- Απαιτήσεις: Scanner, Photoshop
- Κόστος: Δωρεάν, εφόσον διαθέτεις το προαναφερόμενο λογισμικό και το μηχάνημα
- Ολοκλήρωση εγχειρήματος: 50 λεπτά
- Επίπεδο δυσκολίας: 6/10
Ο χρόνος δεν είναι ο καλύτερος φίλος των φωτογραφιών. Μετά από αρκετό καιρό το χρώμα αρχίζει να τις εγκαταλείπει, η διαύγεια τους να μειώνεται, η εμφάνισή τους να αλλάζει προς το χειρότερο… Ευτυχώς, ένας υπολογιστής, ένα πρόγραμμα επεξεργασίας και λίγος χρόνος μπορούν να αναστρέψουν τις συνέπειες του χρόνου.
Με την πάροδο του χρόνου οι παλιές φωτογραφίες αρχίζουν να μοιάζουν με… αιγυπτιακούς παπύρους. Η ένταση και η διαύγεια των χρωμάτων μειώνονται, αλλάζοντας δραματικά την εμφάνισή τους και… δείχνοντας την ηλικία μας. Επιπλέον, η κακή φύλαξή τους μπορεί να επιφέρει σημαντικότερα προβλήματα, αφού οι τσακίσεις, οι λεκέδες και τα σκισίματα στην επιφάνειά τους οδηγούν σε απώλεια τμήματός τους.
Οι υπολογιστές και τα προγράμματα επεξεργασίας σίγουρα δεν είναι μάγοι: δεν είναι δυνατό μια παλιά φωτογραφία, από την οποία έχουν χαθεί πληροφορίες, να επανέλθει πλήρως στην αρχική κατάστασή της. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να μοιάσει με καινούργια, αν ολοκληρώσουμε μια σειρά βημάτων που τονίζουν εκείνα τα τμήματά της που παραμένουν άθικτα, αναπλάθουν κάποια άλλα και ως έναν βαθμό αναστρέφουν το χρόνο.
Κρίσιμο βήμα για την ολοκλήρωση της προσπάθειας αποκατάστασης των παλιών φωτογραφιών είναι το πρώτο, αυτό δηλαδή της σάρωσής τους. Οι σύγχρονοι scanners παρέχουν αρκετά εξελιγμένο λογισμικό βασικών επιδιορθώσεων και μορφοποίησης, ανάλογα με την πηγή και την ποιότητα της εικόνας.
Αν και η παρακάτω εργασία μας δεν προϋποθέτει κάποια επεξεργασία στο στάδιο της σάρωσης, πειραματιζόμενοι με τις δυνατότητες που σας παρέχει ο scanner, ίσως γλυτώσετε χρόνο και κόπο από τις μετέπειτα επεμβάσεις σας στον υπολογιστή. Τέτοιου τύπου επεμβάσεις μπορούν να διορθώσουν ξεθωριασμένα χρώματα, καθώς και “θόρυβο” ή μικροφθορές στην επιφάνεια των φωτογραφιών. Σημειώστε ότι θα πρέπει οπωσδήποτε να επιλέξετε για πηγή την “έγχρωμη φωτογραφία” (color photograph), ακόμη και για ασπρόμαυρες παλιές φωτογραφίες.
Ορισμένα βασικά σημεία, κοινά για όλες τις σαρώσεις που πρέπει απαραιτήτως να προσέξετε, είναι η ποιότητα και η ανάλυση της σάρωσης. Ως προς την πρώτη δεν πρέπει να κάνετε καμία παραχώρηση, αλλά να επιλέξετε την υψηλότερη δυνατή που σας επιτρέπει η συσκευή.
Ως προς την ανάλυση, πρέπει να έχετε υπόψη ότι οι φωτογραφίες τυπώνονται σε αναλύσεις από 300 έως 600 (στην καλύτερη περίπτωση) dpi (dots per inch – κουκκίδες ανά ίντσα). Έτσι, η ανάλυση των 400 dpi κρίνεται ως ικανοποιητική, τόσο για την εργασία με φωτογραφίες, όσο και για την εκτύπωσή τους.
