Η ηθική και Hackers
Δυο έννοιες μάλλον ασύμβατες, αν εκλάβουμε τους hackers, έτσι όπως τους αποκαλούν τα διάφορα ΜΜΕ. Aν προσπαθούσαμε να σκιαγραφήσουμε, αυτό τον δαίδαλο των προσώπων που βρίσκονται πίσω από αυτόν τον όρο, θα έπρεπε να ανατρέξουμε στα λόγια του Μέντορα και σε άλλες απόψεις, οι οποίες μπορούν να δώσουν κάποιο προφίλ.
Οι hackers είναι αυτοί που φτιάχνουν, αυτοί που διορθώνουν, αυτοί που κάνουν το καλό καλύτερο. Οι hackers, είναι άνθρωποι που προσφέρουν στους ανθρώπους.
Θέλετε ένα παράδειγμα; Ο Linus Torvalds, ο εμπνευστής του Linux, είναι ένας θαυμάσιος hacker. Δεν είναι ακριβώς δημιουργός. Δεν έκανε κάτι που θα το ονομάζαμε πρωτοπόρο, όσο παράξενο και αν σας ακούγεται αυτό. Για να το πούμε χοντρικά, ωστε να γίνει αντιληπτό απ’ όλους, ο Linus βασίστηκε και βελτίωσε το τότε υπάρχον Minix. Ο Linus όμως, θα έπρεπε να θεωρείται ο “πατέρας” των hackers. Διαθέτοντας μια έκτη αίσθηση, έβρισκε τον τρόπο να λύνει τα προβλήματα (bugs), έχοντας ως αφετηρία το σημείο Α, το οποίο ήταν η εύρεση του bug και σαν τερματικό το σημείο Β, το οποίο ήταν η διόρθωση του bug.
Εμείς σήμερα, θα επικεντρώσουμε στην ηθική αυτών hackers που όλοι λίγο πολύ έχουμε ακούσει ή διαβάσει. Πρόκειται για ένα απόσπασμα από το βιβλίο της PEKKA HIMANENT, με τίτλο:
Τhe Hacker Ethic And the Spirit of the Information Age.
Ο Linus Torvalds, προλογίζοντας το βιβλίο «The Hacker Ethic And the Spirit of the Information Age» («Η Ηθική του Χάκερ Και το Πνεύμα της Εποχής της Πληροφορίας») λέει ότι:
για τον χάκερ, ο ίδιος ο υπολογιστής είναι διασκέδαση, που σημαίνει ότι ένας hacker είναι από την φύση του προγραμματιστής γιατί θεωρεί ότι ο προγραμματισμός είναι εγγενώς ενδιαφέρων, συναρπαστικός και διασκεδαστικός.
Το πνεύμα πίσω από τις δημιουργίες και των άλλων hackers είναι παρόμοιο με αυτό. Ο Torvalds δεν είναι ο μόνος που περιγράφει το έργο του κάνοντας δηλώσεις όπως: οι hackers του Linux ασχολούνται με αυτό το Ελεύθερο Λογισμικό επειδή θεωρούν ότι είναι πολύ ενδιαφέρον.
Ο Vinton Cerf, για παράδειγμα, ο οποίος μερικές φορές αποκαλείται «ο πατέρας του Διαδικτύου», σχολιάζει για τη γοητεία που ασκεί ο προγραμματισμός:
Υπάρχει κάτι απίστευτα δελεαστικό στον προγραμματισμό.
Ο Steve Wozniak, ο άνθρωπος που κατασκεύασε τον πρώτο πραγματικό προσωπικό υπολογιστή, λέει ευθαρσώς για την ανακάλυψη του σχετικά με τα θαύματα του προγραμματισμού:
Είναι, απλά, ο πιο ενδιαφέρων κόσμος που σε “ιντριγκάρει” και σε παρακινεί.
