9 αγαπημένα βιβλία που έχω ξεχωρίσει και με έχουν επηρεάσει περισσότερο το νου και την καρδιά μου, και φυσικά σας τα προτείνω ανεπιφύλακτα να τα διαβάσετε γιατί αξίζουν τον κόπο. Ωστόσο για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις, είναι απαραίτητο να υπογραμμιστεί πως αυτές είναι οι δικές μου προτιμήσεις, και δεν σημαίνει απαραίτητα πως αυτά τα βιβλία είναι τα καλύτερα του κόσμου.
“Η δική μου δυσκολία αρχικά ήταν να ορίσω την περίοδο της εφηβείας. Χρονολογικά, αν πάμε εκεί στα 15 -17, ζούσα τον πυρετό των πανελληνίων και διάβαζα με μια βασανιστική αποκλειστικότητα – χωρίς ωστόσο να προκύπτει και η αντίστοιχη αποτελεσματικότητα- φυσική, χημεία, βιολογία και κάποια ξύλινα δοκίμια. Αν όμως ορίσουμε την εφηβεία ως εκείνη την – μάλλον μελαγχολική- περίοδο που αρχίζουμε όλοι να ψάχνουμε και να αλλάζουμε, θα έσπρωχνα λίγο το ηλικιακό όριο, κάπου εκεί στα 17-19.
Σημειώνω πως, πολλά από τα βιβλία που διάβαζα από τα παιδικά έως και τα φοιτητικά μου χρόνια, τα δανειζόμουν από την δανειστική βιβλιοθήκη του Δήμου Πάτρας στην γωνία των οδών Μαιζώνος & Φιλοποίμενος. Όποτε τώρα περνάω απ’ έξω, πολλά χρόνια μετά πια, νομίζω πως φωνές χιλιάδων αδιάβαστων βιβλίων που περιμένουν εκεί, στον πρώτο όροφο, με καλούν για μια ακόμα επίσκεψη. Τα πιο αγαπημένα μου λοιπόν”:
Βαμμένα κόκκινα μαλλιά
Πρώτα είναι τα ερωτικά, κατ’ άλλους χυδαία βαμμένα κόκκινα μαλλιά του Κώστα Μουρσελά. Στο βιβλίο αυτό λιγωμένος από την ερωτική του αύρα και τους δικούς μου ανεκπλήρωτους έρωτες, μπορούσα να θαυμάζω και να ζηλεύω τον τολμηρό, αντιδραστικό και, κυρίως, γυναικά Λούη, ενώ ταυτόχρονα ταυτιζόμουν τόσο πολύ με τη φιγούρα του -αφηγητή – Κωνσταντή Μανωλόπουλου. «Καλό» παιδί, χαμηλών τόνων, αουτσάιντερ και με όνειρα να γίνει κάτι πιο σπουδαίο. Όνειρα που όμως δεν τολμούσε να κυνηγήσει.
Γράμμα στον πατέρα του Φράντς Κάφκα
Έχοντας μια δύσκολη, ή μάλλον απόμακρη, σχέση με τον πατέρα μου, την οποία, δυστυχώς, άργησα πολύ να φτιάξω, πέρασα όλη την εφηβεία προσπαθώντας να συγκρουστώ μαζί του. Όταν διάβασα αυτό το πραγματικό γράμμα που έγινε – παρά τη θέληση του συγγραφέα- βιβλίο μετά το θάνατό του, ένιωσα πως δεν ήμουν μόνος. Δεν ήμουν ο μόνος που είχε νιώσει-σκεφτεί με αυτόν ακριβώς τον τρόπο. Θυμάμαι να το προτείνω στα, κατά πολύ μεγαλύτερα σε ηλικία από εμένα, αδέλφια μου, προκειμένου να νιώσουν την ταύτιση που ένοιωσα κι εγώ και την ανακούφιση που αυτή προσέφερε.
Τα όνειρα του Αϊνστάιν του Άλαν Λάιτμαν
Αυτή η νουβέλα, μια νουβέλα για το χρόνο, ήταν για εμένα ένα βιβλίο για τις επιλογές. Μου έδωσε την ευκαιρία να σκεφτώ πολύ τις διαφορετικές εκδοχές, όχι του χρόνου, αλλά τις ίδιας της ζωής που μπορούμε να ζήσουμε, ή αυτής που επιλέγουμε, ή αυτής που μας επιβάλλεται. Κατά καιρούς ανατρέχω σε αυτό όταν ζητώ έμπνευση ή κάποιου είδους σπρώξιμο.
Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας και άλλες ιστορίες του Όσκαρ Γουάιλντ
Όταν αγόρασα, κατά τύχη, το συγκεκριμένο βιβλίο, σε προσφορά από το αγαπημένο μου βιβλιοπωλείο τότε (τον “Τροχό” στην οδό Αράτου), δεν περίμενα πως αυτές οι μικρές ιστορίες-παραμύθια θα μου ασκούσαν τόση έλξη. Όσα χρόνια κι αν περάσουν, πάντα με συγκινεί η ιστορία του αηδονιού με το τριαντάφυλλο, ενώ ο εγωιστής γίγαντας είναι πλέον το αγαπημένο παραμύθι του 6χρονου γιου μου, Νέστορα.
