Καθώς η κλιματική κρίση επιδεινώνεται, ορισμένοι Νοτιοαφρικανοί μετακομίζουν σε μέρη με πιο σταθερές κλιματικές συνθήκες, σύμφωνα με μελέτη που διεξήχθη με επικεφαλής τους ερευνητές του Πανεπιστημίου Πρίνστον (Princeton University).
Χρησιμοποιώντας μια τροποποιημένη προσέγγιση μοντελοποίησης δικτύου περιοχών, η ομάδα εξέτασε συγκεκριμένα τη διαθεσιμότητα νερού, τις ακραίες θερμοκρασίες και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση των μεταναστών κατά τη διάρκεια δύο περιόδων μετανάστευσης στη Νότια Αφρική. Διαπίστωσαν ότι, σε πολλές περιπτώσεις, οι κάτοικοι ήταν πιθανό να εγκαταλείψουν περιοχές που μαστίζονται από την κλιματική αστάθεια, ενώ οι περιοχές με πιο αξιόπιστα και σταθερά κλίματα ήταν πιο πιθανό να προσελκύσουν μετανάστες.
Μερικές από τις μεγαλύτερες διαφορές μετανάστευσης παρατηρήθηκαν μεταξύ εκείνων που μετεγκαταστάθηκαν σε αστικές και αγροτικές περιοχές περιοχές (γενικότερα σε γεωργικές εκτάσεις). Οι μετανάστες που μετακινούνταν σε αστικές περιοχές συχνά εγκατέλειπαν μέρη με έντονες βροχοπτώσεις – πιθανότατα μετεγκαθίστανται για να γλιτώσουν από τις πλημμύρες. Ωστόσο, οι άνθρωποι που μετακινούνταν σε γεωργικές περιοχές έφυγαν από τοποθεσίες με υπερβολική ζέστη – ενδεικτικό των δυνητικά ευαίσθητων πληθυσμών στις ακραίες θερμοκρασίες οι οποίοι βιοπορίζονται αποκλειστικά από τη γεωργία και την κτηνοτροφία, σημείωσαν οι ερευνητές.
Οι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες φάνηκε να παίζουν επίσης ρόλο. Ορισμένοι μετανάστες που μετεγκαταστάθηκαν σε αστικές περιοχές παρακινήθηκαν ιδιαίτερα από το κυμαινόμενο ποσοστό ανεργίας της χώρας. Ενώ οι μη αστικοί μετανάστες φάνηκε να επηρεάζονται ιδιαίτερα από εξωτερικούς παράγοντες, όπως η κατάργηση των πολιτικών του απαρτχάιντ στα τέλη της δεκαετίας του 1990.
Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο Population and Environment, παρουσιάζουν τα οφέλη από τη χρήση μοντελοποίησης δικτύου για τη μελέτη της μετανάστευσης- η οποία παρεμπιπτόντως σπάνια χρησιμοποιείται σε αυτό το πλαίσιο. Εξαιτίας της ιδιομορφίας του μοντέλου, η ερευνητική ομάδα μπόρεσε να διερευνήσει ένα γεωγραφικό δίκτυο περιοχών και όχι μόνο μια μεμονωμένη περιοχή μετανάστευσης.
«Αυτό το είδος μοντέλου παρουσιάζει μια πολλά υποσχόμενη μέθοδο για την εννοιολόγηση και την ανάλυση των μεταναστευτικών ροών», δήλωσε ο Michael Oppenheimer, καθηγητής Γεωεπιστημών και Διεθνών Υποθέσεων στο Ινστιτούτο High Meadows Environmental Institute. «Πιστεύουμε ότι το συγκεκριμένο μοντέλο προσέγγισης θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε άλλες περιπτώσεις μετανάστευσης, όπως διαφορετικούς τύπους ροών με αναλύσεις σε ποικίλα πλαίσια, συμπεριλαμβανομένης της μετανάστευσης που βασίζεται στο κλίμα σε έναν πιο ζεστό τόπο ή και το ακριβώς αντίστροφο.
Η μελέτη διεξήχθη από τον ερευνητήTingyin Xiao, υπό τη διεύθυνση του Michael Oppenheimer.
«Η Νότια Αφρική προβλέπεται να παρουσιάσει σοβαρές αυξήσεις στους μέσους όρους θερμοκρασίας, ενώ εκτιμάται πως θα υπάρξουν σοβαρές μετατοπίσεις στα πρότυπα βροχοπτώσεων και μεγαλύτερη έξαρση της ακραίας λειψυδρίας. Επιπρόσθετα η συγκεκριμένη χώρα έχει επίσης ένα μοναδικά υψηλό ποσοστό εσωτερικής μετανάστευσης, και γι’ αυτό το επιλέξαμε ως το επίκεντρο της μελέτης μας». είπε ο Xiao, ο οποίος εδρεύει στο Κέντρο Πολιτικής Έρευνας για την Ενέργεια και το Περιβάλλον στο πανεπιστήμιο Πρίνστον.
Ο Xiao και ο Oppenheimer διεξήγαγαν τη μελέτη με τον Xiaogang He, ο οποίος ήταν πτυχιούχος του High Meadows Environmental Institute—Science, Technology, and Environmental Policy (PEI-STEP) στο Πρίνστον και τώρα είναι επίκουρος καθηγητής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης. μαζί με την Marina Mastrorillo, οικονομολόγος στον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών.
