Παροχές στα συμφέροντα, λιτότητα για το λαό

[Katerina]

Το δίδυμο Σαμαρά-Βενιζέλου ακολουθεί με τη βοήθεια του κ. Κουβέλη μια σύνθετη στρατηγική, που σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις θα οδηγήσει στην κλιμάκωση της κρίσης. Επιδίωξη της κυβέρνησης συνασπισμού είναι να κερδίσει πολιτικό χρόνο, τον οποίο θα αξιοποιήσει για να ικανοποιήσει, βάσει προγράμματος, μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα τα οποία παίζουν ρόλο «χορηγού» της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, με την επικοινωνιακή, ενδεχομένως και τη στενή έννοια του όρου.

Χαρακτηριστικό δείγμα της κυβερνητικής στρατηγικής είναι η ταχύτητα με την οποία εξυπηρετήθηκαν ο κ. Σάλλας και η Τράπεζα Πειραιώς σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος. Ουσιαστικά η κυβέρνηση Σαμαρά εξαφάνισε από τον τραπεζικό χάρτη την ΑΤΕbank, για να στηρίξει με δημόσιο χρήμα την αρκετά προβληματική Τράπεζα Πειραιώς. Το κόστος αυτής της μεθόδευσης ανέρχεται σε πολλά δισεκατομμύρια ευρώ και μπορεί να συγκριθεί με το «πακέτο» των μέτρων λιτότητας για το 2013-2014, ύψους 11,5 δισ. ευρώ.

Ουσιαστικά ο κρατικός προϋπολογισμός και φυσικά οι φορολογούμενοι επιβαρύνονται με το κόστος εξυγίανσης της «κακής» ΑΤΕbank, προκειμένου να παραδοθεί η «καλή» ΑΤΕbank στην Τράπεζα Πειραιώς. Στα δισεκατομμύρια της εξυγίανσης της «κακής» ΑΤΕbank, με τα οποία γίνεται ελκυστική η «καλή» ΑΤΕbank, πρέπει να προστεθούν και τα 5 έως 6 δισ. ευρώ με τα οποία θα επανακεφαλαιοποιηθεί η ΑΤΕbank μετά την απορρόφησή της από την Τράπεζα Πειραιώς.

Έχουμε λοιπόν ένα πρωτότυπο πρόγραμμα ιδιωτικοποίησης κρατικών συμφερόντων τραπεζών, που θα κοστίσει στο Δημόσιο και στους φορολογούμενους πολίτες ένα ποσό της τάξης των 9-12 δισ. ευρώ. Ανάλογες μεθοδεύσεις προετοιμάζουν ο κ. Σαμαράς και ο κ. Βενιζέλος στον τομέα της ενέργειας, της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ, των μεγάλων έργων, της ιδιωτικοποίησης του ΟΠΑΠ, των τυχερών παιχνιδιών κτλ. Όλα αυτά γίνονται στο όνομα, υποτίθεται, της μελλοντικής ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για εκτέλεση προεκλογικών διαπλεκόμενων συμβολαίων μεταξύ του κ. Σαμαρά και του κ. Βενιζέλου και συγκεκριμένων συμφερόντων με την ανοχή και την ενθάρρυνση του κ. Κουβέλη.

Σκόπιμη καθυστέρηση

Για να τιμήσει τα διαπλεκόμενα συμβόλαια που έχει υπογράψει στο παρασκήνιο, η κυβερνητική ηγεσία χρειάζεται μια περίοδο σχετικής πολιτικής ηρεμίας, που θα διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2013. Αυτό εξηγεί και την προσπάθεια του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης να κερδίσει πολιτικό χρόνο. Σε μια περίοδο κατά την οποία τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη θα έπρεπε να κινούνται με εντυπωσιακή ταχύτητα για να προλάβουν διαφαινόμενες αρνητικές οικονομικές εξελίξεις, κάνουν ό,τι μπορούν για να εξασφαλίσουν τα αναγκαία χρονικά, πολιτικά περιθώρια που θα τους επιτρέψουν τη διαχείριση της κρίσης με βάση τις διαπλεκόμενες υποχρεώσεις τους.

Τα μέτρα των 11,5-13,5 δισ. ευρώ που σχεδιάζονται για το 2013-2014 και τα αναγκαία συμπληρωματικά, διορθωτικά μέτρα που σχετίζονται με την προβληματική εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2012 έχουν μετατραπεί σε ένα αξιοπερίεργο δημοσιογραφικό, πολιτικό «σίριαλ». Η κυβέρνηση Σαμαρά κινείται λες και έχει στη διάθεσή της απεριόριστο χρόνο και χάνει τη μία προθεσμία μετά την άλλη.

Οι δαπάνες για το φάρμακο και το ΕΣΥ ακολουθούν για μία ακόμη φορά ανοδική πορεία, η μάχη κατά της φοροδιαφυγής έχει εγκαταλειφθεί, με αποτέλεσμα να μεγαλώνει η υστέρηση στα φορολογικά έσοδα του Δημοσίου, οι δαπάνες στην τοπική αυτοδιοίκηση δεν ελέγχονται, οι επιδοτήσεις που προβλέπονται στον κρατικό προϋπολογισμό του 2012 για το ασφαλιστικό, συνταξιοδοτικό σύστημα έχουν ήδη δαπανηθεί.

Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης καθυστερεί, παρά τις καλές προθέσεις του υπουργού Οικονομικών κ. Στουρνάρα, την επεξεργασία και την εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων, για να μην προκληθεί κύμα λαϊκής αντίδρασης μόλις γίνει φανερή η τεράστια απόσταση που χωρίζει τις προεκλογικές δεσμεύσεις της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και της Δημοκρατικής Αριστεράς από την πολιτική του νέου μνημονίου που πρόκειται να εφαρμοστεί.

Ψέματα και μισές αλήθειες

Ο πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του προσπαθούν να καλύψουν τη στρατηγική εξυπηρέτησης των διαπλεκόμενων συμφερόντων που ακολουθούν πίσω από ψέματα και μισές αλήθειες. Υποστηρίζουν, για παράδειγμα, ότι δεν θα υπάρξουν νέα οριζόντια μέτρα, ενώ οι μεγάλες αποκλίσεις από τους στόχους του προϋπολογισμού του 2012 και του νέου μνημονίου οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στη λήψη πραγματικά ισοπεδωτικών μέτρων. Επιχειρηματολογούν στην Ελλάδα και διεθνώς υπέρ της χρονικής επιμήκυνσης της εφαρμογής του νέου μνημονίου, ενώ είναι φανερό ότι η ελληνική οικονομία δεν αντέχει την παράταση της μνημονιακής πολιτικής.

Το μνημόνιο άρχισε να εφαρμόζεται το Μάιο του 2010 με τη λογική της «θεραπείας-σοκ» και με την προοπτική να βγει η ελληνική οικονομία από την ύφεση το 2012, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στο ελληνικό Δημόσιο να αρχίσει να καλύπτει ξανά τις ανάγκες χρηματοδότησής του στις διεθνείς αγορές. Για προφανείς πολιτικούς λόγους η κυβέρνηση Παπανδρέου και στη συνέχεια η κυβέρνηση Σαμαρά εγκατέλειψαν τη λογική της «θεραπείας-σοκ», που χαρακτηρίζει το αρχικό μνημόνιο, και εγκλώβισαν με τα λάθη και τις παραλείψεις τους την εθνική οικονομία σε μια πρωτοφανούς διάρκειας και έντασης ύφεση.

Ο πρωθυπουργός κ. Σαμαράς διαβεβαιώνει ότι επιδιώκει τη χρονική παράταση του μνημονίου χωρίς πρόσθετο κόστος για τους Ευρωπαίους πιστωτές μας και με στόχο να περιοριστεί το κοινωνικό κόστος της εφαρμογής των μέτρων. Στην πραγματικότητα, η παράταση της δημοσιονομικής προσαρμογής οδηγεί σε πρόσθετη επιβάρυνση των Ευρωπαίων φορολογούμενων. Οι οικονομικοί σύμβουλοι του πρωθυπουργού περιγράφουν την τεχνική αυτής της επιβάρυνσης χωρίς φυσικά να την καταργούν. Σημαντικές είναι οι συνέπειες της επιμήκυνσης της εφαρμογής του νέου μνημονίου και στον κοινωνικό τομέα.

Το 2012 αναμένεται πτώση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) της τάξης του 6,5%-7%, ενώ οι περισσότεροι αναλυτές των διεθνών οργανισμών καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η ελληνική οικονομία αποκλείεται να αφήσει πίσω της την ύφεση και τη στασιμότητα πριν από το 2015. Στις συνθήκες που διαμορφώνονται, το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να ξεπεράσει το φράγμα του 25% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού το χειμώνα του 2012-2013 και δεν αποκλείεται να ανέβει προς το 29%-30% προτού αρχίσει η αποκλιμάκωσή του.

Η κυβερνητική ηγεσία, ενώ θα έπρεπε να δίνει μάχη για να επιταχύνει, εφαρμόζοντας την κατάλληλη πολιτική, την έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την ύφεση και τη στασιμότητα, έχει φτάσει στο σημείο να δαπανά το πολιτικό και διπλωματικό της κεφάλαιο για να παρατείνει την αγωνία της εθνικής οικονομίας και της ελληνικής κοινωνίας.

Όλα ανάποδα τα βλέπουν

Ο τρόπος προσέγγισης της οικονομικής κρίσης από την κυβέρνηση Σαμαρά πρέπει να αποδοθεί στον πολιτικό σχεδιασμό σε όφελος των διαπλεκόμενων συμφερόντων που συνδέονται με αυτήν. Θεωρητικά η κυβέρνηση θα έπρεπε να πάρει γρήγορα και αποτελεσματικά τα αναγκαία μέτρα, για να δημιουργήσει στη συνέχεια τις συνθήκες πολιτικής, εκλογικής της ανάκαμψης προς το τέλος της τετραετίας.

Επειδή όμως η στρατηγική της προσδιορίζεται από την εξυπηρέτηση των διαπλεκόμενων συμφερόντων, αποφεύγονται κινήσεις που θα μπορούσαν να περιορίσουν τη δημοτικότητά της και να δοκιμάσουν τη συνοχή της έως ότου μπουν οι αναγκαίες «χρυσές» υπογραφές. Η ταχύτητα με την οποία κινήθηκε η κυβέρνηση Σαμαρά στην περίπτωση της ΑΤΕbank, Τράπεζας Πειραιώς φέρνει στο νου την υπερκινητικότητα που επέδειξε η σε γενικές γραμμές αδρανής κυβέρνηση Καραμανλή στην υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου.