Τα τελευταία χρόνια πολλά έχουν ειπωθεί και πολλά λέγονται για το δίκαιο της θάλασσας. Μάλιστα, έχουμε φτάσει σε σημείο να δαιμονοποιούμε όρους και να ξορκίζουμε το κακό, χωρίς να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τι πραγματικά εστί το δίκαιο της θάλασσας, όπως και τι συμφέροντα έχουμε εμείς ως κυρίαρχο κράτος και πόσο καλά μπορούμε να προασπίσουμε τα συμφέροντα μας.
Επισημαίνω τις παραπάνω παραμέτρους γιατί οδηγούμαστε σε καταστάσεις άγνοιας που ως γνωστόν είναι ο χειρότερος εχθρός όταν μια χώρα θέλει να εφαρμόσει μια σοβαρή εξωτερική πολιτική.
Ωστόσο υπάρχει ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο που προσδίδει ένα επιπλέον ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην υπόθεση, και φυσικά εννοώ το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Έτσι λοιπόν από τη μια έχουμε φτάσει σε σημείο να ακούμε φωνές που αναφέρουν πως οποιαδήποτε προσφυγή σε αυτό το ειδικό δικαστήριο θα είναι προδοσία και απεμπόληση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, ενώ από την άλλη πλευρά ακούμε κάποιες μυστήριες φωνές, που και αυτές χρειάζονται με τη σειρά τους, ώστε να ερμηνεύσουμε καλύτερα τα πράγματα, οι οποίες λένε ότι σίγουρα έχουμε πολλά να χάσουμε, όμως συνάμα θα κερδίσουμε εξίσου σημαντικά. Εν τούτοις και οι δύο σκέψεις είναι μακριά από την πραγματικότητα.
Αυτές οι λογικές υπεραπλούστευσης των καταστάσεων, είναι αποτέλεσμα, είτε δόλου, είτε ημιμάθειας που τις υπερασπίζονται σφόδρα ορισμένοι άνθρωποι που δεν έχουν επίγνωση πως λειτουργεί ο μηχανισμός επίλυσης των διεθνών ζητημάτων, όσον αφορά το δίκαιο της θάλασσας, και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές από καμία σοβαρή κυβέρνηση, αν δεν θέλει να βρεθεί προ εκπλήξεων.
Τι είναι το Δίκαιο της θάλασσας
Είναι ένα Δίκαιο που αποτυπώθηκε στην περίφημη σύμβαση του Μοντέγκο Μπέι (Montego Bay) της Τζαμάικας υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) το 1982.
Επί της ουσίας πρόκειται για ένα σύνολο κανόνων, το οποίο αν μη τι άλλο κατοχυρώνει το ελάχιστο των δικαιωμάτων που έχει ένα κράτος στη θαλάσσια περιοχή γύρω από την ηπειρώτικη επικράτεια και τα νησιά του, και αυτό επιτυγχάνεται με τους σαφής προσδιορισμούς των κανόνων και τις προβλέψεις του νομοθετικού πλαισίου.
Βέβαια εδώ πρέπει να γίνει μία απαραίτητη διευκρίνιση για αποφυγή σύγχυσης πληροφοριών. Μεταξύ άλλων, κομμάτι του δικαίου της θάλασσας που κατοχυρώνει τα δικαιώματα μας στις θαλάσσιες ζώνες μας, συμπεριλαμβάνονται και τα χωρικά ύδατα, η υφαλοκρηπίδα και η αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ). Έτσι τα νησιά μας έχουν δικαιώματα και στις τρεις αυτές παραμέτρους.
Επιπρόσθετα, το δίκαιο της θάλασσας έχει ένα πλέγμα διατάξεων που προβλέπει ξεκάθαρα σε περίπτωση που υπάρχουν διαφορές, όπως και αντίθετες απόψεις και προσεγγίσεις μεταξύ των εμπλεκομένων μερών, ως προς το που ξεκινάνε τα δικαιώματα ημών, όπως και της απέναντι πλευράς. Λοιπόν αυτές οι διατάξεις είναι έτσι διαμορφωμένες ώστε να μπορούν να επιλύονται οι διαφορές. Και αυτό μπορεί να συμβεί πρωτίστως μέσα από το Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας που εδρεύει στο Αμβούργο της Γερμανίας και στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Επομένως, γίνεται εύκολα αντιληπτό πως αυτά τα δύο ειδικά δικαστήρια είναι τα πλέον αρμόδια να επιμεληθούν αυτών των περίπλοκων καταστάσεων, αρκεί πρώτα να γίνει η απαιτούμενη προεργασία από τα ενδιαφερόμενα μέρη ώστε να καταθέσουν σοβαρά επιχειρήματα προκειμένου να βρουν το δίκιο τους, και να μην πάνε απροετοίμαστοι.
Αλλά εκείνο που δεν πρέπει να αγνοούμε ποτέ, είναι πως η προσφυγή στο δικαστήριο της Χάγης δεν θεωρείται πανάκεια λύση για οποιοδήποτε θαλάσσιο πρόβλημα αντιμετωπίζουμε, αλλά ούτε και το αντίθετο, δηλαδή ότι πηγαίνοντας εκεί είναι σίγουρο ότι θα απεμπολήσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα και ενδεχομένως να μην δικαιωθούμε. Εν ολίγοις είμαστε υποχρεωμένοι να βρούμε τη χρυσή τομή και να εκμεταλλευτούμε εκείνο το μέσο που εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντα μας.
