Χρειάζονται περικοπές που θα πλήξουν τα συμφέροντα

[Takis]

Δεν υπάρχει πολίτης ή οικογένεια που να μην επηρεάζεται από την κατάσταση στη δημόσια υγεία. Τις επιπτώσεις της κυβερνητικής πολιτικής στον τομέα αυτό συζητούμε με τον Ηλία Μόσιαλο. Ο βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ και καθηγητής Πολιτικής και Οικονομίας της Υγείας στο London School of Economics παραθέτει στοιχεία για τα καρκινώματα στο χώρο της υγείας, ανοίγοντας έτσι έναν νέο κύκλο συζήτησης.

Ας ξεκινήσουμε από το γενικό, κ. Μόσιαλε. Ο πολίτης διαπιστώνει ότι δεν έχει τη δημόσια υγεία που δικαιούται, και μάλιστα ότι η κατάσταση βαίνει προς το χειρότερο. Έχει άδικο να μέμφεται την κυβέρνηση και τις πολιτικές της;

Οι πολίτες δεν έχουν άδικο όταν αντιδρούν. Όμως τα προβλήματα του ΕΣΥ δεν είναι πρόσφατα. Αντιμετωπίζουμε σημαντικά προβλήματα ανορθολογικής κατανομής πόρων, προσωπικού και κλινών στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, σοβαρά προβλήματα αντιδεοντολογικής συμπεριφοράς μέρους των γιατρών και του προσωπικού, πληθωρισμό γιατρών, οδοντιάτρων και φαρμακοποιών, έντονα φαινόμενα κομματισμού στη διοίκηση των νοσοκομείων και στη στελέχωση των ιατρικών υπηρεσιών, καθώς και εξαιρετικά αδύναμη οργάνωση στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, ένα μεγάλο μέρος της οποίας εξυπηρετείται από τα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων. Παράλληλα, μέχρι πρόσφατα υπήρχε πολυδιάσπαση των χρηματοδοτικών ροών, με την ύπαρξη πολλών ταμείων με διαφορετικά συστήματα παροχών, κανονισμών, συμβάσεων με διαγνωστικά κέντρα και γιατρούς και όρων πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας. Με την ίδρυση του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας επιδιώκεται το συμμάζεμα του συστήματος υγείας και η συγκέντρωση των πόρων των 4 μεγάλων ταμείων (ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ και ΟΠΑΔ) σε έναν οργανισμό. Είναι όμως απαραίτητο να στελεχωθεί ο ΕΟΠΥΥ με κατάλληλο προσωπικό, έτσι ώστε να μπορέσει να βάλει μια τάξη στον πολύπαθο χώρο της υγείας.

Τα νοσοκομεία όμως στερούνται υλικά πρώτης ανάγκης, που είναι και πάμφθηνα. Πώς μπορεί να αλλάξει η απαράδεκτη αυτή κατάσταση και σε ποιο χρονικό ορίζοντα;

Δεν υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις υλικών στα περισσότερα νοσοκομεία. Δημιουργούνται τεχνητές ελλείψεις γιατί υπάρχει μεγάλη σύγκρουση συμφερόντων, επειδή μειώνονται οι σπατάλες. Πρέπει όμως να επιδιώξουμε μεγαλύτερες μειώσεις τιμών μέσω της υλοποίησης ανταγωνιστικών διαγωνισμών και του δραστικού περιορισμού των εξωσυμβατικών αναθέσεων.

Κρεβάτια υπάρχουν…

Ο κόσμος ακούει για συγχωνεύσεις νοσοκομείων και κλινικών και φοβάται ότι δεν θα εξυπηρετηθεί. Τα στοιχεία που εσείς έχετε επ’ αυτού τι λένε;

Το αντίθετο θα συμβεί με τις συγχωνεύσεις κλινικών. Τώρα υπάρχει συστηματική κακοδιαχείριση και κακή κατανομή πόρων, με βάση όχι την παραγωγικότητα κάθε κλινικής αλλά τα κρεβάτια που διαθέτει. Η μέση πληρότητα στα νοσοκομεία του ΕΣΥ είναι 67,4%. Είναι πολύ χαμηλότερη απ’ ό,τι σε άλλα ανεπτυγμένα συστήματα, ακόμα και στην Αττική, όπου δεν υπερβαίνει το 77%. Στις υπόλοιπες υγειονομικές περιφέρειες της χώρας κυμαίνεται μεταξύ 58% και 66%.

Οι γιατροί όμως ισχυρίζονται ότι υπάρχει έλλειψη ιατρικού προσωπικού στα νοσοκομεία του ΕΣΥ…

