως και αυτοί που το αντιλαμβάνονται ως φιλοσοφία. Σε αυτούς απευθύνομαι». Τάδε έφη Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ.

Ο Μπράντ Πιτ («Τhe Assasination of Jesse James...») έφθασε στο Τορόντο συνοδευόμενος από την Αντζελίνα Τζολί, αλλά και ένα πρωτόγνωρο πλήθος σωματοφυλάκων για να προστατευτεί από ανάλογες υστερίες λατρείας θαυμαστριών, σαν εκείνης που τον έπνιξε στην αγκαλιά της στη Βενετία.

Σε δεύτερη μοίρα έφερε τη σπουδαία ερμηνεία του στο «Reservation Road» ο Χοακίν Φίνιξ, με την αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά του στη συνέντευξη Τύπου και στην πρεμιέρα της ταινίας: μιλούσε ακατάληπτα, είχε ένα μονίμως απλανές βλέμμα και γελούσε ή γινόταν αγενής, αιφνίδια και χωρίς λόγο.

Τα βραβεία

Κοινού: «Επικίνδυνες Υποσχέσεις» του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ
Καλλιτεχνικής Καινοτομίας: «Εncarnacion» του Αναχβ Μπερνερί
Ανακάλυψης: «Cochochi» των Ισραέλ Καρντένας και Λάουρα Αμέλι Γκούζμαν
Της πόλης του Τορόντο για το Καλύτερο Καναδέζικο Φιλμ: «Μy Winnipeg» του Γκάι Μάντιν
Του Citytv για το Καλύτερο Καναδέζικο Φιλμ: «Continental, Un Film Sans Fusil» του Στεφάν ΛαΦλερ
Καναδέζικου Μικρού Μήκους: «Ρool» του Κρις Τζονγκ Τσανγκ Φούι
Διεθνούς Ενωσης Κριτικών, FIPRESCI: «La Ζona» του Ροδρίγο Πλα