Οι πατέντες λογισμικών έχουν καταστεί, εδώ και καιρό, ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα.
Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας σε άλλους τομείς της επιστήμης γίνονται επίσης όλο και συχνότερα βασικό θέμα των editorials σε τεχνολογικά Portal του εξωτερικού, αλλά και κεντρικό ζήτημα σε δικαστικές υποθέσεις, με τη γονιδιωματική και τη βιοτεχνολογία να είναι οι δύο πιο συχνές υποθέσεις.
Τώρα, αν πιστέψουμε ένα κύριο άρθρο του περιοδικού Nature, η νανοτεχνολογία πρόκειται να δραστηριοποιηθεί στο πεδίο μάχης για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας.
Ο Joshua Pearce είναι καθηγητής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Michigan, και ο ίδιος υποστηρίζει πολύ ρητά τη λήψη open source και την ανοικτή πρόσβαση στην προσέγγιση της έρευνας στη νανοτεχνολογία.
Βέβαια, «τραβάει το σχοινί» και κάνει λόγο για μορατόριουμ ευρεσιτεχνίας και “ξεκοίλιασμα” του νόμου που διέπει τις μεταφορές τεχνολογίας από την κυβέρνηση, που χρηματοδοτούνται από την πανεπιστημιακή έρευνα.
Όπως υποστηρίζει, αυτό που διακυβεύεται είναι η ανάπτυξη ενός πεδίου που θα μπορούσε να παράγει τρισεκατομμύρια δολάρια της οικονομικής δραστηριότητας μέσα σε λίγα χρόνια.
Του Pearce η άποψη μπορεί να μας ακούγεται σαν μια ριζοσπαστική υπερβολή, αλλά υπάρχουν τεχνικοί λόγοι που η νανοτεχνολογία μπορεί να είναι πιο επιρρεπής σε προβλήματα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας από άλλους τομείς. Αν και συχνά απεικονίζεται σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας, καθώς έχει να κάνει με μικροσκοπικά ρομπότ, η νανοτεχνολογία στην πραγματικότητα βασίζεται στην παραδοχή ότι οι γνωστές ιδιότητες των υλικών στον κόσμο γύρω μας μπορούν να αλλάξουν ριζικά, όταν αυτά τα ίδια υλικά είναι δομημένα σε κλίμακες μήκους νανομέτρων (δείτε και μια ακόμα εφαρμογή, της νανοτεχνολογίας).
Για να δοθεί ένα παράδειγμα, τα νανοσωματίδια χρυσού δεν είναι -στην κυριολεξία- χρυσά (ένα εναιώρημα από αυτά φαίνεται κόκκινο) και έχουν ένα διαφορετικό σημείο τήξεως από το χύδην (χύδην = χυμένος ανάκατα) μέτάλλο.
Πιο σημαντική, για εμπορικούς σκοπούς, η καταλυτική τους δραστηριότητα μπορεί να αλλάξει δραματικά –τα νανοσωματίδια χρυσού μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην παραγωγή εντελώς διαφορετικών χημικών ουσιών.
Κανονικά, οι φυσικές ιδιότητες του υλικού δεν έχουν κατοχυρωθεί με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Αλλά στην περίπτωση αυτή, υπάρχει συχνά μια καλά καθορισμένη καινοτομία, με τη μορφή μιας διαδικασίας κατασκευής που απαιτείται για τη δημιουργία ειδικών νανοϋλικών.
Και… ‘ελαφρά tweaks (ανεπαίσθητες παρεμβολές) στην διαδικασία μπορούν συχνά να έχουν σημαντικές επιδράσεις επί των ιδιοτήτων του τελικού προϊόντος.
Για να δώσουμε ένα άλλο παράδειγμα, οι νανοσωλήνες άνθρακα μπορεί να είναι είτε μεταλλικοί είτε ημιαγωγοί˙ και οι δύο τύποι έχουν ριζικά διαφορετικές εφαρμογές. Της ΙΒΜ η πρόσφατη πρόοδος στην παραγωγή νανοσωλήνων με βάση τρανζίστορ, εξαρτάται εξ ολοκλήρου από την έκδοση του ημιαγωγού.
Εν μέρει ως αποτέλεσμα, ο Pearce έχει βρεί ότι υπάρχουν πάνω από 1.600 διπλώματα ευρεσιτεχνίας των ΗΠΑ που αναφέρουν μονού τοιχώματος νανοσωλήνες άνθρακα. Η Intel έχει ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας που καλύπτει όλους τους νανοσωλήνες με διάμετρο μικρότερη των 50nm.
Το Rice University κατέχει ένα άλλο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για κάθε υλικό που είναι άνω των 99% καθαρών νανοσωλήνων.