Μετά την ανάγνωση της εικόνας από τον scanner, κλείστε το παράθυρο του λογισμικού εισαγωγής, και η εικόνα θα μεταφερθεί στο πρόγραμμα επεξεργασίας. Από το μενού File>Save As αποθηκεύστε την εικόνα σε ένα σημείο του δίσκου του υπολογιστή. Για την ώρα προτιμήστε το .psd format του ίδιου του Photoshop, το οποίο συνδυάζει ευελιξία και ποιότητα.
Βήμα 1
Οι πρώτες κινήσεις που πρέπει να κάνετε είναι απλές, συνεισφέρουν ωστόσο αρκετά στην τελική εικόνα της φωτογραφίας σας. Αν μάλιστα είστε τυχεροί, ανάλογα με τη φωτογραφία, ίσως μπορέσετε να αποφύγετε εντελώς το επόμενο στάδιο, αυτό της χρωματικής διόρθωσης της φωτογραφίας.
Βήμα 2
Είναι αρκετά πιθανό η φωτογραφία εξαρχής ή κατά την εισαγωγή της μέσω του scanner να απέκτησε κάποια κλίση. Επιλέξτε όλη την εικόνα με το συνδυασμό Ctrl+A από το πληκτρολόγιο. Πατήστε το συνδυασμό Ctrl+T, μετακινήστε το βελάκι του ποντικιού έξω από τα όρια της εικόνας και, κρατώντας πατημένο το αριστερό πλήκτρο του, περιστρέψτε τη μέχρι να ευθυγραμμιστεί.
Βήμα 3
Επιλέξτε το εργαλείο Crop, πατώντας το πλήκτρο C του πληκτρολογίου. Με αυτό επιλέξτε το τμήμα της φωτογραφίας που θέλετε να διατηρηθεί. Κάντε διπλό κλικ στο κέντρο της, για να αποδεχθείτε την επιλογή που ορίσατε, και όλα τα “σκοτεινά σημεία” έξω από το βασικό πλαίσιο του εργαλείου crop θα διαγραφούν, ενώ το παράθυρο θα προσαρμοστεί στο νέο μέγεθος της εικόνας.
Βήμα 4
Προσέξτε το παράθυρο “History” (αν δεν αλλάξατε τη διαρύθμισή της, θα βρίσκεται στο δεξί τμήμα της εφαρμογής): στο κάτω τμήμα του έχει κάποια εικονίδια, ένα από τα οποία παρουσιάζει μια φωτογραφική μηχανή. Κάντε ένα κλικ σε αυτό, για να αποθηκεύσετε ένα snapshot της εικόνας σας, ώστε, αν δεν σας ικανοποιούν αργότερα οι αλλαγές, να μπορείτε να επιστρέψετε σε αυτό το σημείο.
Βήμα 5
Από το μενού “Image” επιλέξτε το “Adjustments”. Σε αυτό το σημείο βρίσκονται όλες οι εντολές χρωματικής διόρθωσης που διαθέτει η εφαρμογή. Επιλέξτε, κατά σειρά, τα “Auto Levels”, “Auto Color” και “Auto Contrast”. Το Photoshop θα επιχειρήσει να διορθώσει αυτόματα, χωρίς τη δική σας παρέμβαση, τη φωτογραφία σας. Αν το αποτέλεσμα δεν είναι ικανοποιητικό, θα πρέπει να συνεχίσετε χειροκίνητα.
Βήμα 6
Αρκετές φορές η αυτόματη διόρθωση δεν παρουσιάζει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τότε πρέπει να καταφύγετε στα μενού ελέγχου χρωμάτων, φωτεινότητας και έντασης, εφαρμόζοντας μικρές τροποποιήσεις στη φωτογραφία σας έως ότου επιτύχετε το ιδανικό αποτέλεσμα.
