Οι τρίχες από παλαιοτάτων χρόνων αποτελούσαν σύμβολο γονιμότητας και δύναμης. Είναι γνωστή η ιστορία του Σαμψών, που έχασε τη δύναμή του όταν η Δαλιδά του έκοψε τα μαλλιά. Και σήμερα, όμως, η απώλεια των τριχών που συμβαίνει στην ανδρογενετική αλωπεκία, αν και δεν έχει καμιά επίπτωση στην υγεία του ατόμου, έχει συχνά καταστρεπτικές επιπτώσεις στον ψυχισμό του.
Ο συνολικός αριθμός των τριχών στο ανθρώπινο σώμα ανέρχεται σε 5.000.000. Από αυτές το ένα εκατομμύριο βρίσκονται στο κεφάλι και 100-150.000 αποτελούν τα μαλλιά. Η διάρκεια ζωής μιας τρίχας, φυσιολογικά, είναι 1.000 ημέρες. Ετσι, κάθε μέρα πέφτουν από τα μαλλιά, θεωρητικά, 100 τρίχες. Στην πράξη ο αριθμός είναι μικρότερος και όταν υπερβαίνει το 100 μιλάμε για παθoλογική τριχόπτωση. Κάθε μέρα οι τρίχες της κεφαλής αυξάνουν σε μήκος κατά μισό χιλιοστό δηλαδή περίπου 1,5 εκατοστά το μήνα.
Τι είναι η ανδρογενετική αλωπεκία;
Με τον όρο ανδρογενετική αλωπεκία εννοούμε την προοδευτική λέπτυνση των τριχών της μετωπο-βρεγματικής χώρας της κεφαλής, με τελικό αποτέλεσμα την εκφύλιση και εξαφάνισή τους. Παρατηρείται σε άτομα και των δύο φύλων, με γενετική προδιάθεση. Εκτός από τον άνθρωπο, η ανδρογενετική αλωπεκία συναντάται στο χιμπατζή, τον ουρακοτάγκο και άλλα πιθηκοειδή.
Στις γυναίκες ειδικότερα, η ανδρογενετική αλωπεκία δεν πρέπει να συγχέεται με την «αλωπεκία από έλξη» που συμβαίνει από μηχανικά αίτια, όταν οι γυναίκες «τραβάνε» πολύ έντονα τα μαλλιά τους π.χ στο χτένισμα (κοτσίδα, αλογοουρά).
Τι φταίει;
Υπεύθυνη είναι η δράση των ανδρογόνων ορμονών στους θυλάκους του τριχωτού, ατόμων που έχουν κληρονομική προδιάθεση. Η πρώτη συσχέτιση της ανδρογενετικής αλωπεκίας με τα ανδρογόνα έγινε από τον Αριστοτέλη, ο οποίος παρατήρησε ότι τα παιδιά και οι γυναίκες δεν παρουσιάζουν φαλάκρα. Πολύ αργότερα παρατηρήθηκε ότι το ίδιο συμβαίνει με τους ευνουχισμένους. Το γεγονός ότι η χορήγηση τεστοστερόνης στους ευνουχισμένους έχει ως αποτέλεσμα την ενφάνιση φαλάκρας είναι αποδεικτικό της ορμονικής αιτιολογίας.
Κυριότερος εκπρόσωπος των ανδρογόνων είναι η τεστοστερόνη. Στο θύλακο της τρίχας η τεστοστερόνη, με τη δράση του ενζύμου 5α-αναγωγάση (5α-reductase), μετατρέπεται στο ισχυρότατο παράγωγό της, την διυδροτεστοστερόνη (DHT), που είναι υπεύθυνη για την εκφύλιση της τρίχας. Στην εξέλιξη της νόσου επιβαρυντικό ρόλο φαίνεται να παίζει η ψυχολογική επιβάρυνση από την παρουσία του προβλήματος.