Αυτό είναι άλλωστε και το γενικό πνεύμα: οι hackers λατρεύουν τα προγράμματα επειδή οι προκλήσεις του προγραμματισμού είναι κάτι σαν «δεύτερη φύση» τους. Τα όποια προβλήματα σχετίζονται με τον προγραμματισμό διεγείρουν πραγματικά την περιέργεια του hacker και τον κάνουν ανυπόμονο να ανακαλύψει ακόμη περισσότερα.
Ο χάκερ, όμως, δεν ενθουσιάζεται απλά˙ ενεργοποιείται.
Από το ΜΙΤ (Massachusetts Institute of Technology), ένα ιδιωτικό ερευνητικό πανεπιστήμιο που έδωσε ιδιαίτερη έμφαση τόσο στην επιστημονική, τεχνική και τεχνολογική εκπαίδευση όσο και στην έρευνα της δεκαετίας του εξήντα και μετά, ο κλασσικός χάκερ κοιμόταν κάποιες ώρες τη μέρα, ξυπνούσε νωρίς το απόγευμα για να ξεκινήσει τον προγραμματισμό γεμάτος ενθουσιασμό και συνέχιζε τις ολονύχτιες προσπάθειές του, βυθισμένος στην κωδικοποίηση, μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Ένα τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τρόπος που η δεκαεξάχρονη ιρλανδή χάκερ Sarah Flannery περιγράφει το έργο της σχετικά με το λεγόμενο αλγόριθμο κρυπτογράφησης Cayley- Purser:
Αισθανόμουν ένα υπέροχο συναίσθημα ενθουσιασμού. Εργαζόμουν συνεχώς, μέρες ολόκληρες˙ έφτανα στα όριά μου. Ήταν συναρπαστικό και αυτό που μου έμενε στο τέλος ήταν μία απίστευτη αίσθηση ευφορίας. Υπήρχαν στιγμές που δεν ήθελα καν να σταματήσω.
Η δράση του Hacker είναι επίσης διασκεδαστική. Έχει συχνά τις ρίζες της στις παιχνιδιάρικες εξερευνήσεις
Ο Torvalds έχει περιγράψει, σε μηνύματα στο Διαδίκτυο, πώς το Linux άρχισε να επεκτείνεται μέσα από τα μικρά πειράματα που έκανε με τον υπολογιστή που είχε μόλις αποκτήσει. Στην ίδια μηνύματα, εξηγεί το κίνητρο για την ανάπτυξή του αναφέροντας απλώς ότι το να δουλεύει πάνω στο Linux ήταν πάντα διασκέδαση! Ο Tim Berners-Lee, ο άνθρωπος πίσω από το Διαδίκτυο, περιγράφει επίσης πώς αυτή η δημιουργία ξεκίνησε με τα πειράματα σε συνδυασμό με αυτό που εκείνος αποκάλεσε “προγράμματα αναπαραγωγής.”
Ο Steve Wozniak, ο συνιδρυτής της Apple Computer, αναφέρει ότι πολλά χαρακτηριστικά του υπολογιστή της Apple προήλθαν από ένα παιχνίδι που ονομάζεται Breakout και φτιάχτηκε αποκλειστικά για διασκέδαση. Η χάκερ Flannery, που προαναφέραμε, σχολιάζει σχετικά με το πώς το έργο της για την ανάπτυξη της τεχνολογίας κρυπτογράφησης εξελίχθηκε μέσα από την εναλλαγή της μελέτης θεωρημάτων και την πρακτική της διερευνητικής προγραμματισμού:
Όποτε έβρισκα στα βιβλία ένα ιδιαιτέρως ενδιαφέρον θεώρημα, προσπαθούσα να γράψω ένα πρόγραμμα ώστε να μετατρέψω τη θεωρία σε απτό παράδειγμα. Κάθε φορά, λοιπόν, κατέληγα να εξερευνώ για ώρες τον υπολογιστή μου, αντί να αρκούμαι στο να εξελίσσω την εργασία μου αργά ή ανιαρά, μέσα από έγγραφα και χαρτιά.