Βήμα 7
Από το μενού Image > Adjustments επιλέξτε το “Levels” ή πατήστε Ctrl+L. Αν υπάρχει κενό στο γράφημα χρωμάτων, μετακινήστε έτσι τα βελάκια, ώστε να εφάπτονται στις άκρες του. Επαναλάβετε για κάθε χρώμα ξεχωριστά (από το pull-down μενού). Χρησιμοποιήστε το μεσαίο βελάκι, για να τονίσετε τη συνολική φωτεινότητα (στο RGB mode) ή να επηρεάσετε κάθε χρώμα αυτόνομα.
Βήμα 8
Η δική μας εικόνα είχε μία έντονη κίτρινη απόχρωση και έτσι, με επιλεγμένο το πράσινο χρώμα, μετακινήσαμε προς τα δεξιά το μεσαίο βελάκι του “Input Levels” κάτω από το γράφημα. Στο κόκκινο και το μπλε μετακινήσαμε το βελάκι λίγο προς τα αριστερά. Και πάλι το κίτρινο ήταν κάπως ορατό. Επιστρέψαμε, λοιπόν, στο πράσινο χρώμα και μετακινήσαμε προς τα αριστερά και το δεξί από τα δύο βελάκια του “Output Levels”.
Βήμα 9
Συνεχίσαμε με το “Brightness-Contrast” από το ίδιο μενού. Αυτό παρέχει μονάχα δύο sliders, από τα οποία είναι δυνατή η αυξομείωση φωτεινότητας και αντίθεσης. Στη δική μας περίπτωση η αύξηση της αντίθεσης στα επιθυμητά επίπεδα ήταν αδύνατη, αφού έτσι χάνονταν λεπτομέρειες από τη φωτογραφία. Προχωρήσαμε, λοιπόν, σε μία μικρή αύξηση και των δύο τιμών.
Βήμα 10
Ένα άλλο μενού από όπου μπορείτε να τροποποιήσετε με ακρίβεια τις ισορροπίες των χρωμάτων είναι το “Color Balance” (Ctrl+B). Το θετικό χαρακτηριστικό του είναι το ότι επιτρέπει την αυτόνομη τροποποίηση των αποχρώσεων στα μεσαίας φωτεινότητας, σκοτεινά και φωτεινά σημεία της εικόνας. Εμείς μειώσαμε το κίτρινο στα φωτεινά σημεία και το κόκκινο στα σκοτεινά, επιτυγχάνοντας την ιδανική ισορροπία.
Βήμα 11
Δυστυχώς ο χρόνος δεν επηρεάζει μόνο τα χρώματα των φωτογραφιών. Ειδικά σε συνδυασμό με την εκ μέρους μας απροσεξία, μπορεί να αφήσει τα ίχνη του στην επιφάνειά τους: λεκέδες, γδαρσίματα και σκισίματα, χρωματικές αλλοιώσεις κ.λπ. Το Photoshop παρέχει τρόπο αντιμετώπισής τους.
Βήμα 12
Όταν το εργαλείο Spot Healing Brush εφαρμόζεται σε ένα προβληματικό σημείο, αναλύει τη γύρω περιοχή και επιχειρεί τη διόρθωσή του βάσει των πληροφοριών που συλλέγει. Επιλέξτε το, λοιπόν, και εφαρμόστε το πολλές φορές και με μικρές κινήσεις σε όλα τα προβληματικά σημεία.
Βήμα 13
Αν συναντήσετε χρωματικές αλλοιώσεις, επιλέξτε το Healing Brush και με το Alt πατημένο κάντε κλικ σε ένα σημείο με εμφάνιση παρόμοια με του προβληματικού. Στη συνέχεια δοκιμάστε να διορθώσετε το προβληματικό σημείο, όπως και με τη Spot εκδοχή του εργαλείου.
