Απ' τη Γαλλία με αγάπη

[Nikolaos]

«Ενα πρωινό, γυρνώντας από το σχολείο με το μετρό, την είδα καθισμένη απέναντί μου. Κατάλαβα αμέσως ότι θα γίνει γυναίκα μου.

Είχε πλούσιο στήθος, το φανταζόμουν σφιχτό με τις θηλές σε όμορφη ροζ απόχρωση. Κάτω από το πουλόβερ, η κοιλιά της φάνταζε επίπεδη, ελαστική, να καταλήγει σε πυκνή τριχοφυΐα.

Σκεφτόμουν το αιδοίο της ζεστό, στεγνό, κολλημένο στο εσώρουχο. Οταν σηκώθηκε και κατέβηκε στην αποβάθρα, την ακολούθησα»...

* Από την πρώτη κιόλας παράγραφο του «Κάτι σαν έρωτας» (μετ. Μ. Ευσταθιάδη, εκδ. Τραυλός), μιά αόριστη απειλή πλανάται στον αέρα. Και πράγματι, η «Ιστορία αγάπης» (όπως είναι και ο πρωτότυπος τίτλος του βιβλίου), που σκοπεύει ν' αφηγηθεί ο Ρεζίς Ζοφρέ, είναι μαύρη και μονότονα νοσηρή, γέννημα θρέμμα μιας έμμονης ιδέας.

Ενας συνηθισμένος καθηγητής λυκείου συναντά τυχαία μιά συνηθισμένη υπάλληλο ζαχαροπλαστείου. Την ποθεί, την παρακολουθεί, την βιάζει, της γίνεται επί μήνες στενός κορσές. Ο άνθρωπος έχει τις καλύτερες προθέσεις του κόσμου. Θέλει να γίνει ο φύλακας-άγγελός της, ο πατέρας των παιδιών της, ο σύντροφός της, και στα καλά και στις κακοτοπιές. Το ότι βρίσκεται αντιμέτωπος μ' ένα πλάσμα τρομοκρατημένο αλλά άβουλο, παγιδευμένο αλλά απαθές, δεν τον απασχολεί καθόλου. Από τη μεριά του, θεωρεί τη βία του δικαιολογημένη και, δυστυχώς γιά το θύμα του, τα αποθέματα υπομονής του είναι ανεξάντλητα.

Το παραπάνω πορτρέτο ενός μανιακού, αυτιστικού τέρατος, σαν κι αυτά που κατάντησε να θρέφει η εποχή μας, είναι η καρτ-βιζίτ του 46χρονου Ρεζίς Ζοφρέ στο ελληνικό κοινό. Δημοσιευμένο το '97, το «Κάτι σαν έρωτας» είναι ένα από τα επτά μυθιστορήματα που έχει υπογράψει στην δεκαπεντάχρονη καριέρα του, κατακτώντας, αργά αλλά σταθερά, μια θέση στην σύγχρονη γαλλική λογοτεχνία.

* Τι γνωρίζουμε, άραγε, εμείς από αυτήν; Πόσα καινούρια ονόματα διασχίζουν την απόσταση Παρίσι-Αθήνα;

Το μερίδιο της γαλλόφωνης παραγωγής που μεταφράζεται στη γλώσσα μας, καθηλωμένο γύρω στο 17%, ασφυκτιά μέσα στο πλήθος των αγγλοσαξωνικών τίτλων που κατακλύζουν την αγορά.

Η Γαλλία, ωστόσο, προσπαθεί. Το δικό της Εθνικό Κέντρο Βιβλίου επιχορηγεί ως και το 40% του κόστους των μεταφράσεων και οι εκδοτικοί οίκοι -μέσω ατζέντηδων, όπως η Νίκη Φράγκου και η Νίκη Ντουζέ- φροντίζουν για τη διάδοση των συγγραφέων τους. Κι αυτήν την εποχή, μιά σειρά άγνωστών μας πεζογράφων μας συστήνονται.

* Προερχόμενη από τον χώρο της νεανικής λογοτεχνίας (βλ. «Ενα κύμα αγάπης σε μια λίμνη φιλίας», από τις εκδ. Πατάκη), η Μαρί Ντεπλεσέν έκλεψε τις εντυπώσεις με το πρώτο της μυθιστόρημα γιά μεγάλους. Στο «Χωρίς εμένα» (μετ. Θ. Λογαρίδου, εκδ. Libro), βάζει αντικριστά μια δημοσιογράφο-μητέρα δύο παιδιών που οργώνει ασταμάτητα τη Γαλλία για τα ρεπορτάζ της- με μια 23χρονη αυτόκλητη μπέιμπι σίτερ, πολύ πιο ψημένη στη ζωή.

Παιδί της Πρόνοιας, κορίτσι της πιάτσας, βαποράκι κι ευκαιριακή πόρνη, η τελευταία, με την παροιμιώδη της αφέλεια και την αστείρευτη ζωτική της ενέργεια, καταφέρνει να κλονίσει όλες τις αρχές της γυναίκας που την φιλοξενεί.