Μερικές φορές αυτή η χαρά παρουσιάζεται και στην καθημερινή ζωή των hackers. Για παράδειγμα, η Sandra Lerner είναι γνωστή όχι μόνο ως χάκερ του διαδικτύου αλλά και για το ότι έκανε ιππασία γυμνή πάνω σε άλογο. Βλέπετε, εκτός από συν-ιδρύτρια της Cisco Systems με τον τότε σύζυγό της Leonard Bosack, υπήρξε και υπέρμαχος της καλής μεταχείρισης των ζώων.
Ο Richard Stallman επίσης, αυτός ο συμπαθητικός γενειοφόρος γκουρού χάκερ, παρίσταται σε συναθροίσεις που αφορούν υπολογιστές ντυμένος με μια ρόμπα και δουλεύει πάνω στα εμπορικά προγράμματα με μηχανήματα που του φέρνουν οι οπαδοί του.
Ο Eric Raymond, ένας γνωστός υπερασπιστής της κουλτούρας των hacker, είναι επίσης γνωστός για τον παιχνιδιάρικο τρόπο ζωής του˙ οπαδός των live role-playing games, περιπλανιέται στους δρόμους της Πενσυλβάνια που είναι η γενέτειρά του και τα γύρω δάση ντυμένος πότε ως αρχαίος σοφός, πότε ως Ρωμαίος γερουσιαστής και άλλοτε ως υπερόπτης ιππότης του δέκατου έβδομου αιώνα. Ο Raymond έχει δώσει επίσης μια καλή σύνοψη του γενικού πνεύματος των hackers, κατά την περιγραφή της φιλοσοφίας των hackers του Unix:
Για να κάνεις τη φιλοσοφία του Unix δικαίωμα, θα πρέπει να είσαι πιστός στην τελειότητα. Θα πρέπει να πιστεύεις ότι το λογισμικό είναι μια τέχνη που αξίζει όλη την ευφυΐα και το πάθος που μπορεί να συγκεντρώσει. Τόσο ο σχεδιασμός όσο και η υλοποίηση λογισμικού θα πρέπει να είναι μια χαρούμενη τέχνη και ένα είδος παιχνιδιού, υψηλού επιπέδου. Αν αυτή η στάση σου φαίνεται παράλογη ή έστω και αμυδρώς δυσάρεστη, σταμάτησε ό,τι κάνεις και σκέψου. Αναρωτήσου τι είναι αυτό που έχεις ξεχάσει. Γιατί ασχολείσαι με το σχεδιασμό του λογισμικού, αντί να κάνεις κάτι άλλο; Για να κερδίσεις χρήματα ή για να περάσει η ώρα; Κάποτε θα πρέπει να πίστεψες πως το λογισμικό ήταν αντάξιο των παθών σου…
Για να κάνεις τη φιλοσοφία του Unix δικαίωμα, θα πρέπει να έχεις αυτήν την στάση. Ή εάν κάπου στο δρόμο έχεις ξεχάσει την ουσία, να την ανακτήσεις. Θα πρέπει να νοιάζεσαι. Θα πρέπει να παίζεις. Θα πρέπει να είσαι πρόθυμος να εξερευνήσεις.
Συνοψίζοντας το πνεύμα της δράσης του χάκερ, ο Raymond χρησιμοποιεί τη λέξη πάθος, η οποία αντιστοιχεί στην λέξη ψυχαγωγία που χρησιμοποιεί ο Torvalds, στον Πρόλογό του. Αλλά ο όρος που χρησιμοποιεί ο Raymond είναι ίσως ακόμη πιο εύστοχος, διότι παρόλο που και οι δύο λέξεις φέρνουν συνειρμούς που μόνον μονότονους δεν θα τους χαρακτήριζε κανείς, το πάθος μεταφέρει περισσότερο διαισθητικά (από ό,τι η διασκέδαση) τα τρία επίπεδα που περιγράφονται παραπάνω˙ την αφοσίωση σε μια δραστηριότητα που είναι εγγενώς ενδιαφέρουσα, χαρούμενη αλλά πάνω από όλα, αποτελεί πηγή έμπνευσης.