Τι δεν φταίει;
Το μήκος των μαλλιών, η σμηγματόρροια (λιπαρότητα) και η πίεση της επικράνιας απονεύρωσης (χρήση κράνους, πηλικίου) δεν ευθύνονται για την ανδργενετική αλωπεκία, αντιθέτως με ότι γενικά πιστεύεται από το κοινό. Σε ότι αφορά τη διατροφή, η λογική σύμφωνα με την οποία κυκλοφορούν διάφορα συμπληρώματα διατροφής ειδικά για την τριχόπτωση, είναι ότι η επαρκής πρόσληψη ουσιωδών λιπαρών οξέων, βιταμινών Α και Β, μετάλλων (χαλκός, ψευδάργυρος, κοβάλτιο, φωσφόρος) και αμινοξέων (κυστίνη, μεθειονίνη) είναι ουσιαστικής σημασίας για τον ομαλό κύκλο ζωής της τρίχας, αλλά σε φυσιολογικές καταστάσεις.
Πως εξελίσσεται η τριχόπτωση;
Υπάρχουν δύο τύποι αλωπεκίας, ο ανδρικός και ο γυναικείος. Στην ανδρικού τύπου αλωπεκία, που έχει ταξινομηθεί από τον Hamilton σε 12 στάδια, παρατηρείται αρχικά υποχώρηση της μετωπιαίας γραμμής των μαλλιών με προοδευτική αραίωση και, τελικά, πλήρης απώλεια των τριχών της μετωποβρεγματικής χώρας. Στην γυναικείου τύπου ανδρογενετική αλωπεκία διατηρείται κατά κανόνα η μετωποβρεγματική γραμμή. Εχει ταξινομηθεί σε 3 στάδια. Σε σπάνιες περιπτώσεις είναι δυνατόν να παρατηρηθεί ανδρικού τύπου αλωπεκία στις γυναίκες αλλά και το αντίθετο.
Πότε εμφανίζεται;
Στους άνδρες σε ηλικία κάτω των 30 ετών (50%), στις δε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση (70%). Στο 5% των ανδρών αρχίζει πριν από την ηλικία των 20 ετών, με τη μορφή της μετωπο-κροταφικής αραίωσης.
Κάθε τριχόπτωση είναι ανδρογενετική αλωπεκία;
Σαφώς όχι. Υπάρχουν ποικίλες δερματολογικές παθήσεις (γυροειδής αλωπεκία, ψευδογυροειδής αλωπεκία, θυλακικός λειχήν, ερυθηματώδης λύκος, σκληροδερμία), μεταβολικές διαταραχές, τραύματα, χειρουργικές επεμβάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε παροδική ή μόνιμη απώλεια των τριχών.
Απαιτούνται ειδικές εξετάσεις;
Το τριχοριζόγραμμα (προσδιορισμός της εκατοστιαίας αναλογίας των αναγενών, καταγενών, τελογενών και δυστροφικών τριχών), το φωτοτριχοριζόγραμμα και η
πυκνομέτρηση (προσδιορισμός των τριχών ανά τετ. εκατοστό) χρησιμεύουν στην ακριβή εκτίμηση της κατάστασης. Στους άνδρες δεν χρειάζονται ορμονικές ή άλλες εξετάσεις. Στις γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση και εφόσον συνυπάρχουν διαταραχές της εμμήνου ρύσεως, ακμή, υπερτρίχωση θα πρέπει να γίνεται ορμονικός έλεγχος, για αποκλεισμό συνύπαρξης ορμονικού προβλήματος ή άλλου νοσήματος.
Υπάρχει φαρμακευτική αντιμετώπιση;
Οι κύριες φαρμακευτικές ουσίες για την αντιμετώπιση της ανδρογενετικής αλωπεκίας είναι η φιναστερίδη και η μινοξιδίλη.