* Από την παιδική λογοτεχνία ξεκίνησε και η γεννημένη το '54, στην Κούβα, Βιρζινί Λου (βλ. «Η Μαργκερίτ και η πολιτική» και «Η Μαργκερίτ και η μεταφυσική» από τις εκδ. Νεφέλη). Στους ενήλικες απευθύνθηκε, για πρώτη φορά, με τον «Υμνο στο φως τον καιρό των δεινοσαύρων» (εκδ. Καστανιώτη), μυθιστόρημα με πρωταγωνίστρια μιά παντρεμένη σαραντάρα που πέφτει θύμα βιασμού και η οποία -σε αντίθεση με την ηρωίδα του Ρεζίς Ζοφρέ- μόνο παθητικά δεν αντιμετωπίζει την βίαιη ανατροπή της καθημερινότητάς της.

Δύο χρόνια μετά τον «Υμνο...», ένα ακόμη βιβλίο της μεταφράζεται στα ελληνικά. Πρόκειται για τη συλλογή διηγημάτων «Μία σου και μία μου» (μετ. Θ. Σκάσσης, εκδ. Libro), είκοσι ιστορίες, με κοινό άξονα το σφιχταγκάλιασμα έρωτα και θανάτου.

Εδώ, η Βιρζινί Λου επιχειρεί να φωτίσει την αισθησιακή πλευρά της ζωής άγουρων κοριτσιών, νέων εραστών αλλά και ηλικιωμένων ανθρώπων, διαχωρίζοντας την στάση της από «την καταναλωτική οπτική που έχει σαρώσει τον ερωτισμό στην εποχή μας».

* Η καταναλωτική κοινωνία βρίσκεται στο στόχαστρο και του 30χρονου Σεμπαστιέν Λαπάκ, το μυθιστόρημα του οποίου «Ταξιδεύοντας με τον έρωτα» (εκδ. Μεταίχμιο, μετ. Μ. Καρρά) χαρακτηρίστηκε από τον γαλλικό τύπο ως μανιφέστο που μετατρέπει σε αισθητική άποψη την αντίθεση στον φιλελευθερισμό.

Μέσα από την ερωτική περιπέτεια δύο εντελώς αντίθετων χαρακτήρων -ενός ρομαντικού λάτρη της αρχαίας Ελλάδας με κλασική παιδεία και μιας σύγχρονης φεμινίστριας συλλέκτριας εμπειριών-, ο Λαπάκ σκιαγραφεί τους πνευματικούς κύκλους του Παρισιού της δεκαετίας του '90, παρακινώντας μας ν' αρνηθούμε τον εφησυχασμό και, όπως οι ήρωές του, ν' αναζητήσουμε την ουσία της ζωής μακριά απ' τον τόπο που μας αιχμαλωτίζει.

* Να κάτι που εφάρμοσε στην πράξη ο 33χρονος Μαξάνς Φερμίν, εγκαταλείποντας το Παρίσι για την αφρικανική έρημο και δουλεύοντας γιά ένα διάστημα σε τυπογραφείο στην Τυνησία.

Εγκατεστημένος, σήμερα, στην χιονισμένη γεννέτειρά του, την Ανω Σαβοΐα, απολαμβάνει από μακριά τα εύσημα που αποδόθηκαν στα τρία, μέχρι στιγμής, μυθιστορήματά του. Στα ελληνικά, κυκλοφορεί ο μινιμαλιστικός στη γραφή «Μελισσοκόμος» (μετ. Σ. Χρυσικού, εκδ. Ωκεανίδα): «μια ωδή στη ζωή», σύμφωνα με το «Magazine Litteraire», «γεμάτη μ' ανθρώπους που κυνηγούν τα όνειρά τους, με Δουλτσινέες που δεν μπορείς ποτέ να πιάσεις, με θαύματα που δεν μπορείς να ονομάσεις, με ταξίδια που δεν έχουν άλλο προορισμό παρά τον ήλιο, αυτήν την "στρογγυλή μέλισσα"».

* Ενα συναρπαστικό ταξίδι, τέλος, από τον καιρό των Σταυροφόρων μέχρι τον σύγχρονο κόσμο του οργανωμένου εγκλήματος, προσφέρει ο Βενιαμίν της παρέας, Αρνό Ντελαλάντ, με το μυθιστόρημα «Η Παναγιά κάτω από τη γη» (μετ. Μ. Λυκούδης, εκδ. Bell) που δημοσίευσε το '98, σε ηλικία 26 ετών.

Ποιο είναι το τρομερό μυστικό που κρύβει ένας πίνακας του 12ου αιώνα ο οποίος φυγαδεύεται από το Βατικανό; Πώς μια ανύποπτη φοιτήτρια εμπλέκεται στις συνωμοσίες για τη διαδοχή του Πάπα; Τι σχέσεις διατηρούν οι καρδινάλιοι με τη Μαφία; Και ποιοί θα έφταναν μέχρι το φόνο για μια ξεχασμένη ζωγραφιά;

Ο Ντελαλάντ υπόσχεται να μας βγάλει από τον λαβύρινθο, συνδυάζοντας το σφρίγος μιας αστυνομικής περιπέτειας με τη μαγεία των θρύλων των ιπποτών.