Ο όγκος των ανθρωπογενών χημικών και πλαστικών απορριμμάτων παγκοσμίως έχει υπερβεί μαζικά τα όρια που είναι ασφαλή για την ανθρωπότητα και τον πλανήτη Γη, και φυσικά απαιτείται επειγόντως να ληφθούν άμεσα δραστικά μέτρα, γιατί μέχρι τώρα οι προσπάθειες των συνετών κυβερνήσεων που νοιάζονται για το περιβάλλον δεν έχουν αποφέρει καρπούς, κατέληξαν για πρώτη φορά οι επιστήμονες.
Υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 350.000 διαφορετικά παρασκευασμένα χημικά στην αγορά και μεγάλοι όγκοι από αυτά καταλήγουν στο περιβάλλον.
«Οι επιπτώσεις που αρχίζουμε να βλέπουμε σήμερα είναι αρκετά μεγάλες ώστε να επηρεάζουν κρίσιμες λειτουργίες του πλανήτη Γη και των συστημάτων του», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Bethanie Carney Almroth, συν-συγγραφέας μιας νέας μελέτης.
Η μελέτη, από το Stockholm Resilience Centre, έρχεται πριν από την επικείμενη συνάντηση του ΟΗΕ στο Ναϊρόμπι στα τέλη του μήνα για την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης στη θάλασσα», δήλωσε τη Δευτέρα η επικεφαλής του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ, η Ίνγκερ Άντερσεν.
Οι χημικές ουσίες και τα πλαστικά επηρεάζουν τη βιοποικιλότητα, συσσωρεύοντας πρόσθετη πίεση στα ήδη πιεσμένα οικοσυστήματα.
Τα φυτοφάρμακα σκοτώνουν τους ζωντανούς οργανισμούς αδιακρίτως και τα πλαστικά καταπίνονται από τα έμβια όντα.
«Ορισμένες χημικές ουσίες παρεμβαίνουν στα ορμονικά συστήματα, διαταράσσοντας την ανάπτυξη, το μεταβολισμό και την αναπαραγωγή στην άγρια ζωή», επισήμανε ο Carney Almroth.
Ενώ απαιτούνται μεγαλύτερες προσπάθειες για να αποτραπεί η απελευθέρωση και συσσώρευση αυτών των ουσιών στο περιβάλλον, οι επιστήμονες πιέζουν τώρα για πιο δραστικές λύσεις, όπως τα ανώτατα όρια παραγωγής αυτών των ουσιών από τις ιδιωτικές εταιρείες.
Φτάνει πια με τα πλαστικά και χημικά απορρίμματα
Η ανακύκλωση μέχρι στιγμής έχει αποφέρει μέτρια αποτελέσματα, προφανώς γιατί δεν διεξάγεται από όλους τους πολίτες του πλανήτη, αλλά επί της ουσίας από ελάχιστα άτομα.
Λιγότερο από το 10% του παγκόσμιου πλαστικού ανακυκλώνεται σήμερα, παρόλο που η παραγωγή έχει διπλασιαστεί σε 367 εκατομμύρια τόνους από το 2000.
Σήμερα, το συνολικό βάρος του πλαστικού στη Γη είναι πλέον τέσσερις φορές μεγαλύτερη από τη βιομάζα όλων των ζωντανών ζώων, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες.
«Αυτό που προσπαθούμε να διευκρινίσουμε είναι ότι ίσως πρέπει να πούμε, Φτάνει πια. Δεν μπορούμε να ανεχτούμε περαιτέρω ρύπανση στον πλανήτη», ανέφερε ο ερευνητής με έδρα τη Σουηδία. «Ίσως πρέπει να βάλουμε ανώτατο όριο στην παραγωγής. Ίσως πρέπει να πούμε, “Δεν γίνεται να παράγουμε σε τόση μεγάλη ποσότητα τέτοιες καταστροφικές ουσίες που στο τέλος καταλήγουν στο περιβάλλον».
Για αρκετά χρόνια, το Stockholm Resilience Center διεξάγει μελέτες για τα «πλανητικά όρια» σε εννέα διαφορετικές περιοχές που επηρεάζουν τη σταθερότητα της Γης, όπως οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η καταλληλότητα χρήσης του γλυκού νερού και το στρώμα του όζοντος.
Ο στόχος είναι να προσδιοριστεί εάν η ανθρωπότητα βρίσκεται σε έναν «ασφαλή χώρο λειτουργίας» ή εάν τα όρια ξεπερνιούνται και απειλούν το μέλλον της ανθρωπότητας, της Γης και των ζώων.
Ο αντίκτυπος των αποκαλούμενων των τεχνητών χημικών προϊόντων, όπως τα πλαστικά, τα αντιβιοτικά, τα φυτοφάρμακα και τα μη φυσικά μέταλλα, ήταν ένα μεγάλο πρόβλημα μέχρι τώρα που ιθύνοντες των κυβερνήσεων το έκρυβαν κάτω από το χαλάκι, πιστεύοντας εσφαλμένα με ημίμετρα θα διορθωθεί η κατάσταση.
Όμως η επίλυση του προβλήματος είναι πρακτικά ένα σύνθετο ζήτημα που μας αφορά όλους, και όχι μεμονωμένα κάποια άτομα στον πλανήτη που σέβονται το περιβάλλον και προσπαθούν να το προστατέψουν.
