Την προηγούμενη εβδομάδα σου έδωσα τέσσερις πολύ σοβαρούς λόγους για να μην αντικαταστήσεις το λειτουργικό σου σύστημα με Linux — ναι, ακόμη και με τις πιο φιλικές διανομές του Linux.
Και όσο περίεργο κι αν είναι αυτό, τελικά δεν εμφανίστηκε καμία ορδή από trolls για να με “βάλουν στη θέση μου” λιμάροντας τα κενά ανάμεσα στα δόντια μου, κάτι που με κάνει να υποπτεύομαι πως είτε είχα δίκιο, είτε ξέμεινα από αναγνώστες. Μόνο 2-3 ατάκες διάβασα στο Facebook, και αυτές τσουρούτικες: “δεν ξέρεις τι λες, το Ubuntu πετάει“, ή “μόνο ο πρώτος λόγος είναι σοβαρός, όλοι οι υπόλοιποι είναι αρλούμπες — αλλά δεν θέλω να σου εξηγήσω περαιτέρω το επιχείρημα μου επειδή το γνωρίζω πως είναι αδύναμο“. Oh well, έμεινα με την όρεξη…
Σήμερα θα δούμε τους τέσσερις αντίστοιχους λόγους για να αντικαταστήσεις το λειτουργικό σου με Linux. Και δεδομένου ότι δεν υπάρχουν fanboys της Microsoft (κάπου άκουσα πως ο τελευταίος έπαθε κρίση προσωπικότητας μετά τα Windows 10 και πλέον εκτρέφει γελάδες τον μισό χρόνο και τον εκτρέφουν αγελάδες τον άλλο μισό), εν τούτοις από την άλλη πλευρά τα fanboys της Apple δεν θα άλλαζαν ποτέ το λειτουργικό τους ακόμη και αν το τελευταίο χρέωνε παράλογα ποσά για αναβαθμίσεις, μάλλον είμαι καταδικασμένος να μην ακούσω καντήλια σε αυτή τη στήλη.
Χωρίς παραπάνω μπλαμπλά, λοιπόν, πάμε να δούμε γιατί πιστεύω πως αξίζει να αντικαταστήσεις το λειτουργικό σου σύστημα με κάποια από τις διανομές του Linux.
Είναι απολύτως δωρεάν
Την τελευταία φορά που τσέκαρα το κοστολόγιο των Windows ταράχτηκα, για να μην πω εκνευρίστηκα. Εν ολίγοις, αν είσαι μέσος χρήστης και θέλεις την βασική έκδοση των Windows, η τιμή αγοράς της ξεκινάει από τα εκατό ευρώπουλα. Εκατό ολόκληρα ευρώπουλα — αυτό, φιλαράκι, μεταφράζεται σε 50 σουβλάκια με ψωμί και λαδολέμονο και 25 Amstel για να ξεπλύνεις το στόμα σου. Ή τρεις επισκέψεις στον μπακάλη, όπου τα λαχανικά που θ’ αγοράσεις στην κάθε μία αρκούν να σε ταΐζουν για μισό μήνα. Ή πέντε συνεδρίες αποτρίχωσης και μασάζ! Μάντεψε αντί αυτού πόσο στοιχίζει η τελευταία έκδοση του Fedora, μιας πολύ όμορφης και λειτουργικής διανομής Linux: μηδέν κόμμα μηδέν ευρώ.
