Θα σου πω μια ιστορία για το μέλλον μας, που μοιάζει με παραμύθι. Όπως όλα τα παραμύθια, αυτή η ιστορία, αν και μελλοντική, ξεκινάει με τον ίδιο τρόπο που ξεκινάνε όλα τα παραμύθια: “Μια φορά και έναν καιρό…”
Μια φορά και έναν καιρό , στο μακρινό 1953, το Αμερικάνικο κανάλι CBS (κάτι σαν το δικό μας MEGA, αλλά με αντικειμενικές ειδήσεις, χωρίς λαμόγια για δημοσιογράφους και χωρίς τούρκικα σηριάλ) έκανε κάτι το τρομερά πρωτοποριακό για την εποχή του. Δανείστηκε από κάποιο πανεπιστήμιο έναν Ηλεκτρονικό Υπολογιστή, τον UNIVAC, και τον χρησιμοποίησε για να προβλέψει με επιστημονικό τρόπο, με μαθηματικά, τον νικητή των Προεδρικών Εκλογών του 1953. Οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι ήταν ο Ντουάητ Αιζενχάουερ και ο Αντλαι Στήβενσον. (Το ξέρω ότι το ξέρεις πως τότε δεν υπήρχαν exit poll, ούτε Ηλίας Νικολακόπουλος)
Λοιπόν, όλοι μα όλοι, πίστευαν ότι νέος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών θα ήταν ο Αντλαί Στηβενσον. Εδώ που τα λέμε, ακόμα και ο καημένος ο Αιζενχάουερ πίστευε ακριβώς το ίδιο. Ο θρύλος της Αμερικάνικης δημοσιογραφίας και κεντρικός παρουσιαστής ειδήσεων του CBS, ο Walter Cronkite, στάθηκε δίπλα στον UNIVAC και περίμενε τα αποτελέσματα των υπολογισμών. Εκείνη την εποχή, όταν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές δούλευαν, τα γρανάζια τους έκαναν εκείνο τον ωραίο κλικι-κλικι θόρυβο που μοιάζει με γραφομηχανή. Ο UNIVAC έκρωξε , ξαναέκρωξε έκανε κλικι-κλικι και τύπωσε ένα χαρτί
Το Χαρτί έγραφε : ”O Ντουάητ Αιζενχάουερ θα είναι ο νικητής”
Ο Κρονκάιτ το κοίταξε προσεκτικά και σκέφτηκε “Τρίχες, 300 εκατομμύρια Αμερικάνοι δεν γίνεται να πέφτουν έξω! Ετούτος ο σιδερένιος τενεκές δεν ξέρει τι λέει!” Έσφιξε την γραβάτα του και μετά στήθηκε μπροστά στην τηλεοπτική κάμερα : ”Κυρίες και κύριοι, νικητής των εκλογών θα είναι, σύμφωνα με τις προβλέψεις μας, ο Αντλαι Στήβενσον”
Νίκησε ο Ντουάητ Αιζενχάουερ. Η Ανθρωπότητα έχασε. Ο Υπολογιστής κέρδισε και ας ήταν ακόμα παιδί , ένα παιδί ούτε κάν δέκα ετών.
Πόσο έξυπνοι μπορούν να γίνουν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές; Σε πόσα πράγματα μπορούν να γίνουν καλύτεροι από τον άνθρωπο; Μπορούν να αντικαταστήσουν τον άνθρωπο σε όλες τις εργασίες του;
Ας κάνουμε μερικές παραδοχές. Δέξου για χάρη της κουβέντας μας ότι η ανθρώπινη ευφυΐα είναι ας πούμε, όσο όλο το νερό στην Μεσόγειο Θάλασσα. Τόσο μεγάλη – μην γελάς . Ο πρώτος υπολογιστής , το 1940 χοντρά-χοντρά, είχε ας πούμε “μυαλό” όσο ένα ποτήρι νερό σε σχέση με την Μεσόγειο . Κάθε 18 μήνες, σύμφωνα με τον νόμο του Moore, η ισχύς των Η/Υ διπλασιάζεται, οπότε σε δεκαοχτώ μήνες είχαμε υπολογιστική ευφυΐα “όσο 2 ποτήρια νερό”, σε 36 μήνες είχαμε “όσο 4 ποτήρια νερό” και ούτω καθεξής.