«Μόλις αρχίσαμε να κατανοούμε τις μεγάλης κλίμακας, μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των πλαστικών και χημικών απορριμμάτων», δήλωσε ο Carney Almroth.
Όχι μόνο υπάρχουν χιλιάδες από αυτά τα επικίνδυνα προϊόντα πεταμένα δεξιά και αριστερά, αλλά τα δεδομένα για τους κινδύνους που ενέχουν για τον πλανήτη είναι σχεδόν ανύπαρκτα ή ταξινομούνται ως εταιρικά μυστικά.
Επιπλέον, τα χημικά προϊόντα είναι σχετικά πρόσφατα, τα περισσότερα από αυτά αναπτύχθηκαν τα τελευταία 70 χρόνια.
«Και μιλάμε για 350.000 διαφορετικές ουσίες», είπε ο Carney Almroth. «Δεν έχουμε γνώση για τη συντριπτική πλειονότητα αυτών των χημικών ουσιών, όσον αφορά την ποσότητα που παράγονται, την τοξικότητα και αν στο τέλος ο προορισμός τους θα είναι το περιβάλλον. Απλά γνωρίζουμε τι είναι μερικά από αυτά. Όμως για τα περισσότερα, δεν έχουμε ιδέα».
Ακόμη και οι πιο ολοκληρωμένες βάσεις δεδομένων, όπως ο κατάλογος REACH της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καλύπτουν μόνο 150.000 προϊόντα και μόνο το ένα τρίτο από αυτά έχουν αποτελέσει αντικείμενο λεπτομερών μελετών τοξικότητας.
Δραστικά μέτρα για το σταμάτημα της ρύπανσης του περιβάλλοντος
Ως αποτέλεσμα, η ομάδα των ερευνητών εστίασε σε όσα είναι γνωστά και αυτή η μερική πληροφορία ήταν αρκετή για να βγάλει ένα ανησυχητικό συμπέρασμα.
«Κοιτάζοντας τις αλλαγές με την πάροδο του χρόνου και τις τάσεις στους όγκους παραγωγής που καταλήγουν στο περιβάλλον… και συνδέοντας αυτό με τα λίγα που γνωρίζουμε για τις επιπτώσεις, θα μπορούσαμε να πούμε ότι κάθε βέλος δείχνει προς τη λάθος κατεύθυνση», είπε ο Carney Almroth.
Υπάρχει ακόμη «χρόνος να ανατραπεί αυτή η κατάσταση», αλλά θα χρειαστούν «επείγουσες και φιλόδοξες ενέργειες… σε διεθνές επίπεδο», πρόσθεσε.
Επιπλέον, δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια για να κάνουμε συνεχώς τα στραβά μάτια, επειδή κάποιες ιδιωτικές εταιρείες δεν ενδιαφέρονται για το μέλλον του πλανήτη, παρά μόνο για το πώς θα κερδίσουν κι άλλα χρήματα.
«Καμία μεμονωμένη ενέργεια δεν πρόκειται να λύσει τούτο το σύνθετο πρόβλημα, γιατί πολλά από αυτά τα χημικά και υλικά είναι πράγματα που χρησιμοποιούμε και είναι απαραίτητα για τη ζωή μας, δηλαδή εξαρτόμαστε από αυτά», είπε ο Carney Almroth.
Ανεξάρτητα από το πόση προσπάθεια καταβάλλεται κατά τη φάση παραγωγής ή διαχείρισης απορριμμάτων, οι όγκοι παραγωγής πρέπει να μειωθούν, τόνισε.
«Παρόλο που τον τελευταίο καιρό υπάρχουν αρκετές φωνές που τονίζουν αυτήν την παράλογη κατάσταση, αλλά μόλις πρόσφατα έγινε αποδεκτό ως αλήθεια: Όσο περισσότερο παράγεις, τόσο περισσότερο ρυπαίνει το περιβάλλον».
Τα ημίμετρα και τα αναποτελεσματικά μέτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Ωστόσο πρέπει αναφέρουμε ότι τα τελευταία δύο χρόνια περίπου η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει αυστηρά μέτρα για τον περιορισμό και την κατάργηση των πλαστικών μιας χρήσης, όμως αγνοεί ορισμένους άλλους κρίσιμους παράγοντες που και αυτοί με τη σειρά τους συμβάλλουν στην επιδείνωση του προβλήματος, δηλαδή ότι δεν αρκούν οι προσπάθειες, αλλά τα αποτελέσματα, τα οποία δείχνουν ότι η Γηραιά Ήπειρος ενδιαφέρεται μόνο για τα του οίκου της.
Επιπρόσθετα, επειδή τα οικονομικά συμφέροντα είναι τεράστια για τις ιδιωτικές εταιρείες, όπως και για ορισμένα κράτη (βλέπε ΗΠΑ) που δεν γίνεται να συμβάλουν ενεργά, ώστε να σταματήσει η παραγωγή των επικίνδυνων χημικών προϊόντων, αφού αυτό θα ισοδυναμούσε με απώλεια εσόδων, και όπως γνωρίζουμε όλοι «το χρήμα μπαίνει πάνω από όλα».
