ΑρχικήΨυχαγωγίαΜουσικήMinimal techno και house, πειραματισμοί και φυσική

Minimal techno και house, πειραματισμοί και φυσική

Το να θεωρείσαι μουσικός, το να μπορεί κάποιος να σε αποκαλεί μουσικό, προϋποθέτει ένα εκπαιδευμένο πνεύμα, ικανό να γίνεται δέκτης ερεθισμάτων, κατάλληλη κρίση αλλά και μια προσωπικότητα που να είναι δεκτική στο να ακολουθήσει αυτό το όμορφο ταξίδι που λέγεται ήχος μέχρι να συνειδητοποιήσει απόλυτα τι εστί μουσική αλλά και την αναγκαιότητα της στην ανθρωπότητα. Ένα πολύχρωμο ταξίδι που θα μπορεί να πατάει επάνω στις κατά καιρούς συναισθηματικές αλλαγές σου και να σε ακολουθήσει μέχρι τα βαριά γεράματα.

Μεταξύ μας: όλοι ξεκινάμε αυτό το ταξίδι, γιατί είναι μέρος της ζωής μας, της ενηλικίωσης, της ωρίμανσης μας και είναι ένας τρόπος να εκφραστούμε συναισθηματικά. Κάποιοι όμως κάνουν σύντομα στάση και κατεβαίνουν από το τραίνο που λέγεται μουσική για διαφόρους λόγους – από τον πιο απλό μέχρι και τον πιο σύνθετο. Μουσική συναισθηματική πληρότητα, εγωισμός, έλλειψη αντιληπτικής ικανότητας ώστε να υπάρχει μια καθαρή συνειδητοποίηση του τι είναι μουσική ή “απλώς γιατί η μουσική” είναι καθαρά δουλειά ή τρόπος έκφρασης που είναι αναγκαία “μόνο κατά την εφηβεία“, όπως ακούγεται.

Σε αυτό το ταξίδι λοιπόν, μετά απο πολλές στάσεις θα παρατηρήσει κανείς πως υπάρχει ένα μοτίβο που συνεχίζεται απαράλλαχτο και το μόνο που αλλάζει είναι ο ήχος και η μελωδία. Οι ταμπέλες μπορεί να αλλάζουν αλλά το μοτίβο παραμένει. Είναι αυτό που προκαλεί το ίδιο περίεργο συναίσθημα και κατά έναν τρόπο σε «κλειδώνει» σε ένα ιδιαίτερο τρόπο σκέψης και αντίληψης της μουσικής. Είναι σαν έναν ιό — αβλαβή μεν, αλλά που έχει διασπαρθεί και συμβιώνει με όλους τους οργανισμούς αφήνοντας κάθε φορά το στίγμα του, αρχετυπικό και τόσο καλά κρυμμένο στις σκέψεις μας, που καθίσταται αναγκαίος χωρίς να το καταλαβαίνουμε.

Ο ιός αυτός, η “βάση” πάνω στην οποία πατάμε, υπάρχει και υπήρχε απο την αρχαία αφρικάνικη μουσική, τις ιερές επαναλαμβανόμενες μουσικές των λατρευτικών ναών, την ρυθμική μουσική των σαμάνων αλλά και την λιτή ηλεκτρονική μουσική του αιώνα μας. Λέγεται minimal.

Μεγαλύτερη επιρροή στην ηλεκτρονική μουσική από την minimal νοοτροπία δέχτηκε η techno, η house αλλά και τα παρακλάδια τους, μείγματα και παντρέματα με άλλες μουσικές, που θα μπορούσαμε να τα αναφέρουμε ως post-techno.

Οι ρίζες της σύγχρονης ηλεκτρονικής χορευτικής μουσικής, που εμφανίζονται σε τραγούδια όπως το Autobahn (1974) των Kraftwerk και εν συνεχεία μερικές δεκαετίες μετά, σε ανανεωμένη εκδοχή στις πίστες του Detroit, με τους πατέρες του Techno Derrick May και Juan Atkins, είναι στην ουσία μια λιτή έκδοση της μουσικής φόρμας που χρησιμοποιούνταν στα rock και pop κομμάτια παλιότερης εποχής. Ένα συνεχόμενο μοτίβο που βασίζεται στην επανάληψη χωρίς όμως να χάνεται το ενδιαφέρον μιας και ανά διαστήματα γίνεται προσθαφαίρεση στον τομέα του ρυθμού ή της μελωδίας.

Από εκείνη την εποχή και μετά παρατηρούμε πως υπήρχε και ένας περιορισμός στην επιλογή των ήχων και αυτό θα είναι ο κανόνας στον διαχωρισμό των ειδών που θα βασίζονται στην minimal νοοτροπία. Συγκεκριμένοι ήχοι θα ορίζουν το “είδος” της ηλεκτρονικής μουσικής. Γενικολογώντας όμως όσον αφορά το ευρύ είδος της ηλεκτρονικής μουσικής, παρατηρούμε μουσικά κομμάτια που βασίζονται κατά κόρον σε ρυθμικές επαναλήψεις (loops), επαναλαμβανόμενες αλληλουχίες και σταδιακή συσσώρευση μεταβλητών στην ροή μέσω επανάληψης.