Βέβαια, εδώ υπάρχει η αυθεντική ελληνική αντίρρηση περί του κόστους του μη-αυθεντικού λογισμικού: έι, αν το κατεβάσεις από το Pirate Bay στοιχίζει πάντα μηδέν κόμμα μηδέν ευρώ. Σίγουρα, αλλά: πόσες φορές θα χρειαστεί να φορτώσεις ξανά και ξανά και ξανά το crack της BIE μέχρι να συνειδητοποιήσεις πως το hosts file σου είναι πειραγμένο και πως κάπου στην Σιγκαπούρη κάποιος παρακολουθεί κάθε σου κίνηση; Πώς; Δεν έχεις ιδέα για τι πράγμα μιλάω; Τόσο το καλύτερο — η σούμα είναι πως το κλεψίτυπο λογισμικό ποτέ δεν είναι πραγματικά δωρεάν. Και πως αν μπορείς να έχεις κάτι δωρεάν, γιατί μπαίνεις στον κόπο να το κλέψεις; Αν μη τι άλλο είναι άσκοπη σπατάλη ενέργειας.
Φυσικά εδώ δεν υπάρχει λόγος να μπούμε σε συζητήσεις για τις πιο βαριές εκδόσεις των Windows που είναι φτιαγμένες για servers: είτε έχεις εγκέφαλο και τρέχεις κάτι πιο σοβαρό χωρίς να δώσεις το διχίλιαρο (οπότε αναρωτιέμαι τι στον διάολο πιστεύεις πως θα βρεις σ’ αυτό το άρθρο), είτε… εεε, να σου δείξω μερικές φωτογραφίες από χαριτωμένα ψιψίνια στο 9gag;
Είναι γεγονός πως πλέον κυκλοφορεί πολύ λογισμικό για Linux που εύκολα αντικαθιστά ονόματα-θηρία: το LibreOffice, για παράδειγμα, βολεύει, δουλεύει, και δείχνει και όμορφο. Το πρόγραμμα στ’ οποίο ξοδεύουμε όλοι πλέον το μεγαλύτερο μέρος της ώρας μας σ’ ένα PC είναι ο browser — και μάντεψε τι: όλοι οι σοβαροί browsers τρέχουν άνετα -και πανομοιότυπα με τα Windows- σε Linux. Προγράμματα για multimedia όπως το Banshee ή το Tomahawk ή το VLC πάνε “σφαίρα” και κουβαλάνε όλες τις μοντέρνες δυνατότητες που θα ‘θελες να έχουν ή που δεν είχες ιδέα πως υπάρχουν.
Α, να μην ξεχάσω να ξαναγράψω το πιο αληθινό κλισέ που έχει γραφτεί ποτέ για λειτουργικά συστήματα: το Linux είναι σταθερότερο, με λιγότερα προβλήματα ασφαλείας και σχεδόν ανύπαρκτους ιούς και άλλο κακόβουλο λογισμικό.
Αν έχεις τεχνικές απαιτήσεις, τότε το Linux είναι χρήσιμο
Σκέψου το κάπως έτσι: Αν τα μοναδικά πράγματα που κάνεις στο PC είναι να παίζεις Farmville στο Facebook, να γράφεις κείμενα στο Word και ν’ ακούς μουσική ή βλέπεις την περιστασιακή ταινία, τότε γιατί ακριβώς χρειάζεσαι τα Windows, με την οικονομική τους επιβάρυνση, αλλά και τα προβλήματα που σέρνουν όπως τους ιούς, τα ετήσια format και τα ηλίθιά τους κολλήματα; Συνήθως το παιχνίδι πάει κάπως έτσι: τα χρειάζεσαι επειδή αυτά έχεις συνηθίσει. Τίποτα το στραβό μ’ αυτό — είμαστε πλάσματα του βολέματος. Αλλά μήπως θα σε βόλευε να μην έχεις συνέχεια παρόμοιους πονοκεφάλους; Λέω εγώ τώρα…
Μόλις δυο παραγράφους πριν σου γράφω για το πώς ό,τι ανάγκη κι αν έχεις το Linux μπορεί να σου την καλύψει — και με την όλο και μεγαλύτερη αποδοχή που γνωρίζουν διανομές του όπως το Ubuntu ή το Linux Mint, που δεν περιορίζονται στο να είναι φιλικές προς τον χρήστη αλλά αρχίζουν να δέχονται και πιο… εμπορικές εφαρμογές και παιχνίδια στα “κέντρα λογισμικού” τους, πιστεύω πως οι ανάγκες σου καλύπτονται ήδη. Εκτός από τα πολύ βαριά, πολύ επαγγελματικά, πολύ συγκεκριμένης χρήσης προγράμματα. Εκεί, δυστυχώς, χρειάζεσαι τα Windows ή το OSX είτε σου αρέσει αυτό είτε όχι.