Η φιναστερίδη είναι το νεότερο φαρμακευτικό σκεύασμα στην θεραπευτική φαρέτρα για την αντιμετώπιση της ανδρογενετικής αλωπεκίας. Δρα αναστέλλοντας το ένζυμο 5α-αναγωγάση. Μελέτες της τελευταίας πενταετίας στους άνδρες έδειξαν ότι η χορήγηση φιναστερίδης προκαλεί αναστολή της τριχόπτωσης στο 80% και επανέκφυση της τρίχας στο 66%. Καλύτερη ανταπόκριση παρατηρείται στην περιοχή του vertex (κορυφή). Σε ποσοστό 1% είναι δυνατόν να παρατηρηθεί ελαφριά και αναστρέψιμη διαταραχή της σεξουαλικής δραστηριότητας. Δεν έχει διαπιστωθεί η ασφάλεια της στη χορήγηση σε γυναίκες στην αναπαραγωγική ηλικία.
Η μινοξιδίλη χορηγείται με τη μορφή τοπικών διαλυμάτων των 2% και 5%. Δρα σαν διεγέρτης της τρίχας (επιμηκύνοντας τη φάση ανάπτυξης του θυλάκου της τρίχας). Φαίνεται να αναστέλλει την επέκταση της απώλειας των τριχών βελτιώνοντας και την υφή τους. Είναι αποτελεσματική στα αρχικά στάδια της ανδρογενετικής αλωπεκίας.
Επίσης χορηγούνται τοπικά διαλύματα αντιανδρογόνων, τρετινοίνης, κορτικοστεροειδών. Στις γυναίκες είναι δυνατόν να χορηγηθούν από το στόμα αντισυλληπτικά, κορτικοστεροειδή, σπιρονολακτόνη.
Υπάρχουν ειδικά σαμπουάν για την τριχόπτωση;
Όχι. Τα σαμπουάν χορηγούνται επικουρικά για βελτίωση της υφής του στελέχους της τρίχας και ρύθμιση της σμηγματόρροιας (λιπαρότητας). Δεν ασκούν καμία επίδραση στην ανδρογενετική αλωπεκία.
Τι περιλαμβάνει η επεμβατική αντιμετώπιση;
Περιλαμβάνει τη μικρομεταμόσχευση τριχών, τη σμίκρυνση (scalp reduction) και το scalp lifting.
Τι είναι η μικρομεταμόσχευση τριχών;
Ανακαλύφθηκε το 1959 όταν ο δερματολόγος N.Orentreich χρησιμοποίησε για πρώτη φορά μεγάλα κυκλικά μοσχεύματα για την αποκατάσταση της ανδρογενετικής αλωπεκίας. Η μικρομεταμόσχευση τριχών είναι μία επέμβαση μεταφοράς θυλάκων τριχών από μία ζώνη σταθερής τριχοφυίας (δότρια περιοχή) σε μία περιοχή που παρουσιάζει απώλεια τριχών (δέκτρια περιοχή). Βασίζεται στην αρχή ότι ο μεταμοσχευόμενος ιστός διατηρεί στη νέα του θέση τους γονιδιακούς του χαρακτήρες.
Η πιο σύγχρονη τεχνική είναι εκείνη των follicular units (θυλακικών μονάδων). Κατ’ αυτήν έχουμε μεταφορά θυλακικών ομάδων της μιας, δύο μέχρι τεσσάρων τριχών οι οποίες διατηρούν ορισμένα ανατομικά στοιχεία όπως ο σμηγματογόνος αδένας και το περιτρίχιο. Σήμερα η θυλακική μονάδα θεωρείται η πλέον βιώσιμη και αισθητικά αποδεκτή κατηγορία μοσχευμάτων .
Η μικρομεταμόσχευση τριχών είναι μια αισθητική παρέμβαση, οπότε εφαρμόζεται όταν η απώλεια των τριχών απασχολεί έντονα τον ενδιαφερόμενο. Επειδή η ανδρογενετική αλωπεκία είναι μία εξελικτική διαδικασία, καλό είναι η μικρομεταμόσχευση να εφαρμόζεται μετά τη ηλικία των 23 ετών.