Σε πόσα χρόνια τα ποτήρια μας θα έχουν τόσο νερό όσο η Μεσόγειος; Δηλαδή, με άλλα λόγια, σε πόσα χρόνια η ευφυΐα του υπολογιστή θα γίνει όση και εκείνη του ανθρώπου;
Τα πρώτα χρόνια η πρόοδος δεν είναι και ιδιαίτερα σημαντική. Εδώ που τα λέμε η πρόοδος δεν είναι σημαντική για δεκαετίες ολόκληρες. Για παράδειγμα, το 1990 , πενήντα χρόνια μετά, τα ποτήρια της τεχνητής νοημοσύνης είχαν γεμίσει τόσο όσο το 0,00000009% της Μεσογείου . To 1997 τα ποτήρια είχαν γεμίσει όσο το 0,0000014% . Τα χρόνια συνεχίζουν να παιρνούν και τα ποτήρια διπλασιάζονται ολοένα. Η πρόοδος είναι εκθετική.
Το 2012 έχουμε το 0,0015% της Μεσογείου στα ποτήρια μας. Το 2022 το 0,19% της Μεσογείου στα ποτήρια μας. Το 2027 το 1,56% της Μεσογείου στα ποτήρια μας. Το 2030 το 6,25% της Μεσογείου στα ποτήρια μας. Το 2033 το 25% της Μεσογείου στα ποτήρια μας.
Το 2036 θα έχουμε αρκετά “ποτήρια νερό” για να γεμίσουν όλη την Μεσόγειο Θάλασσα. Με άλλα λόγια δηλαδή, εάν ο νόμος του Moore συνεχίσει να ισχύει το 2036 θα έχουμε ηλεκτρονικούς υπολογιστές που θα σκέφτονται σαν άνθρωποι. Κανονικοί άνθρωποι όπως εγώ και εσύ, σεβαστέ μου αναγνώστη.
Αυτή , κατά την γνώμη μου είναι και η εξήγηση γιατί , παρόλο την ιλιγγιώδη πρόοδο στην ανάπτυξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών τα τελευταία 75 χρόνια έχουμε κάνει ελάχιστα βήματα ως ανθρωπότητα στον τομέα της τεχνητής ευφυίας. Όπως φαίνεται και από τα αριθμητικά παραδείγματα που είδαμε πριν από λίγο, χρειάστηκαν 70 χρόνια για να φτάσουν οι υπολογιστές να έχουν το 0,0015% της ανθρώπινης ευφυίας. Θα χρειαστούν όμως μόνο άλλα 24 χρόνια για να γίνουν οι υπολογιστές τόσο έξυπνοι όσο εμείς.
Έχουμε όμως δείγματα ότι η “επεξεργαστική ισχύς’ είναι ένα καλό μέτρο της ανθρώπινης ευφυίας, η είναι ένα αυθαίρετο συμπέρασμα;. Νομίζω πως η απάντηση είναι θετική. Η “επεξεργαστική ισχύς” είναι ένα καλό μέτρο της ανθρώπινης ευφυίας. Σκέψου το εξής:
Το 1950 ο υπολογιστής του Cronkite είχε το 0,0000000000000000694% (αυτό είναι ένα μηδέν ακολουθούμενο από 16 μηδενικά) της ανθρώπινης ευφυίας και παρόλα αυτά κατάφερε να κάνει κάποιους αρκετά ζόρικους υπολογισμούς και να διαψεύσει τον “κοινό νου” σε μια πρόβλεψη αποτελεσμάτων. Εντάξει, δεν είναι και πολύ εντυπωσιακό, αλλά περίμενε.
To 1997 o υπολογιστής Deep Blue της IBM είχε το 0,0000014% της ανθρώπινης ευφυίας και κερδίζει για πρώτη φορά τον Casparov στο σκάκι. Θυμάμαι ότι επί χρόνια και μέχρι το 1996 τα περιοδικά και οι εφημερίδες ήταν γεμάτα από άρθρα ειδικών που μπαρουφουλογούσαν ότι “Το κομπιούτερζ δεν θα νικήσει ΠΟΤΕ έναν Grand Master στο σκάκι.Ποτέ!” Φυσικά , από το 1997 και ως σήμερα οι εν λόγω μπαρουφολόγοι κάνουν τουμπεκί ψιλοκομμένο. Βέβαια, κάποιοι πονηροί μπαρουφολόγοι ανασκευάσαν εκ των υστέρων , και τώρα ισχυρίζονται ότι τελικά το σκάκι ΔΕΝ είναι δείγμα ευφυίας. “Όσα δεν φτάνει η Αλεπού…”
Συνεχίζουμε. Το 2011 (η τεχνητή ευφυΐα στο κάτι λιγότερο από 0,0015%) η IBM έφτιαξε τον Watson, έναν υπολογιστή ο οποίος μπορεί να ακούει και να απαντάει σε εγκυκλοπαιδικές ερωτήσεις στην Αγγλική Γλώσσα. O Watson νίκησε τους δύο πρωταθλητές Αμερικής στο γνωστό τηλεπαιχνίδι Jeopardy.