Το κυριότερο που πρέπει να προσέξουμε είναι, μέσα από ποιες διαδικασίες, προϋποθέσεις, όρους και συνθήκες πηγαίνουμε στο δικαστήριο. Και φυσικά να προσδιορίσουμε εξ αρχής ποια είναι η διαφορά μας με την Τουρκία, το οποίο αντικειμενικά είναι το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας μόνο και τίποτα άλλο.
Το δεύτερο λοιπόν, αφού έχουμε προσδιορίσει πρώτα ποιο είναι το αντικείμενο της διαφοράς, επί του οποίου θα πρέπει να αποφανθεί το δικαστήριο της Χάγης, είναι μέσα από ποιο πλέγμα κανόνων θα πρέπει να αποφασίσει το δικαστήριο, το οποίο είναι μόνο το δίκαιο της θάλασσας, και καμία παρέμβαση από τρίτους που υποτίθεται ότι θέλουν να επέμβουν για το καλό μας.
Συνεπώς πρέπει να καταστεί σαφές πως η χώρα μας είναι άμεσα εξαρτημένη και συνδεδεμένη με αυτή τη σύμβαση, δεδομένου ότι η Ελλάδα έχει χιλιάδες νησιά, όπως και ότι έχει μακρά παράδοση στη ναυτοσύνη, η οποία σχετίζεται ποικιλοτρόπως, τόσο με τα κρατικά, όσο και με τα ιδιωτικά συμφέροντα διαφόρων εταιρειών αυτού του τόπου.
Και όπως γνωρίζουμε όλοι, επειδή είμαστε καταδικασμένοι να συμπορευόμαστε με τον εξ ανατολών γείτονα μας, την Τουρκία, η οποία κάθε άλλο παρά αγαθές προθέσεις έχει έναντι της χώρας μας, και ούτε κατά διάνοια ειρηνικές βλέψεις, οπότε το δίκαιο της θάλασσας θα πρέπει αποτελεί ένα ακόμη διαπραγματευτικό χαρτί στη φαρέτρα μας που θα πρέπει να το εκμεταλλευτούμε σωστά και στο έπακρο.
Τι είναι ο κανόνας της μέσης γραμμής
Ειναι η βασική μέθοδος επίλυσης των διαφορών όταν υπάρχουν διαφιλονικούμενες ζώνες και όπου υπάρχει επικάλυψη δικαιωμάτων. Συνεπώς βάσει αυτής της λογικής, υπάρχει ένας μπούσουλας να προσδιορίζονται τα όρια των θαλάσσιων ζωνών μεταξύ των όμορων κρατών. Η αρχή της μέσης γραμμής έχει αναπτυχθεί μέσα από την νομολογία του δικαστηρίου του Αμβούργου και από την νομολογία του δικαστηρίου της Χάγης.
Ένα άλλο σημείο που επίσης χαρακτηρίζεται πολύ σημαντικό και πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψιν μας, είναι πως οι νομολογίες που έχουν αναπτυχθεί από αυτά τα δικαιοδοτικά όργανα είναι κατά κάποιο τρόπο γενικές, διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η κάθε υπόθεση είναι μοναδική και απαιτεί διαφορετικό χειρισμό.
Έτσι λοιπόν είναι διαφορετικά τα συμπεράσματα στα οποία άγεται το δικαστήριο, όπως για παράδειγμα σε περίπτωση διαφοράς μεταξύ δύο κρατών που ωστόσο συνεννοούνται και είναι πρόθυμοι να βρουν μία λύση, και τελείως αντίθετα, όταν οι δύο πλευρές είναι τσακωμένες και υπάρχουν άπειρα ζητήματα που δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο την υπόθεση.
Άρα η μοναδικότητα της κάθε υπόθεσης καθορίζεται από το λεγόμενο γεωπολιτικό, γεωστρατηγικό, και γεωγραφικό πλαίσιο και τα αληθινά σημεία που τίθενται προς διαχωρισμό, εντός των οποίων καλείται το δικαστήριο να αποφανθεί.
Μερικά λαμπρά παραδείγματα, τέτοιου είδους καταστάσεων που σχετίζονται με τη μοναδικότητα στα οποία εμπλέκεται και η Ελλάδα, είναι ο διαχωρισμός των θαλάσσιων ζωνών που έχουμε κάνει με την Ιταλία και την Αίγυπτο. Άλλη μέθοδος ακολουθήθηκε με την Ιταλία, άλλη με την Αίγυπτο (αποδεχόμενοι κάποια αυξημένη ή μειωμένη επήρεια των δικών μας ακτών), και άλλη επιδιώκουμε με την Τουρκία.
Δηλαδή δεν σημαίνει ότι επειδή στην πρώτη μοιρασιά με την Ιταλία ακολουθήσαμε ένα συγκεκριμένο δρόμο, θα πρέπει να το πράξουμε και με τις υπόλοιπες χώρες, γιατί τίθενται διαφορετικές συνισταμένες. Κάθε υπόθεση είναι ξεχωριστή, και κάθε υπόθεση είναι μοναδική.
Διάβασε επίσης: Μετατρέψτε παλιές φωτογραφίες σε ψηφιακή μορφή