Τρεις είναι οι κανόνες που ορίστηκαν μέσω πειραματισμού, ενός μοτίβου που προϋπήρχε χιλιάδες χρόνια πριν την ηλεκτρονική μουσική. Αυτού του είδους την μουσική νοοτροπία θα δούμε πως θα χρησιμοποιήσουν και μουσικοί πέρα απο τις χορευτικές πίστες, οι μινιμαλιστές συνθέτες Steve Reich και Philip Glass. Έργα τους περιστρέφονται περισσότερο στον συνδυασμό του μινιμαλισμού είτε με κλασικά μοτίβα και ορχήστρες είτε με ηχογραφημένο υλικό και sound design. Έτσι μπορούμε να δούμε πως αν και η ρυθμική ηλεκτρονική μουσική βασίζεται στην ρυθμική επανάληψη με μεταβολή ορισμένων στοιχείων, που ως γνωστόν αναφερόμαστε στην minimal tech και microhouse, οι πιο avant-garde παραγωγές εξερευνούν την ίδια φύση της επανάληψης σε πιο ελεύθερες φόρμες, μιμούμενες την δομή της επανάληψης που συναντούμε στην ίδια την φύση.

Όσον αφορά την μινιμαλιστικά χορευτική ηλεκτρονική μουσική, με τον καιρό και αφού απέκτησε το κάθε είδος της τα ανάλογα ακροφυσια για να μπορεί να συνδέεται μέσω ρυθμού, μελωδίας και συγκεκριμένων ήχων, βρήκε δυο διαφορετικά στρατόπεδα αντίληψης. Σαν ένα παζλ που μπορείς να το δημιουργείς από την αρχή ξανά και ξανά και κάθε φορά να το επανασυνδέεις με βάση την ομαδική επιθυμία, τις ανάγκες του club, τις ανάγκες του DJ που δίνει ζωή στο club ή την ομαδική επιθυμία του κόσμου που δίνει ζωή στον DJ. Το ένα είδος χωρίζεται με το άλλο από τον Ατλαντικό ωκεανό και βέβαια υπάρχει και διαφορετική αντιμετώπιση με τον “κόσμο” να προκαλεί διαφορετική ψυχική δόνιση και κατάσταση.

Οι παραγωγοί Techno του Detroit εξελίχθηκαν μεν μουσικά, μέσω όμως μιας πιο ασφαλούς οδούς, μ’ ένα πιο συντηρητικό σύστημα αντιμετώπισης της εξέλιξης. Οι Άγγλοι και οι Σουηδοί όπως ο Adam Bayer και ο Surgeon, ως καθαρά προοδευτικοί προσέγγισαν το θέμα της minimal tech καθαρά σαν “τέχνη“, παράγοντας στην ουσία μικροσκοπικές παραλλαγές και εκδόσεις του αρχικού ρυθμικού θέματος. Στην ουσία ασχολήθηκαν με μια απο τις βασικές αρχές της minimal νοοτροπίας, που είναι η μεταβολή του ρυθμικού μέρους. Οι δίσκοι βέβαια που παρήχθησαν με αυτή την νοοτροπία (που κάποιες στιγμές απέκτησε ταμπέλες όπως Birmingham Tech), δεν μπορούσαν να συστηθούν για άκουσμα στο σπίτι, μιας και είχαν αποκτήσει την κύρια χρήση τους ως εργαλεία για DJs. Όντως με την δομή που είχαν τα κομμάτια αυτά θύμιζαν πιο πολύ παιχνίδια lego που χρησιμοποιούνταν από κάποιον που ήθελε να “χτίσει“.

Είναι πλέον αδύνατο να εντοπίσουμε την χρονολογία που χρησιμοποιήθηκε πρώτα το minimal στην χορευτική ηλεκτρονική μουσική και μιλώντας πιο συγκεκριμένα, για το πότε το minimal συγχωνεύθηκε στις ρίζες αλλά και την ίδια την προέλευση της Techno. Υπό άλλες ονομασίες θα μπορέσουμε να εντοπίσουμε στις απαρχές, στα fanzines και στα forum στου διαδικτύου, χωρίς όμως να είμαστε σίγουροι για αυτή την μεταβατική περίοδο.

Στις αρχές του 1992, ο Simon Reynolds, ένας πολύ γνωστός κριτικός ηλεκτρονικής χορευτικής μουσικής, αναφερόταν στις μελωδίες των πρωτοπόρων της techno μουσικής στο Detroit όπως αυτές του Derrick May ως «κομψά μινιμαλιστικές» — ένας χαρακτηρισμός που δεν θα μπορούσε να δοθεί ως ταμπέλα στο ηχητικά σκληρό breakbeat κίνημα της εποχής. Επίσης την ίδια εποχή μπορούσες να βρεις παρόμοιους χαρακτηρισμούς γι’ αυτή την μουσική ως “minimal bleep style” φτάνοντας αισίως στο 1993 που άρχισε να ξεπηδάει από διάφορες πηγές ο χαρακτηρισμός “minimal techno” για τον παραγωγό Carl Graig και για την μουσική της δισκογραφικής S=8Akh=9A. Ένα βάπτισμα που μάλλον προήλθε από περισσότερες από μια πηγές.

