Η ολλανδική κυβέρνηση διέκοψε άξαφνα ενδεχόμενες πωλήσεις δισεκατομμυρίων ευρώ της εταιρείας τεχνολογίας ASML προς την Κίνα μετά τις αποκαλύψεις που αφορούν τις εξαγωγές ευαίσθητων προϊόντων, όπως ενημέρωσε το πρακτορείο ειδήσεων Reuters. Η απόφαση αυτή, η οποία δεν είχε προηγουμένως αναφερθεί πουθενά, προέκυψε μετά από πολιτική επιλογή.
Η κίνηση αυτή έχει ενδιαφέρον, διότι οι τακτικές αποκαλύψεις σχετικά με τις εξαγωγές αγαθών στρατιωτικής χρήσης παρέχουν σημαντικές πληροφορίες σε εμπειρογνώμονες και φορείς όπως το κοινοβούλιο. Ωστόσο, η απόφαση αυτή ενδέχεται να δημιουργήσει ελλιπή εικόνα για τις εξαγωγές της χώρας.
Η ASML, κορυφαία κατασκευάστρια εξοπλισμού για την παραγωγή μικροτσίπ, δημοσιεύει στοιχεία για τις πωλήσεις της στην Κίνα, οι οποίες ξεπέρασαν τα 7 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024. Ωστόσο, δεν παρέχει λεπτομέρειες για τον τύπο του εξοπλισμού που πωλεί ανά περιοχή.
Αυτό είναι ζωτικής σημασίας, καθώς ο τύπος του εξοπλισμού λιθογραφίας (αγγλικά: lithography) που αγοράζουν οι πελάτες της ASML καθορίζει την τεχνολογική εξέλιξη των μικροτσίπ που μπορούν να παραχθούν.
Απόφαση με στρατηγικό και οικονομικό υπόβαθρο
Η απόφαση της ολλανδικής κυβέρνησης να εξαιρέσει τις πωλήσεις της ASML στην Κίνα από τη δημόσια αποκάλυψη, επιβεβαιώθηκε από το υπουργείο Εξωτερικών και ισχύει από τον Σεπτέμβριο του 2023. Εκείνη την περίοδο, η Ολλανδία, υπό την πίεση των Ηνωμένων Πολιτειών, θέσπισε εθνικό κατάλογο προϊόντων «διπλής χρήσης» με στρατιωτική σημασία, επικεντρωμένο στα εργαλεία DUV της ASML.
Η εξαγωγή αυτών των εργαλείων απαιτεί πλέον ειδική άδεια. Τα πιο προηγμένα εργαλεία EUV της εταιρείας απαιτούσαν ανέκαθεν άδεια εξαγωγής.
Σε γραπτές απαντήσεις προς το Reuters, το υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι οι χορηγήσεις αδειών για ευαίσθητα προϊόντα που θεωρούνται σημαντικά από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως τα εργαλεία EUV, πρέπει να δημοσιοποιούνται. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για τα εργαλεία DUV που περιλαμβάνονται στον νέο ολλανδικό κατάλογο.
«Η αιτία είναι ότι οι πληροφορίες αυτές θα μπορούσαν εύκολα να συνδεθούν με συγκεκριμένες εταιρείες, αποκαλύπτοντας εμπορικά ευαίσθητα δεδομένα», σημείωσε το υπουργείο.
Κριτική για την έλλειψη διαφάνειας
Ο Φρανκ Σλίπερ, εκπρόσωπος της ειρηνευτικής οργάνωσης PAX, που παρακολουθεί στενά τις εξαγωγές όπλων, εξέφρασε την αντίθεσή του στην πολιτική αυτή.
«Οι απαιτήσεις διαφάνειας υπάρχουν για να διασφαλίζεται η σωστή εκτίμηση των στρατιωτικών ικανοτήτων ενός κράτους και να αποτρέπεται η σύγκρουση», υπογράμμισε. «Δεν είναι προς το συμφέρον κανενός να αυξάνεται το επίπεδο μυστικότητας».
Σε έκθεση που απέστειλε το υπουργείο Εξωτερικών στο κοινοβούλιο τον Νοέμβριο, αναφέρθηκε ότι η Κίνα ήταν η έκτη μεγαλύτερη αγορά ολλανδικών προϊόντων «διπλής χρήσης» το 2023, με αξία 253 εκατομμυρίων ευρώ, πίσω από την Ελβετία.
Ωστόσο, σύμφωνα με υπολογισμούς του Reuters, αν οι πωλήσεις της ASML είχαν συμπεριληφθεί, η Κίνα θα ήταν πρώτη, ξεπερνώντας την Ταϊβάν, τη Νότια Κορέα, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία.
Στρατηγικές συνέπειες και γεωπολιτική ανάλυση
Η απόφαση της Ολλανδίας να συμμορφωθεί με την πίεση των Ηνωμένων Πολιτειών αποκαλύπτει τη στρατηγική σημασία που έχουν τα μικροτσίπ στις διεθνείς σχέσεις. Τα εργαλεία DUV και EUV της ASML θεωρούνται ζωτικής σημασίας για την παραγωγή τεχνολογικά προηγμένων μικροτσίπ, τα οποία χρησιμοποιούνται τόσο σε εμπορικές όσο και σε στρατιωτικές εφαρμογές.
Η Κίνα, η οποία εξαρτάται από εισαγωγές προηγμένου τεχνολογικού εξοπλισμού, πιθανότατα θα συνεχίσει να αναζητά τρόπους να μειώσει την εξάρτησή της από δυτικές χώρες. Αυτό δημιουργεί ανησυχίες για έναν ενδεχόμενο τεχνολογικό «ψυχρό πόλεμο», με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους από τη μία πλευρά και την Κίνα από την άλλη.
Τελικές σκέψεις
Η απόφαση της ολλανδικής κυβέρνησης να περιορίσει τη διαφάνεια στις εξαγωγές της ASML προς την Κίνα εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη σχέση μεταξύ εμπορικών συμφερόντων, γεωπολιτικής και στρατηγικής ασφάλειας. Η διαφάνεια παραμένει κρίσιμη για τη διατήρηση της διεθνούς σταθερότητας, αλλά σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από την τεχνολογία, τα εμπορικά και στρατηγικά συμφέροντα συχνά συγκρούονται.