Βήμα 14
Για επιφάνειες με περισσότερη λετομέρεια, επιλέξτε με το Patch Tool μία προβληματική περιοχή. Μετά, “τραβήξτε” τη σε ένα παρόμοιο σημείο. Το Photoshop θα δοκιμάσει να συνδυάσει τα στοιχεία των δύο σημείων, προκειμένου να διορθώσει το πρόβλημα.
Βήμα 15
Αν κανένα από τα εργαλεία που αναφέρθηκαν δεν διορθώσει ένα πρόβλημα ή παρουσιάσει αλλοίωση, πρέπει να καταφύγετε στα… μεγάλα όπλα. Επιλέξτε το Clone Stamp tool. Με πατημένο το Alt ορίστε ένα σημείο που μοιάζει με το προβληματικό. Στη συνέχεια, με πολύ μικρές και λεπτομερείς κινήσεις, σχεδιάστε επάνω από το προβληματικό σημείο -ουσιαστικά αντιγράφοντας επάνω του- αυτό που αρχικά ορίσατε.
Βήμα 16
Μετά από όλες τις επεμβάσεις η φωτογραφία θα έχει σαφώς βελτιωθεί. Ένα πρόβλημά της, όμως, είναι η μείωση της ευκρίνειάς της. Επιλέξτε από το μενού Filter > Sharpen το “Unsharp Mask”. Εμείς χρησιμοποιήσαμε τις τιμές 130, 2 και 0, για να τονίσουμε την εικόνα μας. Αν όμως κρίνετε ότι θέλετε εντονότερο αποτέλεσμα, αυξήστε την πρώτη τιμή -μην το παρακάνετε, βέβαια, αν δεν θέλετε η φωτογραφία σας να μοιάζει ανάγλυφη.
Βήμα 17
Για να τονίσετε τα σημεία ενδιαφέροντος, μπείτε σε Quickmask mode, πατώντας το Q από το πληκτρολόγιο. Σχεδιάστε επάνω τους, ξαναπατήστε Q και με Ctrl+C και Ctrl+V αντιγράψτε την υπόλοιπη εικόνα σε ένα νέο layer. Θολώστε τη μέσω του Filers>Blur>Gaussian Blur με τιμή 10 και μετά, ορίζοντας μία τιμή 50 ή χαμηλότερη στο Opacity του Layer, προσαρμόστε το επίπεδο θολώματος τόσο, ώστε να μην είναι ορατό.
Βήμα 18
Με τις κινήσεις που περιγράφηκαν μπορείτε να διορθώσετε τις περισσότερες φωτογραφίες σας. Ακόμη κι αν ορισμένες φορές η διόρθωση φαίνεται αδύνατη, το μόνο που τελικά χρειάζεται είναι υπομονή!
Βήμα 19
Στην περίπτωση μίας τσακισμένης φωτογραφίας, όπως αυτή που είχαμε στη διάθεσή μας, υπάρχουν εμφανείς απώλειες πληροφοριών στην εικόνα. Μία κοντινή επιθεώρηση του σημείου με το εντονότερο πρόβλημα, το τσάκισμα, έδειξε ότι η εικόνα ήταν κάπως “τραβηγμένη”. Σε μια τέτοια περίπτωση επιλέξτε το ένα από τα τμήματα της εικόνας με το Lasso tool.
Βήμα 20
Έχοντας επιλέξει το κάτω μισό της φωτογραφίας που είχαμε στη διάθεσή μας, πατήσαμε Ctrl-X και Ctrl-V, για να το κόψουμε από την αρχική εικόνα και να το τοποθετήσουμε σε ένα νέο layer. Κάντε το ίδιο με το προβληματικό τμήμα της δικής σας εικόνας και επιλέξτε το Move tool (ή απλώς πατήστε το V στο πληκτρολόγιο). Μετακινήστε το τμήμα με τα cursor keys, “κλείνοντας” όσο είναι δυνατό την τσακισμένη περιοχή.