Το 2013 η Google κατασκεύασε υπολογιστή ο οποίος οδηγεί μόνος του αυτοκίνητο , χωρίς άνθρωπο, το όχημα είναι ήδη στους δρόμους της Αμερικής για δοκιμές και έχει κάνει τώρα που σου μιλάω, 300.000 μίλια χωρίς ούτε ένα ατύχημα.
Πλησιάζουμε.
Είναι όμως σίγουρο ότι κάπου κοντά στο 2030 θα έχουμε ρομπότ υπηρέτες που θα μας καταλαβαίνουν και θα μας συμπεριφέρονται σαν άνθρωποι, όπως βλέπουμε στις ταινίες;
Όχι, δεν είναι απολύτως σίγουρο. Καταρχήν εδώ και πολλά χρόνια , o νόμος του Moore επιβεβαιώνεται μεν, αλλά με “πατέντα” . Οι ταχύτητες διπλασιάζονται μεν αλλά με χρήση παράλληλης επεξεργασίας. (Σκέψου τα διπύρηνα , τριπύρηνα, τετραπύρηνα κινητά σου) . Πολλά μαθηματικά προβλήματα , λύνονται με παράλληλη επεξεργασία, υπάρχουν όμως μαθηματικά προβλήματα στα οποία η παράλληλη επεξεργασία είναι άχρηστη , η σχεδόν άχρηστη και εκεί οι ταχύτητες υπολογισμού είναι πολύ μικρότερες από τις αναμενόμενες. Τι θα γίνει αν ανακαλύψουμε ότι για την επίλυση κάποιον προβλημάτων που έχουν να κάνουν με την μίμηση της λειτουργίας των νευρώνων η παράλληλη επεξεργασία μας είναι άχρηστη; Τι θα γίνει αν σε λίγα χρόνια ο νόμος του Moore πάψει να ισχύει έστω και με το “τρυκ” της παράλληλης επεξεργασίας;
Σκέψου επίσης ότι πολλές φορές η μίμηση του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η φύση οδηγεί σε αδιέξοδα και χρειάζεται τελείως άλλη προσέγγιση. Θυμήσου ότι για εκατοντάδες χρόνια από τον Δαίδαλο ως τον Λεονάρντο Ντα Βίτσι ο άνθρωπος προσπαθούσε να πετάξει με “φτερά που κινούνται όπως των πουλιών” και αποτύγχανε παταγωδώς.
Η λύση για να πετάξει ο άνθρωπος, δεν ήταν όλο και τελειότερα τεχνητά πουλίσια φτερά. Η λύση ήταν το αεροπλάνο.
Το τελευταίο ευφυολόγημα μοιάζει συναρπαστικό αλλά μιας και μιλήσαμε για αεροπλάνα, επέτρεψε μου να σε ρωτήσω κάτι. Το αεροπλάνο ήταν πράγματι μια σπουδαία εφεύρεση , που πλέον είναι σίγουρο ότι συνέβαλλε στην πρόοδο της ανθρωπότητας.
Είσαι σίγουρος ότι χρειαζόμαστε Η/Υ που να μπορούν να σκέφτονται; Ρομπότ που να μπορούν να κάνουν την δουλειά που εσύ κάνεις σήμερα;
Ρομπότ που να φροντίζουν ηλικιωμένους; Ρομπότ Νοσοκόμους; Ρομπότ οδηγούς λεωφορείων και φορτηγών; Ρομπότ πωλητές σε εμπορικά κέντρα; Ρομπότ υπάλληλους σε τηλεφωνικά κέντρα; Ρομπότ δημοσιογράφους Ρομπότ λογιστές; Ρομπότ υπαλλήλους γραφείου; Ρομπότ δασκάλους ; Ρομπότ γιατρούς;
Θα θυμάσαι ότι ξεκίνησα να σου γράφω ένα παραμύθι που ξεκινούσε όπως όλα τα παραμύθια, δηλαδή με το “Μια φορά και έναν καιρό” και επειδή είναι ένα παραμύθι που σέβεται τον εαυτό του, έχει μέσα Γενναίους Ιππότες και Τρομερούς Δράκους .
