Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι αναγκαστικές αλλαγές στις αεροπορικές διαδρομές, ώστε να αποφεύγεται ο ρωσικός εναέριος χώρος, έχουν οδηγήσει σε αισθητή αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) από τις αερομεταφορές. Σύμφωνα με έρευνα επιστημόνων του Πανεπιστημίου Σορβόννης στο Παρίσι, το 2023 οι παγκόσμιες εκπομπές CO₂ από τις αεροπορικές μετακινήσεις αυξήθηκαν κατά 1% αποκλειστικά λόγω αυτών των παρακάμψεων.
Αυξημένη κατανάλωση καυσίμων και μεγαλύτερες διαδρομές
Η έρευνα αποκάλυψε ότι στις επηρεαζόμενες διαδρομές η κατανάλωση κηροζίνης αυξήθηκε κατά μέσο όρο 13%, ενώ στις πτήσεις μεταξύ Ευρώπης και Ασίας η αύξηση έφτασε το 14,8%. Συνολικά, περίπου 1.100 πτήσεις ημερησίως αναγκάζονται να ακολουθούν μακρύτερες διαδρομές, κάτι που έχει σημαντικές επιπτώσεις στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Μόνο το 2023, οι επιπλέον εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από αυτές τις αλλαγές ανήλθαν σε 8,2 εκατομμύρια τόνους.
Οι αναγκαστικές παρακάμψεις και οι επιπτώσεις τους
Όταν οι ρωσικές δυνάμεις εισέβαλαν σε εδάφη της Ουκρανίας στις αρχές του 2022, οι πτήσεις μεταξύ Ευρώπης και Ανατολικής Ασίας μειώθηκαν σημαντικά, όπως υπενθυμίζει ο συν-συγγραφέας της μελέτης, Νικολά Μπελουέν. Ωστόσο, καθώς οι αεροπορικές εταιρείες προσαρμόστηκαν, οι πτήσεις επανήλθαν, αν και οι περισσότερες απαιτούσαν μεγάλες παρακάμψεις μέσω Κεντρικής Ασίας ή της Αρκτικής.
Για την εκτίμηση των επιπτώσεων στην κατανάλωση καυσίμων, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από συστήματα παρακολούθησης πτήσεων και μοντέλα υπολογισμών, λαμβάνοντας υπόψη και τις καιρικές συνθήκες, καθώς οι άνεμοι επηρεάζουν την αποδοτικότητα των πτήσεων.
Ο αντίκτυπος των αερομεταφορών στο περιβάλλον
Η αεροπορική βιομηχανία ευθύνεται για περίπου το 2% των συνολικών παγκόσμιων εκπομπών CO₂. Παρότι το ποσοστό αυτό μπορεί να φαίνεται μικρό, ακόμη και μικρές αλλαγές στις διαδρομές των πτήσεων μπορούν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο συνολικό ισοζύγιο εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Η έρευνα δεν περιορίστηκε μόνο στον αντίκτυπο του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά εξέτασε και τις συνέπειες άλλων ένοπλων συγκρούσεων, όπως στη Λιβύη, τη Συρία και την Υεμένη. Επειδή όμως οι πτήσεις που επηρεάστηκαν ήταν πολύ λιγότερες και οι εναλλακτικές διαδρομές ήταν συντομότερες, η συνολική αύξηση των εκπομπών CO₂ από αυτές τις συγκρούσεις ήταν μόλις 0,2%.
Αναζητώντας λύσεις
Για να αντιμετωπιστεί η αυξημένη κατανάλωση καυσίμων και οι εκπομπές CO₂, οι αεροπορικές εταιρείες εξετάζουν διάφορες λύσεις, όπως η χρήση βιώσιμων καυσίμων αεροπορίας (SAF), η ανάπτυξη πιο αποδοτικών αεροσκαφών και η βελτιστοποίηση των αεροδιαδρομών μέσω εξελιγμένων τεχνολογιών πλοήγησης. Παρόλα αυτά, η αποφυγή του ρωσικού εναέριου χώρου παραμένει αναπόφευκτη όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, καθιστώντας δύσκολη τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των αερομεταφορών.
Συμπέρασμα
Η συνεχιζόμενη κρίση στην Ουκρανία έχει αναδείξει την αλληλεπίδραση μεταξύ γεωπολιτικών εξελίξεων και περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Οι αναγκαστικές αλλαγές στις αεροπορικές διαδρομές έχουν οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των εκπομπών CO₂, δημιουργώντας επιπλέον προκλήσεις για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος της αεροπλοΐας.
Η αεροπορική βιομηχανία, οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί καλούνται να αναζητήσουν καινοτόμες λύσεις για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των αερομεταφορών, ακόμα και υπό δύσκολες συνθήκες.
