ΑρχικήΕιδήσειςΚώδικας Crosby-Schøyen: Αρχαίο κοπτικό χειρόγραφο αποκαλύπτει κήρυγμα που προκάλεσε βία κατά των...

Κώδικας Crosby-Schøyen: Αρχαίο κοπτικό χειρόγραφο αποκαλύπτει κήρυγμα που προκάλεσε βία κατά των Εβραίων

Ο Κώδικας Crosby-Schøyen (ελληνικά: Κρόσμπι-Σόιεν), ένα σημαντικό παλαιοχριστιανικό βιβλίο που περιέχει πέντε διαφορετικά κείμενα, όλα αντιγραμμένα από τον ίδιο γραφέα, άλλα γραμμένα από διαφορετικού συγγραφείς, πρόκειται να δημοπρατηθεί τον Ιούνιο από το οίκο Christie’s στο Λονδίνο.

Συνεπώς αν έχετε διαθέσιμα 2–3 εκατομμύρια λίρες, μην χάσετε αυτή την ευκαιρία να αποκτήσετε ένα βασικό δείγμα της γέννησης του χριστιανικού πολιτισμού και τη θρησκευτική λογοτεχνία.

Η περισσότερη ειδησεογραφία για αυτό το βιβλίο των 1.700 ετών εστιάζει στους ισχυρισμούς ότι περιλαμβάνει το αρχαιότερο πλήρες κείμενο δύο βιβλικών βιβλίων: του Ιωνά και του Α’ Πέτρου. Αλλά το αρχαίο χειρόγραφο είναι ακόμη πιο συναρπαστικό αν το συγκρίνουμε με τα άλλα έγγραφα που περιλαμβάνει, δηλαδή το κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο που το ώθησε να το παράγει και γενικά τη θεολογία που αποκαλύπτει.

Ο κώδικας, που αυτή τη στιγμή ανήκει στον Νορβηγό συλλέκτη Martin Schøyen, περιέχει 104 σελίδες και βρέθηκε στην Αίγυπτο το 1952 ανάμεσα σε άλλα χειρόγραφα που ήταν θαμμένα σε μια στάμνα στην άμμο. Το βιβλίο είναι κατασκευασμένο από πάπυρο και είναι γραμμένο στα κοπτικά, μια αιγυπτιακή γλώσσα στην οποία έχουν διασωθεί πολλά σημαντικά πρώιμα χριστιανικά κείμενα.

Πιθανότατα παράχθηκε σε ένα από τα μοναστήρια των Παχωμίων στη γύρω περιοχή του Φαού Κιμπλί, κοντά στη Δίσνα στην ανατολική Αίγυπτο. Αυτά τα μοναστήρια λειτουργούσαν τον 4ο αιώνα μ.Χ. Αυτό συμπίπτει με την ανάλυση ραδιο άνθρακα που πραγματοποιήθηκε στο χειρόγραφο, όπως ανέφερε ο ακαδημαϊκός της χριστιανικής λογοτεχνίας Χούγκο Λουντάουγκ. Ο συγγραφέας και ακαδημαϊκός Μπρεντ Νόνγκμπρι προτείνει μια χρονολογική περίοδο από το 330 έως το 350 μ.Χ. για το κείμενο. Αυτό το καθιστά το παλαιότερο βιβλίο που βρίσκεται σε ιδιωτική ιδιοκτησία και δεν ανήκει σε μουσείο.

Αυτό που κάνει τον κώδικα τόσο αξιοσημείωτο, πέρα από την ηλικία και την πληρότητα του, είναι το περιεχόμενό του. Τα έργα που διασώζονται στον Κώδικα Crosby-Schøyen ρίχνουν φως σε μια συναρπαστική, δυναμική περίοδο του πρώιμου χριστιανισμού που ανεξίτηλα σφράγισε τη θεολογία και το θρησκευτικό πολιτισμό.