Όπως σίγουρα θα θυμάσαι από το πρώτο μέρος του παραμυθιού, ο δράκος αυτός δεν βγάζει φωτιές από το στόμα , τα σωθικά του είναι γεμάτα τσιπάκια και τον φωνάζουν Ηλεκτρονικό Υπολογιστή. Επίσης σίγουρα θα θυμάσαι ότι οι Γενναίοι Ιππότες στο παραμύθι αυτό, είμαστε εγώ και εσύ, σεβαστέ μου αναγνώστη. Επειδή βλέπω ότι έχεις αγωνία για το φινάλε , να σου πω από τώρα ότι το παραμύθι μας θα τελειώσει όμορφα , με το “..και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα” , αλλά σε προειδοποιώ , μέχρι να φτάσουμε ως εκεί, το παραμύθι θα έχει συνεχείς ανατροπές και ως την τελευταία στιγμή θα νομίζεις ότι οι γενναίοι ιππότες την έχουν πολύ άσχημα και άρα αποκλείεται να νικήσουν.
Βρισκόμαστε λοιπόν στο έτος 2036. Η απάντηση στο ερώτημα που μας απασχόλησε στο πρώτο μέρος του άρθρου , δηλαδή στο “Πόσο έξυπνοι μπορούν να γίνουν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές” έχει πλέον δοθεί. Το έτος 2036 οι υπολογιστές θα είναι πλέον εξίσου έξυπνοι με τον άνθρωπο. Οι υπολογιστές θα σκέφτονται. Και θα είναι πλέον κομμάτι του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού. Πως θα αντιδράσει η ανθρωπότητα;
Η ανθρωπότητα θα αντιδράσει όπως οι Λουδίτες. Ασε με να σου θυμίσω: Οι Λουδίτες ήταν υφαντουργοί εργάτες που έδρασαν τις αρχές του 19ου αιώνα και για περίπου δέκα χρόνια. Ποια ήταν η δράση τους; Πήγαιναν από εργοστάσιο σε εργοστάσιο και κατέστρεφαν την εφεύρεση που τους “απειλούσε” . Κατέστρεφαν δηλαδή, τις νέες αυτόματες υφαντουργικές μηχανές που για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας αντικαθιστούσαν την κλωστή , το βελόνι και τον άνθρωπο.
Σκέψου. Το γεγονός ότι η ιστορία δικαίωσε την Βιομηχανική Επανάσταση και όχι τους Λουδίτες, διότι μακροπρόθεσμα η εξέλιξη της τεχνολογίας δημιούργησε περισσότερες θέσεις εργασίας από όσες εξαφάνισε σημαίνει ότι οι Λουδίτες έκαναν λάθος; Η μήπως σημαίνει ότι η Λουδιτικη Επανάσταση έγινε 250 χρόνια νωρίτερα από ότι έπρεπε;
Θα προσπαθήσω να απαντήσω στο ερώτημα , αλλά σε παρακαλώ άφησε με πρώτα να σου πω για την Ελίζα.
Η Ελίζα δεν ήταν άνθρωπος. Η Ελίζα ήταν μια μηχανή που σκέφτεται. Και λέω “ήταν” γιατί η μηχανή αυτή υπήρξε στα αλήθεια – ήταν ένα πρόγραμμα που έκανε ψυχανάλυση σε ασθενείς το 1966. Δεν σου κάνω πλάκα. Η τεχνητή ψυχολόγος Ελίζα γράφτηκε από τον Joseph Weizenbaum το 1966 στο MIT. Άκουσε την συναρπαστική ιστορία της:
O ασθενής ξάπλωνε σε έναν καναπέ σε ένα δωμάτιο που χωρίζονταν στα δύο με μια λεπτή γυψοσανίδα. Στο πλευρά του ασθενούς υπήρχε ένα telex που τύπωνε τις απαντήσεις της “ψυχολόγου” Ελίζας (Εκείνη την εποχή ΔΕΝ υπήρχαν υπολογιστές με οθόνη στο ΜΙΤ). Στην άλλη πλευρά ένας χειριστής πληκτρολογούσε τα λόγια του ασθενούς στο πρόγραμμα Eliza.
