Γρήγοροι τρόποι για να ανακτήσεις τον έλεγχο της ζωής σου.
Ποιος θα είσαι αυτήν τη χρονιά; Θα είσαι μία καλύτερη, πιο σοφή, εκδοχή του εαυτού σου μέχρι το ημερολόγιο να ξαναγυρίσει σελίδα ή θα προσθέσεις λίγα εκατοστά στην κοιλιά σου, θα ρίξεις κι άλλο τη διάθεσή σου και θα πλησιάσεις άλλο ένα βήμα στην πρώτη καρδιακή προσβολή σου; Κάθε μέρα της ζωής σου απαντάς σε αυτές τις ερωτήσεις με τον τρόπο που διαχειρίζεσαι το στρες. Δεν είναι αστείο.
Το στρες είναι μία καταστροφή εθνικής εμβέλειας, που μας χτυπάει εκεί που είμαστε πιο ευάλωτοι: πρώτα στο μυαλό και μετά στο σώμα. Εκτός κι αν μάθεις να το ελέγχεις. Οχι με τη θέληση, αλλά χρησιμοποιώντας επιστημονικά αποδεδειγμένες τεχνικές που μπορούν να σε ηρεμήσουν – κι εκτός αν σε τρίβει μία Ασιάτισσα καλλιτέχνιδα του μασάζ κάθε βράδυ, μάλλον θα σου χρειαστούν.
Διαχώρισε τα Πράγματα που σε Στρεσάρουν από Αυτά που σε Ενεργοποιούν
Κάποια μικρή ποσότητα στρες είναι αναπόφευκτη. Η υπόλοιπη δεν είναι. «Το κόλπο είναι να μάθεις να ξεχωρίζεις ποιο είναι ποιο» λέει ο Paul Rosch, πρόεδρος του Αμερικανικού Ινστιτούτου για το Στρες. Δεν μπορεί να σου πει ποιες είναι οι πηγές του άγχους σου, γιατί το στρες ενός άντρα είναι η ευτυχία ενός άλλου.
Οπότε αυτό θα πρέπει να το κάνεις μόνος σου. Διαχώρισε τους στρεσογόνους παράγοντες σε δύο κατηγορίες: αυτούς που δέχεσαι κι αυτούς που θέλεις να αλλάξεις. Ενώ συμπληρώνεις τις λίστες σου, θα εξετάσεις τον κάθε παράγοντα με βάση τι νομίζει το μυαλό σου.
Πρόσεχε όμως τι σου λέει και το σώμα σου. Πότε σε πιάνουν οι πονοκέφαλοι; Οι πόνοι στην πλάτη; Υπάρχει κάποιο πρόγραμμα στις καούρες που σε πιάνουν ή ένα συγκεκριμένο τμήμα της πρωινής διαδρομής που σε εξαγριώνει; «Μάθε πώς αντιδρά το σώμα σου, έτσι ώστε να μπορείς να εντοπίζεις τα προειδοποιητικά σημάδια του στρες» λέει ο Rosch.
Όταν αξιολογείς του στρεσογόνους παράγοντες, κοσκίνισε ακόμα και τους πιο μικρούς. Τα μικρά προβλήματα είναι αυτά που μπορούν να προκαλέσουν πολύ έντονο στρες μακροπρόθεσμα, λέει ο ψυχολόγος του Χάρβαρντ, Daniel Gilbert. Το να ακούς στη διαπασών το καινούργιο CD του Τσαλίκη κάθε βράδυ επειδή το θέλει η κοπέλα σου μπορεί όντως να σε καταστρέψει.
Οι πράξεις δεν είναι απλώς μία εισαγωγή. Από τη στιγμή που κάθεσαι να ξεχωρίσεις ποια πράγματα είναι αυτά που σε αγχώνουν και να αποφασίσεις να κάνεις κάτι γι’ αυτό αποκτάς ισχυρό όπλο ενάντια στο στρες. Είναι γνωστό από το 1950 ότι το στρες επιδεινώνεται όταν ο άνθρωπος δεν έχει καμία αίσθηση ελέγχου και καμία ελπίδα ότι τα πράγματα θα καλυτερέψουν. Το να έχεις στόχους και να τους υλοποιείς είναι το υγιές αντίθετο αυτής της συμπεριφοράς. «Πολύ συχνά βολοδέρνουμε στις θάλασσες της ζωής» λέει ο Rosch. Ρίξε άγκυρα.
Μην Πατάς τα Κουμπιά σου
Κάποιοι άντρες είναι δείγματα τέλειας ψυχικής υγείας. Προσπαθούν ήρεμα να εφαρμόσουν τις ικανότητες επίλυσης προβλημάτων -που έχουν αναπτύξει για να απομακρύνουν τις πηγές του στρες- και μετά είμαστε εμείς οι υπόλοιποι. Δεν τα καταφέρνουμε και πολύ καλά. Σύμφωνα με μελέτη, το 46% των αγχωδών ενηλίκων δεν νοιάζεται για το τι τρώει, το 57% σταματάει να ασκείται και το 53% χάνει ύπνο.
Με λίγα λόγια χρειαζόμαστε (τουλάχιστον!) μία εβδομάδα μόνο και μόνο για να απαλλαχθούμε από τους αυτοκαταστροφικούς τρόπους με τους οποίους έχουμε μάθει να χειριζόμαστε τα πράγματα. Δες αυτούς τους πέντε: αλκοόλ, junk food, τηλεόραση, Διαδίκτυο και τσιγάρο. Τα χρησιμοποιούμε από συνήθεια και γίνονται ακριβώς αυτό: κακές συνήθειες.
