Τα προβλήματα που προκαλούν οι οθόνες αφής κατά την οδήγηση
Οι οθόνες αφής στα σύγχρονα αυτοκίνητα αποτελούν κεντρικό εργαλείο για την πλοήγηση, την ψυχαγωγία και άλλες λειτουργίες, αλλά η χρήση τους εν ώρα οδήγησης κρύβει σημαντικούς κινδύνους. Ένας άντρας που οδηγεί στους προαστιακούς δρόμους λαμβάνει ένα μήνυμα στην οθόνη του αυτοκινήτου του: «Εισαγάγετε μια διεύθυνση για να λάβετε οδηγίες πλοήγησης». Αντί να παραμένει συγκεντρωμένος στο δρόμο, τα μάτια του αποσπώνται από την οθόνη αφής, εναλλάσσοντας γρήγορα ανάμεσα στην κίνηση και στην οθόνη. Αυτή η στιγμή περιγράφει ακριβώς τον κίνδυνο που ερευνούν οι επιστήμονες.
Η προσοχή του οδηγού είναι εξαιρετικά σημαντική για την ασφάλεια στην οδήγηση. Ωστόσο, η αλληλεπίδραση με τις οθόνες αφής συχνά αποσπά την προσοχή, αυξάνοντας τον κίνδυνο ατυχημάτων. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι οδηγοί που ασχολούνται με τις οθόνες αφής ξοδεύουν σχεδόν τον μισό χρόνο τους κοιτώντας την οθόνη και όχι το δρόμο, γεγονός που αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες σύγκρουσης.
Τα αποτελέσματα της έρευνας
Η ερευνητική ομάδα του SINTEF έχει καταγράψει δεδομένα από 44 οδηγούς που χρησιμοποίησαν οθόνες αφής στα αυτοκίνητά τους κατά τη διάρκεια της οδήγησης. Σε κάθε περίπτωση, ο χρόνος που αφιέρωσαν στην οθόνη ήταν κρίσιμος. Οι περισσότεροι οδηγοί κοίταζαν την οθόνη για λιγότερο από μισό δευτερόλεπτο, αλλά σε μερικές περιπτώσεις, το βλέμμα τους ήταν στραμμένο στην οθόνη για πάνω από δύο δευτερόλεπτα. Μόλις δύο δευτερόλεπτα απόσπασης της προσοχής από την κυκλοφορία διπλασιάζουν τις πιθανότητες ατυχήματος.
Ο ανώτερος ερευνητής Dagfinn Moe και η συνάδελφός του Isabelle Roche-Cerasi εντοπίζουν τις πιο ανησυχητικές δραστηριότητες που αποσπούν την προσοχή των οδηγών. Σύμφωνα με την έρευνά τους, η πλοήγηση μέσω των οθονών αφής αποτελεί το πιο επικίνδυνο ζήτημα, ενώ η αλλαγή ραδιοφωνικών σταθμών ή η ρύθμιση της θερμοκρασίας φαίνεται να επηρεάζουν λιγότερο.
Ο κίνδυνος της απόσπασης προσοχής
Η χρήση οθονών αφής κατά την οδήγηση αυξάνει τον κίνδυνο ατυχημάτων. Τα δεδομένα από την έρευνα δείχνουν ότι η απόσπαση της προσοχής είναι η αιτία ενός στα τρία θανατηφόρα ατυχήματα. Ο οργανισμός Trygg Trafikk, σε συνεργασία με την ασφαλιστική εταιρεία Fremtind Forsikring, τονίζει ότι τα σύγχρονα αυτοκίνητα είναι εξοπλισμένα με οθόνες αφής χωρίς όμως να υπάρχουν αυστηροί κανονισμοί για τον τρόπο χρήσης τους κατά την οδήγηση.
Η ειδική σύμβουλος Ann-Helen Hansen επισημαίνει πως ενώ η χρήση κινητού τηλεφώνου στο αυτοκίνητο είναι παράνομη, η χρήση οθονών αφής παραμένει ελεύθερη, παρόλο που προκαλεί την ίδια απόσπαση προσοχής. Παρόλα αυτά, οι ερευνητές δε θεωρούν ότι πρέπει να απαγορευτεί εντελώς η χρήση των οθονών.