Το πρόγραμμα ουσιαστικά ήταν μια βάση δεδομένων με μερικές εκατοντάδες λέξεις-κλειδιά και ερωτήσεις για κάθε λέξη κλειδί. Για παράδειγμα εάν ο ασθενής έλεγε μια πρόταση που περιείχε την λέξη “μητέρα” η Ελίζα απαντούσε με την έτοιμη ερώτηση : “Πείτε μου περισσότερα για την μητέρα σας” . Εάν τώρα, μια πρόταση ΔΕΝ περιείχε λέξεις-κλειδιά τότε το πρόγραμμα-Ελίζα μετέτρεπε την πρόταση σε ερώτηση. Εάν για παράδειγμα ο ασθενής έλεγε “Οι γύρω μου με περιφρονούν” τότε η Ελίζα απαντούσε “Οι γύρω σας , σας περιφρονούν;”. Σας παραθέτω έναν πραγματικό διάλογο με την Ελίζα
Κορίτσι: Λοιπόν, το αγόρι μου με έβαλε να έρθω εδώ…
ELIZA: Το αγόρι σου , σε έβαλε;
Κορίτσι: Λέει ότι είμαι συνέχεια μουτρωμένη
ELIZA: Λυπάμαι στ’ αλήθεια που είσαι συνέχεια μουτρωμένη
Κορίτσι: Έτσι είναι , είμαι συνέχεια μουτρωμένη. Μου το λέει και η μητέρα μου
ELIZA: Πείτε μου περισσότερα για την μητέρα σας.
Το πείραμα του Weizenbaum συγκλόνισε την επιστημονική κοινότητα. Πρώτον διότι, πάρα πολλοί από τους ψυχαναλυόμενους δεν κατάλαβαν ότι μιλάνε με μια μηχανή. Δεύτερον διότι όταν το έμαθαν , ζήτησαν να συνεχίσουν την ψυχανάλυση με την Μηχανή-Ελίζα, γιατί “η Ελίζα τους έκανε να αισθανθούν όμορφα και πραγματικά τους βοήθησε” . Όλα αυτά συνέβησαν το 1966. Σου το ξαναγράφω μήπως και δεν το παρατήρησες: Το 1966!
Και εάν αναρωτιέσαι γιατί το καταπληκτικό αυτό πείραμα δεν είχε συνέχεια να σε ενημερώσω πως είχε και παραείχε: Ο τρόπος με τον οποίο “σκέφτονταν” η Ελίζα το 1966 μοιάζει πλέον ξεπερασμένος, αλλά οι διάδοχοι της είναι ασύλληπτα πιο έξυπνοι. Σήμερα για παράδειγμα, πάνω από το 70% της email αλληλογραφίας που έχει η Morgan Stanley και η ING με τους πελάτες της γίνεται όχι με ανθρώπινους υπαλλήλους των εταιριών αλλά με “εγγονάκια” της Ελίζας. Εντάξει, η τεχνολογία αναγνώρισης ανθρώπινης φωνής δεν είναι ακόμα τέλεια για να μιλάς με αντίστοιχες τηλεφωνήτριες-Ελίζες, αλλά θυμάσαι το παράδειγμα με τα ποτήρια νερού και την Μεσόγειο Θάλασσα στο πρώτο κομμάτι του παραμυθιού; Μπράβο.
Τώρα κατάλαβες που το πάω : Πλησιάζουμε στην εποχή που η μηχανές δεν θα κάνουν μόνο χαζές απλές εργασίες όπως οι υφαντουργικές μηχανές των Λουδιτών. Πλησιάζουμε στην εποχή που οι μηχανές θα μπορούν να καθαρίζουν το σπίτι σου, να μαγειρέψουν, να πάνε στο σούπερ μάρκετ για ψώνια , να κάνουν ιατρικές διαγνώσεις, να κρατάνε τα λογιστικά βιβλία του γραφείου σου.
Τα υπόλοιπα τα έχει προβλέψει η Οικονομική Θεωρία . Το “Νέο Μέσο Παραγωγής” δηλαδή το Ρομπότ θα είναι ένα εργαλείο στα χέρια των πλουσίων, και όπως ξέρεις και από το σχολείο , αυτοί που κατέχουν τα Μέσα Παραγωγής κατέχουν και το χρήμα.
Και οι υπόλοιποι άνθρωποι τι θα γίνουν; Δηλαδή τι θα συμβεί σε εμένα και σε εσένα σεβαστέ μου αναγνώστη; Και αυτό το έχει προβλέψει η Οικονομική Θεωρία. Όσο η προσφορά εργασίας από την μορφωμένη μεσαία τάξη γίνεται μεγαλύτερη τόσο θα πέφτουν οι μισθοί.