Αυτή η παθιασμένη σχέση με την εργασία δεν είναι μια στάση που έχει παρατηρηθεί μόνο μεταξύ των χάκερ υπολογιστών. Για παράδειγμα, ο ακαδημαϊκός κόσμος μπορεί να θεωρηθεί ως πολύ παλαιότερος προκάτοχός του. Η στάση της παθιασμένης πνευματικής έρευνας έλαβε παρόμοια έκφραση σχεδόν 2.500 χρόνια πριν, όταν ο Πλάτων, ο ιδρυτής της πρώτης ακαδημίας, δήλωνε για τη φιλοσοφία:
Όπως το φως αναβοσβήνει όταν ξεσπάει μια πυρκαγιά, έτσι γεννιέται και το φως στην ψυχή του ανθρώπου και την τρέφει.
Την ίδια στάση ζωής μπορούμε επίσης να δούμε και σε άλλους τομείς της κοινωνίας, όπως στους καλλιτέχνες, στους τεχνίτες, στους “επαγγελματίες της πληροφόρησης”, στα διευθυντικά στελέχη κα στους μηχανικούς των εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης αλλά και στους σχεδιαστές. Όταν μιλάμε για hacker, δεν αναφερόμαστε μόνον στο hacking των αρχείων -όπως είθισται να νοείται-. Είναι μια λέξη που την χρησιμοποιούμε στην αργκό για να δώσουμε έμφαση στη γενική ιδέα του να είσαι hacker. Στην πρώτη διάσκεψη των Hackers στο Σαν Φρανσίσκο το 1984, ο Burrell Smith, ο χάκερ που βρίσκεται πίσω από τον υπολογιστή Macintosh της Apple, δηλώνει ότι:
Ένας hacker μπορεί να κάνει σχεδόν τα πάντα και να παραμένει hacker. Μπορείτε να είστε ένας ξυλουργός χάκερ˙ δεν είναι απαραίτητο να ασχολείστε με την… υψηλή τεχνολογία. Πιστεύω ότι έχει να κάνει με τη δεξιοτεχνία και την αγάπη γι αυτό που κάνετε.
Ο Raymond στον οδηγό του “Πώς να Γίνετε Hacker” τονίζει ότι υπάρχουν άνθρωποι που εφαρμόζουν την ιδεολογία του hacker σε άλλα πράγματα, εκτός από το λογισμικό, όπως στην ηλεκτρονική μουσική για παράδειγμα.
Στην πραγματικότητα, το hacking μπορείτε να το βρείτε στα υψηλότερα επίπεδα κάθε επιστήμης ή τέχνης
Το hacking των υπολογιστών, εν προκειμένω, μπορεί να θεωρηθεί ως ένα εξαιρετικό παράδειγμα μιας γενικότερης ηθικής της εργασίας, στο οποίο μπορούμε να δώσουμε το όνομα της εργασιακής ηθικής των hackers. Το hacking κερδίζει έδαφος στην κοινωνία του δικτύου μας, στην οποία ο ρόλος των επαγγελματιών της πληροφόρησης επεκτείνεται. Αλλά αν χρησιμοποιούμε μια ετικέτα που επινοήθηκε από τους hackers των υπολογιστών για να εκφράσουμε αυτήν τη στάση ζωής, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι θα μπορούσαμε να μιλήσουμε γι αυτούς, ακόμη και χωρίς καμία αναφορά στους ανθρώπους που σχετίζονται με τους υπολογιστές.
