ΑρχικήΨυχαγωγίαΒραζιλία: Abencoada por deus

Βραζιλία: Abencoada por deus

Εδώ και μερικά χρόνια, ο κοσμοπολιτισμός περνάει και από τη Βραζιλία. Η βραζιλιάνικη κουλτούρα εκμοντερνίστηκε διατηρώντας τη γνησιότητα της και, σε συνάρτηση με το οικονομικό θαύμα που επιτελείται τα τελευταία χρόνια στη χώρα, εξάγεται πλέον παντού και γοητεύει αδιακρίτως.

Εάν έχετε μεiνει στην εικόνα της Βραζιλίας που είχε ο σχολικός χάρτης με τον κόκκο καφέ, τη χορεύτρια σάμπα και τους κομμένους κορμούς δίπλα στον Αμαζόνιο, έχετε μείνει πολύ πίσω. Αν, πάλι, έχετε σχηματίσει την εντύπωση ότι όλη η χώρα είναι μια απέραντη φαβέλα όπου οι κάτοικοί της κυκλοφορούν με σαγιονάρες και χαζεύουν με τις ώρες στην τηλεόραση τις περιπέτειες των -ίτα (Πεπίτα, Χουανίτα), κάνετε επίσης λάθος. Η Βραζιλία εδώ και μία οκταετία αναπτύσσει ραγδαία την οικονομία της, βγάζει δεκάδες εκατομμύρια κατοίκους της από τη φτώχεια δημιουργώντας μια νέα ισχυρή μεσαία τάξη και αποτελεί το νέο πρότυπο μοντέλο ανάπτυξης, που θέλουν να μιμηθούν αρκετές χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου.

Όταν ο Luiz Inacio Lula da Silva ανέβαινε στον προεδρικό θώκο το 2002, οι πιο άσχετοι χαμογέλασαν στο άκουσμα του ονόματος (Lula), ενώ οι πιο «ψαγμένοι» τρόμαξαν γνωρίζοντας τις αριστερές του πεποιθήσεις. Και τις δύο «ομάδες» τις διέψευσε σε χρόνο ρεκόρ καθώς έδειξε αφενός ότι κατείχε το σθένος για να αλλάξει μια χώρα που όδευε προς την καταστροφή και αφετέρου ότι αριστεροί ηγέτες μπορούν να είναι αποτελεσματικοί όταν χρειάζεται.

Τι έκανε και τι άφησε πίσω έπειτα από δύο τετραετίες πετυχημένης διακυβέρνησης; Ανοιξε τις αγορές σε μεταφορές, ενέργεια και επικοινωνίες. Εκμεταλλεύθηκε τον φυσικό πλούτο …η χώρα διαθέτει τα υψηλότερα αποθέματα στον πλανήτη σε νερό, αυτάρκεια σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο… και δημιούργησε τεράστιες γεωργικές εκτάσεις, όχι στα δάση του Αμαζονίου, αλλά σε αναξιοποίητες σαβάνες. Με τη βοήθεια του κλίματος ουκ ολίγοι αγρότες επιτύγχαναν να έχουν έως και τρεις σοδειές τον χρόνο, με αποτέλεσμα η Βραζιλία να συγκαταλέγεται σήμερα στις μεγαλύτερες εξαγωγικές δυνάμεις στον τομέα των αγροτικών προϊόντων. Μέσα σε λίγα χρόνια έγινε η μεγαλύτερη εξαγωγός χώρα βοδινού κρέατος, πουλερικών, ζαχαρότευτλων και αιθανόλης στον πλανήτη ενώ κατέχει και το 30% των παγκόσμιων εξαγωγών σόγιας.

Το θαύμα υπογραμμίζουν οι Ολυμπιακοί του 2016 (Ρίο) και το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με ένα ευρύ κοινωνικό πρόγραμμα για την εξάλειψη της φτώχειας είχαν ως αποτέλεσμα 40 εκατομμύρια Βραζιλιάνοι να βγουν από συνθήκες εξαθλίωσης και η νέα διαμορφούμενη μεσαία τάξη να πριμοδοτηθεί με 10 εκατομμύρια άτομα την τελευταία δεκαετία. Στη διεθνή σκακιέρα όλοι αναμένουν φέτος ότι η χώρα θα περάσει την Ιταλία και θα είναι αυτή η 7η πιο ισχυρή οικονομία του πλανήτη, με ΑΕΠ που αγγίζει τα 2 τρισ. δολάρια και ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης του 4%.