Σου θυμίζει τίποτε αυτό;
Και μην μου πεις ότι η πτώση των μισθών εξηγείται από την Ελληνική Κρίση. Δες προσεκτικά αυτό το διάγραμμα που δείχνει την συνολική πτώση των εισοδημάτων που προέρχονται από την εργασία από το 1947 ως σήμερα.
Δες το και πες μου αν δεν νοιώθεις έναν κόμπο στο στομάχι. Τώρα βλέπεις με τα μάτια σου γιατί το 1965 ο πατέρας σου ήρθε σχεδόν ξυπόλητος από το χωριό , δούλεψε τσαγκάρης αλλά έχτισε μια πολυκατοικία μέσα σε 10 χρόνια, ενώ εσύ στο σήμερα με 2 πτυχία και 3 δουλειές δεν έχεις να πάρεις ένα σουβλάκι. Η τάση είναι παγκόσμια. Μόνο που δεν σου το λένε.
Το δεύτερο άμεσο αποτέλεσμα που θα έχει η “Άνοδος των Ρομπότ” το έχεις ήδη καταλάβει. Αναπόφευκτα τα ρομπότ θα αρχίσουν να παίρνουν όλο και περισσότερες δουλειές από ανθρώπους. Οι δουλείες που απευθύνονται σε αυτό που σήμερα λέμε “δουλειές για τον ανειδίκευτο εργάτη” δεν έχουν κανένα μέλλον, αυτό το έχεις καταλάβει, αλλά ακόμα και δουλειές που σήμερα απευθύνονται στην μεσαία τάξη θα εξαφανιστούν τελείως : Υπάλληλοι σε τραπεζικά γκισέ, πωλητές, οδηγοί, γιατροί που ασχολούνται αποκλειστικά με την ιατρική διάγνωση ο κατάλογος είναι ατελείωτος μην τα γράφω τώρα και σε στεναχωρώ, το πιθανότερο είναι ότι λέγε-λέγε θα πω και το επάγγελμα σου.
Αυτή θα είναι και η πιο κρίσιμη καμπή της ιστορίας μας.Για κάποια χρόνια θα μοιάζει ότι οι “κακοί καπιταλιστές” νίκησαν διότι ο πλούτος τους θα συσσωρεύεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς.Είμαι όμως σίγουρος η ανθρωπότητα θα περάσει γρήγορα από αυτό το σκοτεινό στάδιο και η αισιοδοξία μου αυτή δεν πηγάζει από κάποιου είδους ουτοπική πίστη στην Ανθρώπινη Καλοσύνη.
Η απάντηση και η λύση θα έρθει και πάλι από την Οικονομική Θεωρία. Να σου θυμίσω, ότι η κινητήριος δύναμη του καπιταλιστικού συστήματος είναι η συνεχής κατανάλωση αγαθών και κανενός είδους κατανάλωση δεν μπορεί να γίνει εάν το 95% του πλανήτη είναι άνεργο.
Βλέπεις ο καπιταλισμός έχει μόνο έναν κανόνα. Μόνο ένα: ”Η Κατανάλωση δεν πρέπει να σταματήσει ποτέ. Ποτέ μα ποτέ”
Έχω την άποψη ότι οι ιδιοκτήτες των “Νέων Μέσων Παραγωγής” θα αναδημιουργήσουν την Μεσαία τάξη με μοναδικό σκοπό να συνεχίσει να καταναλώνει και να ξοδεύει χρήματα.
Μόνο που για ΔΕΥΤΕΡΗ φορά στην Ανθρώπινη Ιστορία η Μεσαία Τάξη δεν θα χρειάζεται να δουλεύει γιατί η Άρχουσα Τάξη, θα τους προμηθεύσει με ρομπότ. Τα ρομπότ θα δουλεύουν , η μεσαία τάξη θα καταλώνει αγαθά ζώντας με τα χρήματα που θα δημιουργεί η υπεραξία της εργασίας των ρομπότ, η άρχουσα τάξη θα ζει μέσα σε μυθικό πλούτο.
Μην βιάζεσαι να με διορθώσεις. Το ξέρω πως έγραψα ”για δεύτερη φορά στην Ανθρώπινη Ιστορία η Μεσαία Τάξη δεν θα χρειάζεται να δουλεύει”.
Έχει ξανασυμβεί. Στην Αρχαία Αθήνα. Με 500.000 δούλους αντί για “Ρομπότ”. Και με 20.000 Αθηναίους αντί για “Μεσαία Τάξη”
Δίκιο δεν είχα όταν σου υποσχέθηκα Happy End;