Μοναδικό παράθυρο στον πρώιμο χριστιανισμό

Το βιβλίο περιέχει πέντε διαφορετικά κείμενα που αρχικά συντέθηκαν από πέντε εντελώς διαφορετικούς συγγραφείς. Το αρχαιότερο είναι το βιβλικό βιβλίο του Ιωνά, που βρίσκεται ανάμεσα στα προφητικά βιβλία της Εβραϊκής Βίβλου.

Ο Ιωνάς ήταν σημαντική φιγούρα για τους πρώιμους χριστιανούς γιατί κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης της προφητικής αποστολής του, καταβροχθίστηκε από ένα τεράστιο ψάρι, προτού μεταφέρει το προφητικό του μήνυμα στους Νινευίτες.

Η Νινευή απεικονίζεται ως μια πολύ κακιά πόλη, αλλά το μήνυμα μετάνοιας του Ιωνά προς αυτούς προκειμένου να μετανοήσουν είναι επιτυχές. Αυτό θεωρείται παράδειγμα θεϊκού ελέους, που αναφέρεται ξανά στα κείμενα της Καινής Διαθήκης όπως το Ματθ. 12:41 και το Λουκ. 11:30-32. Οι τρεις ημέρες που πέρασε ο Ιωνάς στην κοιλιά του ψαριού ερμηνεύτηκαν αλληγορικά από τους πρώιμους χριστιανούς ως προάγγελος του χρόνου μεταξύ του θανάτου και της ανάστασης του Χριστού.

Στον κώδικα σώζεται επίσης τμήμα του απόκρυφου βιβλίου Β’ Μακκαβαίων . Η ενότητα αναφέρει λεπτομέρειες ορισμένων χρονογραφημάτων της εβραϊκής αντίστασης στην καταπίεση από τον Αντίοχο Δ΄ Επιφανής, ο οποίος προσπάθησε να αναγκάσει τους Εβραίους υπό την κυριαρχία του να εγκαταλείψουν τα προγονικά τους έθιμα.

Σε αυτή την αφήγηση, ευάλωτοι άνθρωποι όπως γέροι άνδρες και μητέρες με τα παιδιά τους επιλέγουν γενναία τον θάνατο αντί να παραβιάζουν την Τορά —τους εβραϊκούς νόμους— ελπίζοντας στην ανάσταση ως ανταμοιβή τους.

Σε αντίθεση με τον Ιουδαϊσμό του 3ου και 4ου αιώνα μ.Χ., ο Χριστιανισμός είχε αναπτύξει μια ιδιαίτερη τιμή για τους μάρτυρες, ίσως ειδικά μετά την περίοδο της βασιλείας του Αυτοκράτορα Διοκλητιανού, η οποία τελείωσε με την νομιμοποίηση του Χριστιανισμού από τον Κωνσταντίνο το 313 μ.Χ. Επομένως, οι Εβραίοι μάρτυρες των Β’ Μακκαβαίων θα αποτελούσαν πρώιμα παραδείγματα μαρτυρίου για τους πρώτους Χριστιανούς.

Η Α’ Επιστολή του Πέτρου, μία από τις πολλές επιστολές της Καινής Διαθήκης, εμφανίζεται επίσης στον κώδικα. Ενώ είναι απίθανο ο ίδιος ο Πέτρος να συνέθεσε την επιστολή, παρόλα αυτά έγινε ένα σημαντικό έγγραφο για τους πρώτους Χριστιανούς.

Προσφέρει ενθάρρυνση και συμβουλές σε Χριστιανούς των οποίων η αποχώρηση από τη μη χριστιανική δημόσια ζωή τους έκανε στόχους, όχι απαραίτητα για κρατικές διώξεις, αλλά σίγουρα για κοινωνική απομόνωση. Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς πως μια τέτοια επιστολή θα μπορούσε να προσελκύσει εκείνους που ζούσαν ένα μοναστικό βίο.

