Σύμφωνα με πολλούς οικονομολόγους, προκειμένου να τονωθεί η απασχόληση, το Ηνωμένο Βασίλειο θα έπρεπε προχωρήσει σε φοροαπαλλαγές στα υψηλά εισοδήματα. Αλλά η ελάφρυνση των φτωχών μάλλον θα ήταν καλύτερη. Πολιτικά μάλιστα, αυτό θα ήταν πολύ ανετότερο και για τον Τζορτζ Όσμπορν (George Osborne). Αλλά ο Βρετανός υπουργός οικονομικών αντιμετωπίζει ένα άλυτο πρόβλημα. Οι φοροαπαλλαγές μπορεί να τόνωναν την ανάπτυξη, αλλά η υφιστάμενη χαμηλή ανάπτυξη έχει ήδη καθυστερήσει το ρυθμό της μείωσης των ελλειμμάτων. Η κυβέρνηση χρειάζεται όσα έσοδα μπορεί να συλλέξει.
Στις 6 Σεπτεμβρίου ο Όσμπορν δήλωσε πως η κυβέρνηση «βρίσκεται εμπρός από τον προγραμματισμό της». Αλλά αυτό είναι ανειλικρινές. Το Ηνωμένο Βασίλειο διακήρυξε εγκαίρως και ηχηρά την πρόθεσή του να μειώσει το έλλειμμά του. Αλλά μέχρι σήμερα, δεν τα πήγε πολύ καλά. Το πρώτο τετράμηνο του τρέχοντος οικονομικού έτους, τα έσοδά του αυξήθηκαν κατά 4.3%. Αυτό είναι πολύ κατώτερο από το 7.7% που προγραμματιζόταν για το έτος 2011-12. Τα έσοδα από τη φορολογία των επιχειρήσεων αυξήθηκαν μόλις κατά 1.6%, έναντι του αναμενομένου 14.2%. Οι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης υποκρύπτουν έναν κίνδυνο, πως οι αριθμοί θα εκτροχιαστούν κι άλλο.
Έστω κι εμμέσως ο Όσμπορν αναγνώρισε τις δυσκολίες, λέγοντας πως χρειάζεται να γίνει «αναθεώρηση» των βραχυπρόθεσμων προβλέψεων. Ήταν σαφής στα στοιχεία του· αλλά η ανάπτυξη στο Ηνωμένο Βασίλειο αναμένεται να κινηθεί στο 1% -κι όχι στο 1.7% που προέβλεπε το «γραφείο δημοσιονομικής ευθύνης». Η παγκόσμια οικονομική αστάθεια και η κρίση της ευρωζώνης δε συμβάλλουν θετικά στην εξέλιξη των βρετανικών δημοσιονομικών. Αλλά τα μεγαλύτερα εμπόδια εξακολουθούν να είναι εγχώρια: η αγορά ακινήτων είναι ασθενής, ο δανεισμός μειωμένος, η ανεργία υψηλή και οι καταναλωτές φοβισμένοι.
Οι αντίπαλοι της κυβέρνησης υπογραμμίζουν πως οι περικοπές των δημοσίων παροχών που σχεδιάζει η κυβέρνηση θα επιδεινώσει κι άλλο τα πράγματα. Αλλά η πραγματικότητα είναι πως πέρσι οι κρατικές δαπάνες είχαν αυξηθεί κατά 3.3%. Η βρετανική κυβέρνηση δεν είναι τόσο «ανάλγητη» όσο θέλει να την εμφανίζει η αντιπολίτευση.
Στόχος του Όσμπορν ήταν να μειώσει το έλλειμμα από τα 164 δις ευρώ το 2010/11 στα 141 δις ευρώ το 2011/12. Αυτό πλέον κάτι τέτοιο δε θεωρείται πιθανό. Με την ανάπτυξη να επιβραδύνεται, το έλλειμμα ως λόγος του ΑΕΠ μπορεί να υπερβεί κατά μια ολόκληρη μονάδα το 7.9% που προέβλεπε το Μάρτιο ο προϋπολογισμός. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να καταλήξει να έχει μεγαλύτερο έλλειμμα από την Ισπανία ή την Ιταλία.
Τι μπορεί να κάνει γι’ αυτό ο Όσμπορν; Το πιθανότερο είναι να παραμείνει κολλημένος στο σχέδιό του, παραδεχόμενος απλά πως η υλοποίησή του θα χρειαστεί να καθυστερήσει. Αν τα προηγούμενα χρόνια η κυβέρνηση είχε καταβάλει εντονότερες προσπάθειες για να μειώσει τις δαπάνες, θα μπορούσε σήμερα να είναι πιο τολμηρή στις φοροαπαλλαγές και πιο φιλόδοξη στην τόνωση της ανάπτυξης. Αλλά όπως έχει εξελιχτεί η κατάσταση, ο δρόμος του Ηνωμένου Βασιλείου προς τη δημοσιονομική σταθεροποίηση και την ανάπτυξη προβλέπεται μακρύς και επώδυνος.