Βεβαίως, μιας και μιλάμε για το ίδιο μοτίβο, με μια ακρόαση των έργων σε μαγνητοταινία του σύγχρονου minimal συνθέτη Steve Reich “Come Out” και “It’s Gonna Rain” πολύ εύκολα θα μπορέσουμε να αντιληφθούμε την… τυχαία βέβαια, ομοιότητα με την αρκετά μελλοντική για την εποχή “σύγχρονη techno”. Υπάρχει το ρυθμικό λεκτικό στοιχείο που απαγγέλλεται σε ρυθμό 4/4 και μεσώ εξέλιξης και του λεγόμενου “breakdown“: ο ρυθμός σπάει σε μικρότερα και μικρότερα ρυθμικά στοιχεία. Στην ουσία αυτά τα δύο είναι τα κύρια εργαλεία για την συγγραφή της σύγχρονης techno και house μουσικής.

Μέχρι ένα σημείο, μπορούμε να υποστηρίξουμε πως η minimal μουσική βασίστηκε στην χρήση τεχνολογίας για να μπορέσει να αποδώσει κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση τις ιδιαίτερες και απαιτητικές ακουστικές ιδέες και προτιμήσεις κάθε μουσικού παραγωγού, ώστε να γεννηθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Στα έργα του Steve Reich ξέρουμε ότι υπάρχει μια αναμενόμενη εξάρτηση του μουσικού με την τότε τεχνολογία, που ήταν στην ουσία η χρήση της μαγνητοταινίας. Ενός εκπληκτικού μουσικού εργαλείου που μέσω μετατροπών, κοψιμάτων και επανακολλήσεων (το σημερινό copy/paste), ως μια μορφή πρωτόγονης επανάληψης, προσέφερε στον μουσικό αυτό αυτό που ήθελε να παρουσιάσει.

Μεταβατικά, για να μπορέσουμε να υποστηρίξουμε την άποψη αυτή, θα δούμε πως σε προηγούμενες δεκαετίες, η χρήση ενως groovebox όπως το κλασικό Roland TB-303 ήταν αναγκαία για να μπορέσει ο μουσικός να ξεχωρίσει στην μουσική του τα αναγκαία στοιχεία. Αυτά ήταν: kick drum, cowbell, handclap, whistle και η ανάλογη μπασογραμμή. Μελλοντικά, παραγωγοί όπως o Richie Hawtin συνάψανε δεσμούς με μια μεγάλη γκάμα εργαλείων για την δημιουργία και αναπαραγωγή μουσικής, όπως iPads, laptops, το διάσημο πλέον Ableton (που στην ουσία σχεδιάστηκε για την real-time χειραγώγηση προηχογραφημένου υλικού), VJ προγράμματα για την σύνδεση της μουσικής με εικόνα, αλλά και αυτοσχέδιων μουσικών ηλεκτρονικών οργάνων, είτε αυτά ήταν hardware είτε software.

Επαναληπτική μουσική στη φύση

Πρόκειται για ένα φαινόμενο που μπορούμε να το αντιληφθούμε με την παρατήρηση των μουσικών κινήσεων και επαναλήψεων σε φυσικά τοπία που τα ίδια τα όργανα που απαρτίζουν το τοπίο γίνονται τα όργανα που θα συντελέσουν στην αρμονική επαναληπτική μουσική της φύσης. Για παράδειγμα: η ρυθμική κίνηση των φύλλων σε ένα δέντρο ή τα κύματα σε μια παραλία σε συνδυασμό με ομαλή και σταδιακή προσθαφαίρεση επίσης επαναλαμβανόμενων τυχαίων μουσικών στοιχείων που εμπλουτίζουν το όλο φαινόμενο.

Ψάχνοντας στην έννοια της επανάληψης όσον αφορά την μουσική θα βρεθούμε σε ιδιαίτερα εντυπωσιακές μελέτες και αποτελέσματα που θα δούμε οτι συγκλίνουν με την πρωτόγονη και πρωταρχική ανάγκη του ανθρώπου να φτάσει σε ανώτερα πεδία ψυχικής κατάστασης, όπως η έκσταση, η απελευθέρωση του νου από τα σωματικά πονήματα, στην νοητικά υγιή κατάσταση της ευδαιμονίας.

Στέλιος Θεοδωρίδης
Στέλιος Θεοδωρίδης
Ο ήρωας μου είναι ο γάτος μου ο Τσάρλι και ακροάζομαι μόνο Psychedelic Trance
RELATED ARTICLES

Πρόσφατα άρθρα

Tηλέφωνα έκτακτης ανάγκης

Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος: 11188
Ελληνική Αστυνομία: 100
Χαμόγελο του Παιδιού: 210 3306140
Πυροσβεστική Υπηρεσία: 199
ΕΚΑΒ 166