Αν, πάλι, ασχολείσαι με τον προγραμματισμό, θέλεις να τρέχεις servers και να πειραματίζεσαι με υπηρεσίες και προγράμματα καθώς αυτά βγαίνουν, ή κοιτάς το όλο θέμα πιο τεχνικά και ενθουσιάζεσαι με το να μαθαίνεις πως να κάνεις πράγματα ή “πώς δουλεύουν τούτα τα μαραφέτια“, τότε το Linux είναι φτιαγμένο για εσένα. Αλλά είμαι σίγουρος πως ούτε εσύ περίμενες αυτό το άρθρο για να το διαπιστώσεις, έτσι δεν είναι;
Έχεις άπειρες επιλογές και μπορείς να προσαρμόσεις την κάθε μια
Εδώ είναι ένα από τα πιο ιδιότροπα σημεία του Linux: οι επιλογές σου δεν περιορίζονται από κανέναν. Και αυτή τη δυνατότητα, αυτή τη “δύναμη” αν θέλεις, οι περισσότεροι από εμάς δεν την αντιλαμβανόμαστε σωστά. Αν είσαι χρήστης ενός εκ των δύο άλλων “μεγάλων” λειτουργικών, των Windows ή του Mac OSX, τότε είσαι συνηθισμένος στο να τρέχεις ένα σύστημα όπου τα πάντα είναι σχετικά “fixed” — πες το και “σταθερά“. Οι επιλογές που έχεις πάνω στο πως τρέχει το λειτουργικό είναι περιορισμένες και δεν αλλάζουν μεγάλα κομμάτια του.
Το Linux, για αρχή, δεν είναι ένα λειτουργικό σύστημα — σκέψου το περισσότερο σαν “πολλά λειτουργικά συστήματα με κοινό πυρήνα“. Βλέπεις, όλες οι διανομές έχουν κοινό πυρήνα -το λεγόμενο Linux kernel που είναι και η βάση του λειτουργικού συστήματος- και διαφορετικά, πολλές φορές και ριζικά διαφορετικά προγράμματα και γραφικά περιβάλλοντα. Επιλέγεις λοιπόν αυτή που περιέχει τα προγράμματα, την εμφάνιση και την λειτουργικότητα που προτιμάς.
Το πραγματικά ενδιαφέρον είναι πως κάθε τέτοια διανομή μπορεί να επεκταθεί ή να αλλάξει εξίσου ριζικά — απλά προσθέτεις κι εγκαθιστάς τα αντίστοιχα πακέτα. Και γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρον: μπορείς να πειράξεις κάθε λεπτομέρεια των ίδιων των προγραμμάτων, ή να εγκαταστήσεις διαφορετικές εκδοχές τους. Είσαι μινιμαλιστής μάγος της τεχνολογίας που θέλει να έχει έλεγχο πάνω σε κάθε κομμάτι του συστήματός του; Τσέκαρε τα video streams του DeltaHacker για το Arch Linux — θα το ερωτευτείς. Θέλεις κάτι πραγματικά απλό και εύχρηστο και δεν γουστάρεις να πονοκεφαλιάζεις με το σύστημά σου; Ίσως το Xubuntu, μια διανομή που ενώνει το Ubuntu με το πολύ ελαφρύ -και γαλάζιο!- περιβάλλον γραφικών XFCE να είναι η νέα σου αγάπη.