Η άνοδος του αντισημιτισμού

Ένα από τα κείμενα στον Κώδικα του Crosby-Schøyen περιέχει ένα κήρυγμα του Μελίτων των Σάρδεων για το Πάσχα (γνωστή ως Περί Πάσχα). Αρχικά συντέθηκε μεταξύ του 160 και του 170 μ.Χ. στη Μικρά Ασία, αυτό το ανατριχιαστικό κήρυγμα δεν φείδεται λεπτομερειών στην αντισημιτική του μισαλλοδοξία και την αποστροφή για τους Εβραίους. Είναι σαφές στην ταυτοποίηση των Εβραίων ως υπεύθυνων για τη σταύρωση του Ιησού.

Εκτός αυτού, υποστηρίζει ότι ο Ιουδαϊσμός πρέπει να καταστραφεί ολοκληρωτικά υπό το φως της νέας διαθήκης, του Χριστιανισμού. Αυτό το κείμενο αντιπροσωπεύει το πρώιμο παράδειγμα ενός Χριστιανού που κατηγορεί τους Εβραίους ως λαό για τη θεοκτονία – την αντισημιτική πεποίθηση ότι οι Εβραίοι δολοφόνησαν τον Θεό.

Η κατηγορία της θεοκτονίας προκάλεσε χριστιανική βία κατά των Εβραίων για αιώνες μετά το κήρυγμα του Μελίτωνος, με μακροχρόνιες συνέπειες από τα πασχαλινά πογκρόμ, τις σταυροφορίες, την απέλαση των Εβραίων από την Ευρώπη (συμπεριλαμβανομένης της Αγγλίας) και ακόμη και τις σύγχρονες αντισημιτικές εκστρατείες.

Το γεγονός ότι αυτό το έγγραφο περιλαμβάνεται στον κώδικα είναι περίεργο, αρκεί να θυμηθούμε ότι την εποχή που κατασκευάστηκε, ο Χριστιανισμός ήταν νόμιμος για ίσως μια δεκαετία ή δύο, και στις επόμενες δεκαετίες επρόκειτο να γίνει η επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Ο αντισημιτισμός είχε αυξηθεί για κάποιο διάστημα καθώς ο Χριστιανισμός κέρδιζε όλο και περισσότερους ειδωλολάτρες (μη Εβραίους) οπαδούς, και οι Ρωμαίοι δεν ήταν πια οι «κακοί».

Έπρεπε να βρεθεί ένας άλλος αποδιοπομπαίος τράγος, εκτός από τη Ρώμη, για το θάνατο του Ιησού.. Αντισημιτικές ιδέες όπως οι άγριες κατηγορίες του Μελίτωνος για τους Εβραίους έλυσαν αυτό το πρόβλημα για πολλές χριστιανικές κοινότητες, και για όποιον συνέταξε αυτά τα διαφορετικά κείμενα σε ένα ενιαίο βιβλίο.

Αυτό που μας προσφέρει ο Κώδικας Crosby-Schøyen είναι ένα μοναδικό παράθυρο στον κοινωνικό και θεολογικό κόσμο του Χριστιανισμού του 4ου αιώνα. Διατηρεί μια συλλογή κειμένων που μιλούν για τις τεράστιες αλλαγές που συνέβαιναν στον μεσογειακό κόσμο εκείνη την εποχή.

Από τις διώξεις μέχρι τη νομιμοποίηση του Χριστιανισμού, μέχρι την κατασκευή των πρώτων μοναστηριών, από ό,τι φαίνεται ο πρώιμος Χριστιανισμός υφίστατο ραγδαίες μεταμορφώσεις. Αυτό το ανεκτίμητο βιβλίο μας βοηθάει να ρίξουμε μία ματιά για το τι συνέβη εκείνη την εποχή.

Στέλιος Θεοδωρίδης
Στέλιος Θεοδωρίδης
Ο ήρωας μου είναι ο γάτος μου ο Τσάρλι και ακροάζομαι μόνο Psychedelic Trance
RELATED ARTICLES

Πρόσφατα άρθρα

Tηλέφωνα έκτακτης ανάγκης

Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος: 11188
Ελληνική Αστυνομία: 100
Χαμόγελο του Παιδιού: 210 3306140
Πυροσβεστική Υπηρεσία: 199
ΕΚΑΒ 166