Επιτυγχάνει η μικρομεταμόσχευση;
Η επιτυχία της εξαρτάται από το μέγεθος του προβλήματος. Οσο μικρότερο είναι το πρόβλημα, τόσο καλύτερο είναι το αισθητικό αποτέλεσμα. Σημαντικό ρόλο επίσης παίζουν τα φυσικά χαρακτηριστικά των τριχών από τη δότρια περιοχή (χρώμα, πυκνότητα, διάμετρος στελέχους της τρίχας). Βεβαίως, σημασία έχει προφανώς η εμπειρία της ομάδος της μικρομεταμόσχευσης αλλά και οι προσδοκίες του υποψηφίου, οι οποίες δεν πρέπει να υπερβαίνουν, από κακή πληροφρόηρηση, τις δυνατότητες της μεθόδου.
Είναι ασφαλής η μικρομεταμόσχευση;
Η μικρομεταμόσχευση γίνεται με τη χρήση τοπικής αναισθησίας. Στα 45 περίπου χρόνια εφαρμογής της, δεν έχουν αναφερθεί σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. σύμβαμα.
Ποια είναι η θέση των lasers στη μεταμόσχευση τριχών;
Μπορεί να χρησιμοποιηθούν, υπό προυποθέσεις, μόνο για δημιουργία των θέσεων υποδοχής των μοσχευμάτων στην δέκτρια περιοχή.
Τελικά, υπάρχει λύση στο πρόβλημα της ανδρογενετικής αλωπεκίας;
Υπάρχει πολύ σημαντική βοήθεια. Ο συνδυασμός συντηρητικής και επεμβατικής θεραπείας προσφέρει, μέχρι στιγμής, την πληρέστερη λύση για την τριχόπτωση. Η επιτυχία, ωστόσο, εξαρτάται πολύ από την έγκαιρη εφαρμογή της θεραπείας. Στο μέλλον η εντατικοποίηση της εργαστηριακής έρευνας για ακριβέστερο γενετικό προσδιορισμό του προβλήματος, η ανεύρεση πλέον αξιόπιστης συντηρητικής λύσης σε συνδυασμό με την βελτίωση της τεχνικής της μικρομεταμόσχευσης ίσως οδηγήσει στην τελική λύση.
Επομένως, αν υπάρχει συναισθηματική φόρτιση από την ανδροεγεντική αλωπεκία ή/και επαγγελματικοί λόγοι για τους οποίους θα πρέπει αυτή να αντιμετωπιστεί, αυτό θα πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, χωρίς αναβολές που απλώς επιδεινώνουν την κατάσταση.
Μύθοι σχετικά με την τριχόπτωση
Τίποτα από τα παρακάτω… δεν αληθεύει!
- Το συχνό λούσιμο συμβάλλει στην απώλεια τριχών.
- Καπέλα, περούκες και κράνη προκαλούν τριχόπτωση.
- Η περμανάντ, οι αλλαγές χρώματος και γενικά οι συχνές επισκέψεις στο κομμωτήριο προκαλούν μόνιμη τριχόπτωση.
- Τα κοντά μαλλιά ή το ξυρισμένο κεφάλι «δυναμώνουν» την τριχοφυία.
- Η πυτιρίδα οδηγεί στη φαλάκρα.
- Υπάρχουν ειδικά καλλυντικά που σταματούν την τριχόπτωση.
- Το άγχος και το στρες οδηγούν σε φαλάκρα.
- Η φαλάκρα είναι ένδειξη υψηλής ευφυίας ή πνευματικότητας.
- Η ανδρογενετική αλωπεκία αφορά μόνο τούς άντρες.
- Υπάρχει θεραπεία τής ανδρογενετικής αλωπεκίας.