Ο τρελός του Χαλίλ Γκιμπράν
Ο Χαλίλ Γκιμπράν ήταν μια ακόμα τυχαία ανακάλυψη για εμένα. Κάπου είχα διαβάσει ένα απόσπασμα από τον “Προφήτη”, το οποίο και με είχε εντυπωσιάσει. Μετά μου άρεσαν πολύ τα σχεδόν μυστικιστικά εξώφυλλα των έργων του. Το βιβλίο του όμως που είχα ξεχωρίσει ήταν ο “τρελός”. Οι ιστορίες του, αλληγορικές και ποιητικές, με έκαναν να σκεφτώ με έναν τρόπο που μου ήταν πρωτόγνωρος και με έσπρωχνε να αναθεωρήσω θέσεις μου.
Να ζεις να αγαπάς και να μαθαίνεις του Λέο Μπουσκάλια
Ήταν ένα βιβλίο λίγο “pop” εκείνη την εποχή, όμως ήταν γραμμένο σε ένα κατανοητό, ευχάριστο και αισιόδοξο ύφος και προσέφερε πολύ τροφή για σκέψη, αλλά, πάνω απ’ όλα, περιείχε αυτό:
«Η ευτυχία μου είμαι εγώ, όχι εσύ.
Όχι μόνο γιατί εσύ μπορεί να είσαι περαστικός.
Αλλά και επειδή εσύ θέλεις να είμαι αυτό που δεν είμαι.
Δεν μπορώ να είμαι ευτυχισμένη όταν αλλάζω,
μόνο και μόνο για να ικανοποιήσω τον εγωισμό σου.
Ούτε μπορώ να νιώσω ήρεμη
όταν με κριτικάρεις που δεν σκέφτομαι σαν εσένα.
Ή που δεν βλέπω όπως εσύ.
Με φωνάζεις επαναστάτρια.
Κι όμως κάθε φορά που απέρριψα τα πιστεύω σου,
εσύ επαναστάτησες ενάντια στα δικά μου.
Δεν προσπαθώ να διαμορφώσω το μυαλό σου.
Ξέρω πως είναι δύσκολο να είσαι απλά εσύ.
Και δεν μπορώ να σου επιτρέψω να μου υπαγορεύσεις τι θα είμαι.
Γιατί βάζω όλη μου την προσοχή να είμαι εγώ.
Είπες πως είμαι διάφανη
κι εύκολα με ξεχνούν.
Γιατί τότε προσπάθησες να χρησιμοποιήσεις τη ζωή μου,
για να αποδείξεις στον εαυτό σου ποιος είσαι;»
Όπως πολλοί έφηβοι, έτσι κι εγώ, συχνά έγραφα τις σκέψεις μου σε πεζό ή έμμετρο λόγο. Όταν διάβασα αυτό το ποίημα στο βιβλίο του Μπουσκάλια, ένιωσα τρομερή ζήλεια που κάποια μπόρεσε να γράψει το συγκεκριμένο περιεχόμενο με το συγκεκριμένο ύφος.
Το Κατά Ιησούν Ευαγγέλιο του Ζοζέ Σαραμάγκου
Ήταν η πρώτη μου επαφή με τον Σαραμάγκου και έβαζε φιτιλιές στις θρησκευτικές μου ανησυχίες. Σε μια από τις ωραιότερες σκηνές του βιβλίου, δύο πανομοιότυποι δίδυμοι, ο θεός και ο διάβολος, το καλό και το κακό, μονομαχούν πάνω σε μια βάρκα, τυφλωμένοι από τη ματαιοδοξία, με τον νεαρό Ιησού συνεπιβάτη να τους κοιτά φοβισμένος. Ήταν τόσο πολύ ενδιαφέρουσα αυτή η αιρετική ματιά στη ζωή ενός Χριστού, που δεν ήθελε να είναι Μεσσίας και που χρησιμοποιούταν από τον θεό για να προσελκύσει πιστούς-υποταγμένους. Ένας Χριστός που ήθελε να ζήσει μια φυσιολογική ζωή, μαθήτευσε, χωρίς να το γνωρίζει, δίπλα στο διάβολο και εξαπατημένος από τον θεό στο τέλος, ενώ είναι πάνω στο σταυρό, γυρίζει στους ανθρώπους λέγοντας: «Συγχωρέστε τον. Δεν ξέρει τι κάνει».
Μαραμπού του Νίκου Καββαδία
Τα ποιήματα του Καββαδία μου επέτρεπαν να ταξιδεύω σε άλλα μέρη και σε μακρινές θάλασσες. Να με φαντάζομαι άλλοτε τολμηρό τυχοδιώκτη και ταξιδευτή και άλλες φορές καταραμένο. Η περιγραφή τους ασκούσε πάνω μου μια τρομερή έλξη και μπορούσα να τα συνοδεύω με τις γραμμένες κασέτες με τραγούδια από τον Σταυρό του Νότου και τις Γραμμές των Οριζόντων. Διάλεξα το “Μαραμπού” γιατί αυτή η συλλογή αποτέλεσε για εμένα την εισαγωγή στην μαγεία του Καββαδία.
Όλα τα θεατρικά και τα ευθυμογραφήματα του Δημήτρη Ψαθά
Τέλος, όλα τα θεατρικά (κυρίως) και τα ευθυμογραφήματα του Δημήτρη Ψαθά. Αν μπορούσα να ξεχωρίσω 2-3, η “Μαντάμ Σουσού”, το “Ένας Βλάκας και μισός” και το “Ξύπνα Βασίλη” ήταν από τα αγαπημένα μου. Οι χαρακτήρες, η περιγραφή μιας άλλης εποχής και οι εικόνες από τις αγαπημένες και πολυπαιγμένες στην τηλεόραση ελληνικές ταινίες που ζωντάνευαν στους διαλόγους των βιβλίων, ήταν για εμένα καθαρή απόλαυση.