Πλάι σε αυτά, η βραζιλιάνικη κουλτούρα γίνεται διεθνής, χωρίς μάλιστα να έχει απαρνηθεί τίποτα από την αυθεντικότητά της. Παράδειγμα, η μουσική και η διασκέδαση. Η ιστορία έχει ως εξής: Η Ηelo Pinheiro, ψηλή, μελαχρινή, λυγερή, με πράσινα μάτια, περνούσε κάθε μέρα έξω από το μπαρ Veloso, στη συνοικία Ιpanema, για να πάει στην παραλία ή το σχολείο. Ενα καινούριο τραγούδι τής είχε «κολλήσει» στο μυαλό, το οποίο και τραγουδούσε περπατώντας: Ηταν το Garota de Ipanema -δηλαδή το Girl from Ipanema- και το ημερολόγιο έδειχνε Ιανουάριο του 1963. Αυτό που δεν γνώριζε τότε η αιθέρια Βραζιλιάνα ήταν ότι η ίδια ήταν η μούσα που ενέπνευσε τους συντελεστές του τραγουδιού.

Όλον τον χειμώνα, ο Antonio Carlos Jobim και ο Vinicius de Moraes, που σύχναζαν στο Veloso, χάζευαν την κοπέλα, την οποία αργότερα ο Moraes περιέγραψε ως «ένα μίγμα λουλουδιού και γοργόνας, όλο φως και χάρη». Ηταν η χρυσή εποχή της μπόσα νόβα. Το Veloso υπάρχει ακόμα, τα τραγούδια του Jobim θεωρούνται κλασικά και η μπόσα νόβα είναι ο ρυθμός που περιγράφει απόλυτα το πώς νιώθουν οι Βραζιλιάνοι.

Σήμερα, όποιος θέλει να νιώσει τον μουσικό παλμό της Βραζιλίας, πρέπει να περάσει κάτω από τις αψίδες του 18ου αιώνα της Lapa, μιας ιστορικής συνοικίας του Ρίο ντε Τζανέιρο, διάσημης για τις νύχτες της, ιδιαίτερα εκείνες του πρώτου μισού του 20ού αιώνα. Και να καταλήξει στο Rio Scenarium, ένα τριώροφο κλαμπ με ντεκόρ (10.000 και πλέον αντίκες) που θυμίζει παλαιοπωλείο. Εκεί θα ακούσει την καλύτερη live μουσική και θα δει ντόπιους και gringos …oι τελευταίοι έχουν αρχίσει να υπερισχύουν των ντόπιων τώρα τελευταία αφού το Rio Scenarium βρίσκεται σε όποιον τουριστικό οδηγό κι αν ξεφυλλίσεις- να επιδίδονται σε αυτό που η Βραζιλία ξέρει να κάνει άριστα: Να χορεύει.

Ο χορός και η μουσική, μαζί με το ποδόσφαιρο, είναι ο πυρήνας της βραζιλιάνικης κουλτούρας. Ολόκληρη η χώρα, από τα τροπικά δάση βροχής του βορρά ώς τις απέραντες αμμουδιές του Ατλαντικού, χορεύει από capoeira και σάμπα μέχρι forro και gafieira. To καρναβάλι, ο ηδονισμός, ο χορός είναι προϊόντα εξαγωγής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, τα κλαμπ Favela Chic, στο Παρίσι και το Λονδίνο, που αποτελούν τις πρεσβείες του βραζιλιάνικου ήχου στην Ευρώπη. Caipirinha, caipiroska, ντεκόρ που αναπαριστά μια chic παραγκούπολη και baile funk, δηλαδή ηλεκτρονική φανκ που έχει πάρει βραζιλιάνικη υπηκοότητα, συνθέτουν ξέφρενες νύχτες στο 11ο διαμέρισμα ή στο Shoreditch αντίστοιχα.

Πίσω στο Ρίο, ο κοσμοπολίτικος αέρας της σύγχρονης Βραζιλίας εισπνέεται σε μεγάλες δόσεις στο Ηοtel Fasano. Eκεί, ο Philippe Starck αποφάσισε να τιμήσει τα 60’s και την ακμή της μπόσα νόβα κι έτσι η συνολική εικόνα του ξενοδοχείου ταιριάζει τέλεια με τη χαδιάρικη φωνή της Astrud Gilberto. Πρόκειται για ένα μίγμα σύγχρονου-ρετρό στιλ, που φέρνει στο μυαλό τα πεζοδρόμια έργα τέχνης στην παραλία Κοπακαμπάνα του landscape architect Roberto Burle Marx. Στην ταράτσα, το γαλάζιο της πισίνας ενώνεται με το μπλε του Ατλαντικού ενώ η θέα είναι πανοραμική.