Και όλα αυτά τα αναφέρουμε για να συνειδητοποιήσουμε πόσο μεγάλος είναι ο εφιάλτης που αντιμετωπίζει ο καθένας που προσπαθεί να καινοτομήσει σ’ αυτόν το χώρο.
Μερικές από τις λύσεις που ο Pearce προτείνει, ακούγονται απολύτως λογικές. Ισχυρίζεται ότι το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών θα μπορούσε να υιοθετήσει το πρότυπο NIH που επιτρέπει ανοικτή πρόσβαση σε όλες τις ερευνητικές χρηματοδοτήσεις μετά από ενός έτους προθεσμία.
Απευθύνει, επίσης, έκκληση για τον τερματισμό των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που προέρχονται από οποιαδήποτε δημόσια χρηματοδοτούμενη έρευνα:
το Κογκρέσο θα πρέπει να αλλάξει το νόμο Bayh-Dole, σύμφωνα με τον οποίο αποκλείονται οι ιδιωτικοί IP και να άρει το κλείδωμα των δημόσιων χρηματοδοτούμενων καινοτομιών.
Υπάρχουν σίγουρα κάποιες ενδείξεις ότι ο νόμος Bayh-Dole δεν έχει καλλιεργήσει τόσο την καινοτομία όσο θα μπορούσε.
Ο Pearce τονίζει ακόμα ότι το δικό του το ίδρυμα του αποφέρει 100 φορές περισσότερα χρήματα από τις επιδοτήσεις, από ό, τι από την χορήγηση αδειών ευρεσιτεχνίας που προέρχονται από τις επιχορηγήσεις του παρελθόντος.
Αυτό που επιβάλλεται, επομένως, δεν είναι τόσο μια μεταρρύθμιση του νόμου Bayh-Dole, όσο η εξάλειψή του.
Αυτό που ο Pearce ζητά είναι οι αλλαγές στην κατοχύρωση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας να επεκταθούν πολύ πέρα από τον ακαδημαϊκό κόσμο -σε όλους τους τομείς. Ισχυρίζεται ότι το USPTO θα πρέπει να θέσει ένα μορατόριουμ για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας όσον αφορά την νανοτεχνολογία, που θα σχετίζεται με την θεμελιώδη επιστήμη, τα υλικά, και τις έννοιες.
Όπως περιγράφηκε ανωτέρω, η διαφορά μεταξύ μιας διεργασίας και μιας καινοτομίας είναι οι θεμελιώδεις ιδιότητες, με αποτέλεσμα το νανοϋλικό να είναι μία πολύ δύσκολη έννοια που πρέπει να προσδιοριστεί.
Το USPTO έχει αγωνιστεί για τη διαχείριση πολύ απλούστερων διακρίσεων.
Είναι ρεαλιστικό να αναμένει κανείς να διαχειριστεί αποτελεσματικά ένα μορατόριουμ.
Το σύστημα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στην τρέχουσα μορφή του, ήταν μια καλή ιδέα για την προστασία των κερδών και ακόμη – ακόμη και για την προώθηση της καινοτομίας σε προηγούμενες εποχές.
Όταν οι πατέντες ήταν πολύ λιγότερες και πολύ πιο σπάνιες. Σήμερα, έχουμε κυριολεκτικά κατακλυστεί από… διπλώματα ευρεσιτεχνίας και οι πατέντες αυτές έχουν γίνει ένα νόμισμα και όχι ένα μέσο προστασίας κατά του κέρδους. Με λίγα λόγια, οι πατέντες έχουν καταντήσει να είναι ένα προϊόν που χρησιμοποιείται για την εξαγωγή τελών μέσω νομικών εκφοβισμών και άλλων -ένδικων και μη- μέσων.
Το μόνο που πραγματικά καταφέρνουν οι πατέντες είναι να εμποδίζουν την καινοτομία και σήμερα πλέον να είναι καθαρά ένα μέσον εξερεύνησης μόνο για αισχροκέρδεια -χωρίς να λαμβάνεται καθόλου υπόψην ο αρχικός σκοπός της ενθάρρυνσης της καινοτομίας.
Χωρίς πατέντες, θα έχουμε τη δυνατότητα πρώτοι να εκθέτουμε μια καινοτομία και ας κερδίζει η καλύτερη!
Ριζοσπαστικό, ξέρω.
Αλλά αυτή είναι η κατεύθυνση˙ το σύστημα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας πρέπει τώρα να κατευθυνθεί προς την κατεύθυνση.
Οι σταδιακές λύσεις, συνήθως, φαίνονται πιο πιθανές από τις σαρωτικές αλλαγές.
Μήπως, όμως, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου να ξεκινήσουν αυτές οι σαρωτικές αλλαγές;