Προτάσεις για μείωση των κινδύνων
Μια από τις κύριες προτάσεις των ερευνητών είναι η χρήση φωνητικού ελέγχου για την πλοήγηση και τη διαχείριση των λειτουργιών του αυτοκινήτου. Ο φωνητικός έλεγχος επιτρέπει στον οδηγό να παραμένει συγκεντρωμένος στο δρόμο, χωρίς να χρειάζεται να αγγίζει την οθόνη αφής για να αλλάξει ραδιοφωνικό σταθμό ή να ρυθμίσει τη θερμοκρασία.
Ο Hansen τονίζει: «Ως οδηγός, πρέπει να προσέχεις το περιβάλλον σου. Εάν χρειάζεται να ενεργοποιήσεις κάποια λειτουργία κατά την οδήγηση, ο φωνητικός έλεγχος είναι η πιο ασφαλής λύση».
Πειράματα για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας
Στο πλαίσιο της έρευνας, οι ερευνητές από το SINTEF χρησιμοποίησαν μαθητές οδηγούς για να αξιολογήσουν την επίδραση των οθονών αφής στην οδήγηση. Οι μαθητές αυτοί οδήγησαν σε πραγματικές συνθήκες κυκλοφορίας, ενώ παράλληλα χειρίζονταν τις οθόνες των αυτοκινήτων, υπό την επιτήρηση εκπαιδευτών οδηγών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, ακόμα και οι νέοι οδηγοί, που υποτίθεται ότι είναι πιο εξοικειωμένοι με την τεχνολογία, δυσκολεύονται να διαχειριστούν ταυτόχρονα την οδήγηση και τη χρήση της οθόνης.
Νέοι κανονισμοί για την οδική ασφάλεια
Από το 2026, ο οργανισμός ασφάλειας οχημάτων Euro NCAP θα εισαγάγει νέους κανονισμούς που αφορούν το σύστημα αξιολόγησης ασφαλείας των αυτοκινήτων. Για να λάβει ένα αυτοκίνητο την πεντάστερη αξιολόγηση, θα πρέπει να προσφέρει εναλλακτικούς τρόπους λειτουργίας για κρίσιμες λειτουργίες, όπως η ρύθμιση της θερμοκρασίας ή η αλλαγή μουσικής, χωρίς να χρειάζεται να χρησιμοποιείται αποκλειστικά η οθόνη αφής. Η ύπαρξη φυσικών κουμπιών μπορεί να μειώσει την ανάγκη για οπτική επαφή με την οθόνη και να συμβάλει στην αποτροπή ατυχημάτων.
Η επόμενη μέρα της οδήγησης: Φωνητικός έλεγχος
Οι νέες τεχνολογίες υπόσχονται να κάνουν την οδήγηση ασφαλέστερη και πιο άνετη. Η μετάβαση σε συστήματα φωνητικού ελέγχου αποτελεί το επόμενο βήμα για τη βελτίωση της ασφάλειας στους δρόμους. Η ερευνητική ομάδα του SINTEF και οι ειδικοί οδικής ασφάλειας συμφωνούν ότι ο περιορισμός της χρήσης οθονών αφής και η προώθηση του φωνητικού ελέγχου θα μειώσει σημαντικά τα ατυχήματα που προκαλούνται από την απόσπαση της προσοχής.
Η φωνητική τεχνολογία μπορεί να προσφέρει στους οδηγούς τον έλεγχο που χρειάζονται χωρίς να διακινδυνεύουν την ασφάλειά τους. Αντί να κοιτούν την οθόνη αφής, οι οδηγοί θα μπορούν να επικεντρώνονται στην οδήγηση, έχοντας τα χέρια τους στο τιμόνι και τα μάτια τους στο δρόμο.
Η ασφάλεια στην οδήγηση είναι ένα ζήτημα που αφορά όλους μας, και η υιοθέτηση τεχνολογιών όπως ο φωνητικός έλεγχος είναι το κλειδί για τη μείωση των ατυχημάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στους δρόμους.