Πάντως σίγουρα οι επιλογές σου δεν περιορίζονται στο αν τα παραθυράκια στο wallpaper σου θα έχουν λευκή λάμψη ή πράσινη.
Αν ο υπολογιστής σου είναι παλιός και περιορισμένων δυνατοτήτων
Ας είμαστε ρεαλιστές: δεν μπορούμε όλοι ν’ αγοράζουμε το τελευταίο hardware που κυκλοφόρησε κάθε χρόνο — είναι και οικονομικώς δυσβάσταχτο (ειδικά σε τέτοιους καιρούς) αλλά και μεγάλη μανούρα όλο το βάλε-βγάλε (ή το… πλήρωσε για να σου βάλουν-βγάλουν). Οι παλαιότεροι υπολογιστές πολλές φορές υποφέρουν, ειδικά όσο τα λειτουργικά συστήματα εξελίσσονται και προσθέτουν νέες δυνατότητες, πιο βαριά γραφικά, και -μοιραία- περισσότερο “bloat” — πες το και “άσκοπο βάρος” αυτό το τελευταίο. Κάπου εδώ έρχονται να σε σώσουν πολλές διανομές του Linux που είναι φτιαγμένες με την λιτότητα και την ελάχιστη κατανάλωση πόρων κατά νου: το Xubuntu που σου έδειξα λίγο πιο πριν είναι μια απ’ αυτές. Μια άλλη -και πολύ αγαπημένη από τους Linux-άδες- είναι το Puppy Linux. Και αν ο υπολογιστής σου είναι πανάρχαιος και τρέχει με δυσκολία ακόμη και Windows 98, δοκίμασε το SliTaz — το αρχείο που θα κατεβάσεις και που περιέχει όλο το λειτουργικό είναι μόνο 30MB.
Τέτοιου τύπου διανομές στηρίζονται στη φιλοσοφία του “πολύ ελαφρύ περιβάλλον, λίγα πακέτα αλλά όλα τους χρήσιμα” — θα δεις πως πάντα περιλαμβάνουν έναν τρόπο να περιηγηθείς στο web (συνήθως, μάλιστα, ο τρόπος αυτός είναι ο δημοφιλής Firefox), κάποιον editor για αρχεία κειμένου και spreadsheets (επίσης συχνό το δυνατό LibreOffice Calc εδώ), κάποιον τρόπο για ν’ απολαύσεις μουσική και βίντεο, και τα βασικά εργαλεία συστήματος που όλοι οι υπολογιστές χρειάζονται. Με άλλα λόγια: δεν θυσιάζεις λειτουργικότητα — απλά έχεις πιο απλά και λιγότερα προγράμματα στο αρχικό “πακέτο“. Και ο υπολογιστής σου δουλεύει μια χαρά, παρά τα χρονάκια του!
Εδώ αξίζει ν’ αναφερθώ και στα λεγόμενα “live CD” ή “live USB“: συστήματα που εγκαθιστώνται ολόκληρα σ’ ένα CD ή σ’ ένα στικάκι που μπορείς να έχεις πάντα μαζί σου. Το λειτουργικό φορτώνεται στη μνήμη του υπολογιστή, και από εκεί και μετά παίζεις μπάλα όπως ακριβώς θα έπαιζες αν “ζούσε” στον σκληρό σου δίσκο — με τον περιορισμό, στην περίπτωση των live CD, πως δεν μπορείς να κάνεις μόνιμες αλλαγές, που να ισχύουν και την επόμενη φορά που θα το τρέξεις. Στα live USB τις περισσότερες φορές μπορείς να κατεβάσεις αρχεία και να εγκαταστήσεις προγράμματα και να τα έχεις όπως αν θα έτρεχες το σύστημα από σκληρό δίσκο. Τρομερά σημαντικό τούτο, δεδομένου πως μπορείς να ‘χεις πάντα μαζί σου ένα σύστημα με όλα τα εργαλεία που χρειάζεσαι, και με όλα σου τα έγγραφα.