Το Ρίο, πάλι, είναι η μητρόπολη της υπόσχεσης· όλοι θέλουν να ταξιδέψουν εκεί, για τις παραλίες, τις γυναίκες, τη μουσική του. Είναι μια φαντασμαγορική πόλη, όμως όχι λόγω των ουρανοξυστών ή των μοντέρνων κτιρίων της αλλά λόγω της φυσικής ομορφιάς της με τις τεράστιες αμμουδιές και τα απότομα καταπράσινα βουνά όπως το Sugarloaf και το Corcovado. Στη μέση ουρανοξύστες, στις παρυφές φαβέλες, δηλαδή παραγκουπόλεις.

Τον Αύγουστο του 2008, η φαβέλα Morro da Providencia απέκτησε μάτια και πρόσωπο, αφού ο Γάλλος street artist JR έντυσε τις προσόψεις των σπιτιών με τεράστιες φωτογραφίες γυναικείων προσώπων. Τα δεκάδες γυναικεία μάτια κοιτούσαν προς το Ρίο, υπενθυμίζοντας τη φτώχεια που περιφρουρεί μία από τις πιο κοσμοπολίτικες πόλεις του πλανήτη.

Κοιτώντας, πάλι, τις φωτογραφίες των νικητριών του διαγωνισμού ομορφιάς Garota da Laje που γίνεται στις φαβέλες, για το τεύχος Born in Brazil του περιοδικού Wallpaper, αντιλαμβάνεται κανείς ότι αν χρειαζόταν να αναπαραστήσει τη χώρα με μία γραμμή, αυτή θα ήταν καμπύλη. Από τα γυναικεία σώματα στις παραλίες της Bahia ώς τα έργα του αρχιτέκτονα Oscar Niemeyer, στα οποία το σκυρόδεμα υποτάσσεται και αποκτάει καμπύλες και στρογγυλάδες, η Βραζιλία είναι μια χώρα στην οποία η ευθεία γραμμή δεν επιβιώνει.

Η βραζιλιάνικη κουλτούρα έχει έρθει και στην Ελλάδα. Το Νew Hotel στη Φιλελλήνων, σχεδιασμένο από τους Βραζιλιάνους αδερφούς Campana, μεταφέρει την αύρα της τεράστιας χώρας. Οι Fernando και Ηumberto παίρνουν ευτελή υλικά και, εμπνεόμενοι από τη ζωή του δρόμου και το καρναβάλι, δημιουργούν έπιπλα που φέρνουν τη σκανδιναβική design σκηνή σε αμηχανία.

Στην παραλία της Κόπα Καμπάνα το ατίθασο ταμπεραμέντο της Βραζιλίας παραμένει αναλλοίωτο.

Η μοναδική Κόπα καμπάνα

Αν είχατε μόνον 24 ώρες στη διάθεσή σας στο Ρίο ντε Τζανέιρο, θα έπρεπε να τις περάσετε στην παραλία της Κοπακαμπάνα. Στη μήκους 4,5 χιλιομέτρων αμμουδιά αλλά και στην Αvenida Atlantica, που τη διασχίζει, βλέπει, ακούει και νιώθει κανείς όλα όσα συνθέτουν τη βραζιλιάνικη κουλτούρα. Γιατί η Κοπακαμπάνα είναι ένα αέναο πανηγύρι από γυναίκες με εκθαμβωτικά σώματα, τουρίστες, αγόρια που παίζουν futevolei και ποδόσφαιρο, ντόπιους που κάνουν rollerblades ή περίπατο, αντιηλιακά, φοίνικες, μουσική σάμπα, caipirinha και αμάξια που διασχίζουν νωχελικά τον δρόμο…

Στέλιος Θεοδωρίδης
Στέλιος Θεοδωρίδης
Ο ήρωας μου είναι ο γάτος μου ο Τσάρλι και ακροάζομαι μόνο Psychedelic Trance
RELATED ARTICLES

Πρόσφατα άρθρα

Tηλέφωνα έκτακτης ανάγκης

Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος: 11188
Ελληνική Αστυνομία: 100
Χαμόγελο του Παιδιού: 210 3306140
Πυροσβεστική Υπηρεσία: 199
ΕΚΑΒ 166