- Το αλκοόλ είναι σίγουρα ένας ριψοκίνδυνος τρόπος αυτοχορήγησης ηρεμιστικού, αλλά ορίστε ένα ενδιαφέρον εύρημα: το ποτό δεν μειώνει το στρες. Αντιθέτως, το στρες μειώνει την επίδραση του ποτού, σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου του Σικάγου. Αν και το στρες αυξάνει την επιθυμία μας για ποτό, τα ποτά αυτά μας κάνουν να αισθανόμαστε νωθροί, όχι μεθυσμένοι. Θα καταλήξεις να πίνεις περισσότερο και να το απολαμβάνεις λιγότερο.
- Όσο για το junk food, το πλούσιο σε λίπος και υδατάνθρακες περιεχόμενο των λεγόμενων παρηγορητικών τροφών (comfort foods), όντως προσφέρει βραχυπρόθεσμη ανακούφιση -λέγοντας στον εγκέφαλο να σταματήσει την παραγωγή στρεσογόνων ορμονών- αλλά μακροπρόθεσμα θα προσθέσει στρες στην περιφέρειά σου. Ερευνα του Πανεπιστημίου του Οχάιο έδειξε ότι το στρες κάνει τα τριγλυκερίδια να μένουν περισσότερο στο αίμα παρεμβαίνοντας στο μεταβολισμό του λίπους.
- Τι συμβαίνει με την τηλεόραση; Δες μία καλή κωμική σειρά. Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι το γέλιο είναι αγχολυτικό φάρμακο (ακόμα και η προσδοκία ενός καλού γέλιου χαμηλώνει τις στρεσογόνες ορμόνες στο αίμα) αλλά μη δεις 4 ώρες Super Deal προηγουμένως. Το ίδιο ισχύει και για τα σάιτ του Στοιχήματος στο Ιντερνετ. Αυτές τις ώρες θα έπρεπε να τις ξοδέψεις με τους φίλους σου. Οι κοινωνικές επαφές συνδέονται με χαμηλότερο στρες, μεγαλύτερη ζωή και πιο σύντομη ανάνηψη από αρρώστιες.
- Τσιγάρο; Οσο περισσότερο χρησιμοποιείς τόσο περισσότερες πιθανότητες έχεις να γίνεις ανίκανος και δεν υπάρχει πιο μεγάλη ηρεμία από τη ροζ χαλάρωση μετά τον οργασμό. Γιατί να το χαλάσεις αυτό;
Οι ψυχολόγοι βάζουν αυτές τις απροσάρμοστες στρατηγικές κάτω από έναν πολύ όμορφο όρο: «στρατηγικές αποφυγής». Δεν βοηθάνε για έναν πολύ βασικό λόγο, λέει ο Charles S. Carver, ερευνητής του στρες στο Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι. «Οταν προσποιείσαι ότι τα προβλήματα δεν είναι μπροστά σου, αυτό δεν τα κάνει να φύγουν. Θα πρέπει να τα αντιμετωπίσεις και να τα αντιμετωπίσεις, και να τα αντιμετωπίσεις».
Σταμάτα τις Παράλληλες Εργασίες
«Είναι ο θάνατος των ανθρώπων» λέει ο Jeff Davidson, συγγραφέας 36 βιβλίων αυτοβοήθειας, συμπεριλαμβανομένου και του The Complete Idiot’s Handbook of Getting Things Done. Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι πρέπει να κάνουν πολλά πράγματα ταυτοχρόνως για να είναι παραγωγικοί και προσοδοφόροι. «Στην πραγματικότητα ισχύει το αντίθετο» λέει. Στις ομιλίες του, ο Davidson κάνει ένα πείραμα στη σκηνή: παίρνει δύο ανθρώπους από το κοινό και δίνει στον καθένα 15 κέρματα, 15 συνδετήρες, χαρτί και μολύβι. Λέει στον πρώτο να κάνει έναν πύργο με τα κέρματα, να κάνει ένα κολιέ από τους συνδετήρες και να ζωγραφίσει 15 αστέρια – με αυτήν τη σειρά. Στον άλλον λέει να εναλλάσσεται ανάμεσα στα τρία. Μάντεψε ποιος τελειώνει πρώτος.
Αυτό που ο Davidson ονομάζει «κοφτερή προσοχή» είναι δυνατή μόνο όταν επικεντρώνεσαι σε ένα στόχο. «Οταν κάνεις πολλές παράλληλες εργασίες, δεν μπορείς να παραγάγεις καινοτόμο σκέψη» λέει και σημειώνει ότι η γοητεία της σημερινής κοινωνίας μας με την κουλτούρα του «γρηγορότερα, καλύτερα, περισσότερα» προσθέτει στο στρες με τρόπους που δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε πριν από εκατό χρόνια. Συμφωνεί ότι κάποιες παράλληλες εργασίες είναι αναπόφευκτες.
«Αλλά πόσο συχνά πρέπει να συμβαίνει και για τι χρονικό διάστημα; Σπάνια και για πολύ λίγο». Και γι’ αυτήν την εβδομάδα, καθόλου. Απλώς κάψε τις γέφυρες πίσω σου, σημείωσε τι δουλεύει και τι δεν δουλεύει και μετά επανεισάγαγε τον παράλληλο τρόπο μόνο όταν σου χρησιμεύει, αλλά όχι συνεχώς.