Η ομάδα συγκέντρωσε πληροφορίες για τη μετανάστευση και τις κοινωνικοοικονομικές πληροφορίες από κοινοτικές έρευνες και απογραφές που παρέχονται από τη Στατιστική Υπηρεσία της Νότιας Αφρικής. Εξέτασαν τον αριθμό των ενηλίκων μεταξύ 15 και 64 ετών που μετακόμισαν από τη μια περιοχή στην άλλη μέσα σε πέντε χρόνια. Οι χρονικές περίοδοι που μελετήθηκαν ήταν μεταξύ 1997 και 2001 και 2007 έως 2011. Αυτά τα χρονικά πλαίσια επιλέχθηκαν με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα και επίσης επειδή αυτές οι περίοδοι ήρθαν μετά το απαρτχάιντ, το οποίο έπαιξε ρόλο στη μετανάστευση εκείνη την εποχή.
Στη συνέχεια, οι μετανάστες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: Σε αυτούς που μετακόμισαν σε αστικό προορισμό και σε αυτούς που μετακινήθηκαν σε μη αστικές τοποθεσίες. Στη συνέχεια, οι ερευνητές παρατήρησαν τις επιπτώσεις της μακροπρόθεσμης διαθεσιμότητας νερού σε διάφορες περιοχές της χώρας, την υπερβολική ζέστη, την έλλειψη νερού ακόμα και σε περιόδους βροχών και τις συνθήκες υγρασίας του εδάφους στην εγχώρια μετανάστευση στη Νότια Αφρική.
Προηγούμενες μελέτες που επικεντρώθηκαν στις μεταναστευτικές ροές χρησιμοποιούν κυρίως ένα «μοντέλο βαρύτητας» για την πρόβλεψη και την εξέταση των μεταναστευτικών ροών. Ωστόσο, αυτό το είδος μοντέλου, είπαν οι ερευνητές της μελέτης, πως έχει πολλούς περιορισμούς και μπορεί να οδηγήσει σε μεροληπτικές εκτιμήσεις και αποτελέσματα. Αντίθετα, οι ερευνητές τροποποίησαν ένα υπάρχον μοντέλο δικτύου περιοχών που δεν είχε εφαρμοστεί προηγουμένως στο πλαίσιο της μετανάστευσης για να αναλύσουν την επιρροή κάθε παράγοντα στην εσωτερική μετανάστευση στη Νότια Αφρική.
Αυτό επέτρεψε στην ομάδα να εξετάσει και να παρατηρήσει πολλούς παράγοντες που εμπλέκονται στην εγχώρια μετανάστευση και να προβλέψει τις σχέσεις τους. Κατάφεραν να προσδιορίσουν τα ειδικά για το κλίμα πρότυπα μετακίνησης και τις διαφορές, τόσο για τους μετανάστες σε αστικά μέρη, όσο και εκείνους που μετακινήθηκαν σε μη αστικές περιοχές, προκειμένου να εξετάσουν τις κοινωνικοοικονομικές επιρροές και να συγκρίνουν προηγούμενες μεταναστευτικές τάσεις.
Η ομάδα προσδιόρισε επίσης ότι οι προηγούμενες ροές μετανάστευσης έχουν την ιδιότητα να επηρεάζουν τις επόμενες και μελλοντικές μεταναστεύσεις. Οι προηγούμενοι μετανάστες μπορεί να δημιουργήσουν συνδέσεις μεταξύ τοποθεσιών από και προς τις οποίες μετακόμισαν, γεγονός που διευκολύνει περισσότερη τη μελλοντική μετανάστευση μεταξύ αυτών των τοποθεσιών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα προηγούμενα μοτίβα μετακίνησης μπορεί να αποδυναμώσουν τις συσχετίσεις που βρήκαν οι ερευνητές μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και της μετανάστευσης στη Νότια Αφρική.
Ωστόσο, κάθε τάση μετανάστευσης εξαρτάται αναπόφευκτα από διάφορους κλιματικούς, κοινωνικοοικονομικούς και ιστορικούς παράγοντες. Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα δεν πρέπει να γενικεύονται χωρίς να ληφθούν υπόψη αυτοί οι συναφείς παράγοντες, προειδοποιούν οι ερευνητές.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η μελέτη καλύπτει με επιτυχία ορισμένα κενά σε προηγούμενες επιστημονικές έρευνες. Επιπλέον βελτιώνει την κατανόηση του αντίκτυπου του κλίματος στη μετανάστευση και υποδεικνύει την ανάγκη για προετοιμασία πιο ανθρώπινων και αποτελεσματικών πολιτικών μετανάστευσης σε χώρες που αντιμετωπίζουν ακραίες κλιματικές συνθήκες ή σε αυτές που ενδέχεται να υποδεχτούν μετανάστες. Μάλιστα προτρέπουν για περαιτέρω έρευνα περιβαλλοντικής μετανάστευσης με τη χρήση μοντέλων δικτύου.
Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο που σχετίζεται με το ζήτημα της μετανάστευσης είναι πως σε μερικές δεκαετίες από τώρα ενδεχομένως να υπάρξουν τεράστιες μετακινήσεις πολιτών στη γεωγραφική περιοχή της Ευρώπης, λόγω της ακραίας ζέστας και της λειψυδρίας που θα φέρει η κλιματική αλλαγή, προφανώς γιατί έως τώρα τα μέτρα που έχουν ληφθεί, τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από τα κράτη-μέλη της δεν φαίνεται να αποδίδουν καρπούς. Συνεπώς αυτό το σενάριο πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη, κυρίως για την σωστή υποδοχή των ταλαιπωρημένων μεταναστών που θα μεταβούν σε ένα ξένο μέρος και θα αναγκαστούν να ξεκινήσουν τη ζωή τους από την αρχή, ούτως ώστε να ζήσουν ανθρώπινα και να μην είναι τα μαύρα πρόβατα της κοινωνίας.