Συζητάμε για μια γενική κοινωνική πρόκληση που θέτει υπό αμφισβήτηση την προτεσταντική εργασιακή ηθική που διέπει κατά πολύ τη ζωή μας και εξακολουθεί να διατηρεί μια ισχυρή επιρροή πάνω μας.
Ας δούμε με τι είδος -μακράν ιστορικών και ισχυρών- κοινωνικών δυνάμεων, έρχεται αντιμέτωπη η εργασιακή ηθική ενός χάκερ. Η γνωστή έκφραση «προτεσταντική εργασιακή ηθική» προέρχεται, φυσικά, από το διάσημο δοκίμιο του Max Weber Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού (1904-1905). Ο Weber ξεκινά περιγράφοντας το πώς η έννοια της εργασίας, ως καθήκον, βρίσκεται στον πυρήνα του καπιταλιστικού πνεύματος που προέκυψε κατά το δέκατο έκτο αιώνα:
Αυτή η περίεργη ιδέα, τόσο οικεία σε μας σήμερα, αλλά και έχοντας τόσο μικρή εφαρμογή στην καθημερινότητά μας, είναι το καθήκον που αισθάνεται κάποιος σε ένα κάλεσμα. Είναι ό,τι πιο χαρακτηριστικό από την κοινωνική ηθική του καπιταλιστικού πολιτισμού, και είναι κατά κάποιο τρόπο η θεμελιώδης βάση του.
Πρόκειται για μια υποχρέωση την οποία ο άνθρωπος έπρεπε να αισθάνεται και δεν αισθάνεται, προς το περιεχόμενο της επαγγελματικής του δραστηριότητας. Δεν έχει σημασία σε τι συνίσταται, ιδίως δεν έχει σημασία αν αυτό εμφανίζεται κατ’ επίφαση˙ ως αξιοποίηση της προσωπικής εξουσίας του, ή μόνο από τα υλικά του αγαθά (ως κεφάλαιο).
Ο Weber συνεχίζει λέγοντας:
Δεν είναι μόνον μία ανεπτυγμένη αίσθηση ευθύνης που είναι απολύτως απαραίτητη, αλλά σε γενικές γραμμές, επίσης, μια στάση η οποία, τουλάχιστον κατά τη διάρκεια των ωρών εργασίας, απελευθερώνεται από συνεχείς υπολογισμούς για το πώς ο συνήθης μισθός μπορεί να κερδηθεί, με μέγιστη άνεση και ελάχιστη προσπάθεια. Αντ’ αυτού, η εργασία θα πρέπει να γίνεται σα να ήταν ένας απόλυτος αυτοσκοπός, ένα «κάλεσμα».
Στη συνέχεια ο Weber αποδεικνύει πώς η άλλη κύρια δύναμη που περιγράφεται στο δοκίμιό του, η δύναμη του εργασιακού ήθους που διδάσκεται από τους Προτεστάντες -και η οποία επίσης προέκυψε κατά το δέκατο έκτο αιώνα- προώθησε αυτούς τους στόχους. Ο προτεστάντης κήρυκας Richard Baxter εξέφρασε ότι:
η ηθική της εργασίας στην καθαρή μορφή της είναι για τη δράση ό,τι ο Θεός έδωσε για την επίτευξη των δραστηριοτήτων μας. Η εργασία είναι η ηθική καθώς και το φυσικό τέλος της εξουσίας. Το να πείτε ότι εγώ θα προσεύχομαι και θα μελετώ (αντί να εργάζομαι), είναι σα να είχατε έναν υπηρέτη και αυτός αρνιόταν να κάνει τις βαρειές δουλειές και ασχολούνταν με τα μικροθελήματα. Ο Θεός δεν είναι ευχαριστημένος όταν βλέπει τους ανθρώπους να ασχολούνται μόνο με το διαλογισμό και την προσευχή˙ θέλει να κάνουν τη δουλειά τους.
Αυτό το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από το osarena.net