Στα νοσοκομεία μας έχουμε 12.300 μόνιμους ειδικευμένους γιατρούς, 1.030 πανεπιστημιακούς και 10.750 ειδικευόμενους γιατρούς (από 8.870 το 2007). Ο αριθμός των γιατρών ανά κλίνη στα νοσοκομεία μας υπερβαίνει κατά πολύ τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ. Με δεδομένη τη χαμηλή πληρότητα των περισσότερων νοσοκομείων, η αναδιάρθρωση προσωπικού και κλινών (με τη μετακύλιση προσωπικού και κλινών από χαμηλής χρήσης κλινικές σε κλινικές που τώρα έχουν ράντζα) μόνο προς όφελος των ασθενών μπορεί να αποβεί. Να σας δώσω ένα παράδειγμα: σε κεντρικό νοσοκομείο της Αθήνας υπάρχουν δύο οφθαλμολογικές κλινικές στον ίδιο χώρο, με 18 οφθαλμίατρους για 14 κρεβάτια. Παρά την υπερεπάρκεια γιατρών, καθημερινά υπάρχει ουρά 60-70 ατόμων που περιμένουν για εξέταση. Άλλο παράδειγμα: κεντρικό μικρό νοσοκομείο έχει 30 κρεβάτια και συνήθως νοσηλεύει 12-15 ασθενείς, έχει όμως 140 άτομα προσωπικό, επομένως πολύ μικρή παραγωγικότητα. Έχουμε επίσης προβλήματα που σχετίζονται με την «πυραμίδα» του ιατρικού προσωπικού. Σε άλλο κεντρικό νοσοκομείο της Αθήνας οι 90 από τους 120 γιατρούς είναι διευθυντές. Σε γνωστή καρδιολογική κλινική μεγάλου νοσοκομείου του Λεκανοπεδίου οι 12 από τους 13 γιατρούς είναι διευθυντές.

Πως προέκυψε αυτή η κατάσταση με τους πολλούς διευθυντές;

Στο ΕΣΥ πάνω από 50% των γιατρών είναι πλέον διευθυντές. Με βάση το νόμο 3754/2009 η εξέλιξη των γιατρών του ΕΣΥ γίνεται από συνέλευση των γιατρών, που είναι σε απαρτία αν παρίσταται το 50% των εχόντων δικαίωμα συμμετοχής για τον κάθε βαθμό. Σε περίπτωση μη απαρτίας, η συνέλευση επαναλαμβάνεται μέσα σε μία εβδομάδα με νόμιμη απαρτία το 30% των εχόντων δικαίωμα συμμετοχής. Σε περίπτωση νέας έλλειψης απαρτίας, η συνέλευση επαναλαμβάνεται ύστερα από επτά μέρες και θεωρείται ότι βρίσκεται σε απαρτία ανεξάρτητα από τον αριθμό των παρόντων γιατρών. Αυτά συμβαίνουν στο ΕΣΥ, και όχι σε συνελεύσεις φοιτητών η εργατικών σωματείων. Σε κεντρικό νοσοκομείο της Αθήνας στη συνέλευση του χειρουργικού τομέα συμμετείχαν 9 διευθυντές και 24 αναπληρωτές διευθυντές και επιμελητές Α. Είναι φανερό ότι οι «κρινόμενοι» ήταν η πλειοψηφία και όλοι προήχθησαν μέσω φανερής ψηφοφορίας. Αυτές οι καταστάσεις πρέπει να εκλείψουν άμεσα και οι κρίσεις πρέπει να γίνονται από σοβαρές επιτροπές υψηλού κύρους, με καθαρά επιστημονικά κριτήρια.

Δύο ιστορικά νοσοκομεία, το Αιγινήτειο και το Αρεταίειο, οδηγούνται σε λουκέτο. Ποιος επωφελείται από την κατάσταση αυτή;

Τα δυο ιστορικά νοσοκομεία παρουσιάζουν τρεις ιδιομορφίες που πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστούν: μέτρια παραγωγικότητα, εξειδίκευση σε περιορισμένο αριθμό ειδικοτήτων, κάτι που αντίκειται στις διεθνείς εξελίξεις, και υψηλό κόστος λειτουργίας για τις υπηρεσίες που προσφέρουν. Δεν απειλούνται με λουκέτο, αλλά είναι αναγκαία η άμεση αναδιάρθρωση και η ένταξή τους σε ένα ευρύτερο νοσοκομειακό συγκρότημα, που θα περιλαμβάνει και το νοσοκομείο Αλεξάνδρα.

Καλό ΕΣΥ με λιγότερα χρήματα

Είναι τελικά εφικτό με λιγότερα χρήματα και προσωπικό στη δημόσια υγεία να μην επιδεινωθεί η κατάσταση; Δεν είναι λίγοι εκείνοι που φοβούνται ότι ο ελληνικός λαός ωθείται στον ιδιωτικό τομέα...

Είναι απολύτως εφικτό. Το πρώτο δίμηνο του 2011 είχαμε αύξηση του αριθμού των νοσηλευθέντων στα δημόσια νοσοκομεία και αύξηση των χειρουργικών επεμβάσεων κατά 5,8% και 5,5% αντίστοιχα, σε σύγκριση με το πρώτο δίμηνο του 2010. Είναι επίσης εφικτός ο στόχος του περιορισμού της σπατάλης. Η φαρμακευτική δαπάνη αυξήθηκε από 1 δισ. ευρώ το 2000 σε 5,1 δισ. ευρώ το 2009. Οι δαπάνες του ΟΠΑΔ αυξήθηκαν κατά 96% μεταξύ 2004 και 2008. Οι δαπάνες του ΙΚΑ για διαγνωστικές εξετάσεις αυξήθηκαν από 78 εκατ. ευρώ το 2005 σε 166 εκατ. το 2009. Είναι φανερό ότι αυτές οι εξωπραγματικές αυξήσεις δεν ωφέλησαν την υγεία των Ελλήνων πολιτών, αλλά τα εισοδήματα συγκεκριμένων συμφερόντων.