Όσο οι υπολογιστές και το διαδίκτυο γίνονται κομμάτι της καθημερινότητάς μας, τόσο πιο επιτακτική είναι η ανάγκη για λίγο προσωπικό χώρο. Σκέψου: πριν από ελάχιστα χρόνια, οι περισσότερες συναλλαγές μας γινόταν με ρευστό, οι πιστωτικές κάρτες είχαν θέση μόνο στο πορτοφόλι μας και τα ερωτικά μας γράμματα ή τα εταιρικά συμφωνητικά αποστέλλονταν με το ταχυδρομείο και κλειδώνονταν σε κουτιά. Όχι πια, όμως: με PC, smartphones και internet μπορείς να κουβαλάς ό,τι θέλεις, όπου θέλεις. Να πληρώνεις για την αγορά του νέου σου φορέματος μέσω Paypal, και να ανταλλάζεις ραβασάκια και απόψεις για τη δουλειά on-the-go.
Το πόσο θετικό ή αρνητικό είναι κάτι τέτοιο είναι μεγάλη συζήτηση, που συνήθως καταλήγει στη φράση συμβιβασμού “θετικό ή αρνητικό, μάγκα μου, είναι αναγκαίο“. Και η αλήθεια είναι πως ναι, είναι πλέον αναγκαίο: ακόμη και αν τρομακτικές σκέψεις σε κρατάνε μακριά από τη χρήση του υπολογιστή για όλες τούτες τις δουλειές, η πραγματικότητα είναι πως δεν μπορείς να λειτουργήσεις άνετα χωρίς αυτόν και τα μύρια καλώδια που τον συνδέουν με τ’ αδερφάκια του, όπως δεν μπορείς να ζήσεις άνετα χωρίς τρεχούμενο νερό και άμεση παροχή ηλεκτρικού ρεύματος. Μπορείς πάντα ν’ ανέβεις σε μια μπανανιά και ν’ αγνοήσεις τη τροχιά της Γης, αλλά σπάνια κάτι τέτοιο θεωρείται “άνετο” ή ακόμη και συνετό.
Τι γίνεται με το θέμα της ιδιωτικότητας τότε; ΟΚ, δεχόμαστε πως είναι ανάγκη να ξεπουλάμε στο Facebook τα γούστα μας, τις τυχαίες καθημερινές μας ιστορίες και τις Σαββατιάτικες επιλογές μας για έξοδο, με αντάλλαγμα λίγη ακόμη από τη κοινωνικότητα που το διαδίκτυο φρόντισε να μας αφαιρέσει εξαρχής, αλλά πώς θα κρατήσουμε έναν χώρο μέσα στον υπολογιστή που να ‘ναι κλειδωμένος από τα μάτια των “άλλων“, που δεν θα γίνεται “share” ή “retweet“;
Υπάρχουν κάμποσες λύσεις για αυτό το πρόβλημα, αλλά υποθέτω πως δεν έχεις την όρεξη να σπαζοκεφαλιάσεις — αυτή που θα δούμε σήμερα είναι μια από τις πιο βολικές για τη δουλειά. Λέγεται TrueCrypt, και ανάμεσα στις άλλες δυνατότητες που σου δίνει -και είναι πάρα πολλές για να καλυφθούν εδώ- μπορεί να δημιουργήσει εικονικούς δίσκους (virtual disks στ’ αγγλικά): αρχεία που όταν ξεκλειδώνονται με το πρόγραμμα το λειτουργικό σου σύστημα τα αντιλαμβάνεται ως “κανονικούς δίσκους“.
Όπως ίσως κατάλαβες και απ’ τ’ όνομά του, το εξίσου σημαντικό κομμάτι εδώ είναι πως τα δεδομένα που βρίσκονται εντός αυτών των αρχείων είναι πλήρως κρυπτογραφημένα, οπότε κανείς δεν μπορεί να τα δει μέχρι να ξεκλειδώσεις κάποιο αρχείο-εικονικό-δίσκο.
Σημείωσε εδώ πως υπάρχει κριτική για τις μεθόδους κρυπτογράφησης που χρησιμοποιεί το TrueCrypt — αλλά δεν θα ήταν πραγματικά καλό εργαλείο κρυπτογράφησης αν δεν υπήρχε κριτική. Δεν υπάρχει λόγος να μπούμε σε τέτοια χωράφια εντός του άρθρου, αλλά μπορείς να ξεκινήσεις την αναζήτησή σου για τα συν και τα κατά του προγράμματος διαβάζοντας το άρθρο γι’ αυτό στη Wikipedia. Κάτι που αξίζει όμως αναφορά είναι τ’ ότι το TrueCrypt είναι εκατό τοις εκατό δωρεάν, προσφέρει πολλές δυνατότητες πέρα από την προαναφερθείσα, τρέχει σε όλα τα δημοφιλή λειτουργικά συστήματα και -αν την βρίσκεις με κάτι τέτοιο- υποστηρίζει αρκετούς αλγόριθμους κρυπτογράφησης για να πονοκεφαλιάσεις συγκρίνοντάς τους.
Τούτο το πρόγραμμα θα χρησιμοποιήσουμε λοιπόν για την κρυπτογράφηση και το “κλείδωμα” των αρχείων μας μέσα σ’ έναν εικονικό δίσκο. Το δεύτερο κομμάτι στην βολικότατη λύση που σου προτείνω σήμερα είναι το Dropbox. Τώρα, για το Dropbox έχω ήδη γράψει αρκετά στο Texnologia — μια καλή αρχή θα ήταν το άρθρο όπου το πρωτοπαρουσίασα.
Συνοπτικά, είναι μια cloud υπηρεσία που σου επιτρέπει να έχεις τα αρχεία σου μαζί σου όπου κι αν βρίσκεσαι και όποια συσκευή ή λειτουργικό κι αν χρησιμοποιείς. Για τις ανάγκες του άρθρου, βέβαια, θα περιοριστούμε στην χρήση του Dropbox σε υπολογιστές: παρ’ όλο που… κάτι κινείται στον χώρο των iOS και Android, τα αρχεία που παράγει το TrueCrypt δεν μπορείς να τα ανοίξεις ακόμα στο κινητό σου. Η χρήση του Dropbox σε επίπεδο “απλού χρήστη” είναι δωρεάν — και μάλιστα αν χρησιμοποιήσεις τον σύνδεσμο που σου δίνω στην παρουσίασή του εδώ στο Texnologia θα έχεις κι ένα μικρό δωράκι!
Τώρα που έχουμε μια καλύτερη ιδέα του τι πάμε να πετύχουμε, ώρα να βάλουμε μπρος. Ακολούθησέ με.
TrueCrypt. Μερικά βασικά και χρήσιμα στοιχεία
Το TrueCrypt μπορείς να το κατεβάσεις από την ιστοσελίδα του προγράμματος. Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να επιλέξεις την έκδοση για το λειτουργικό σύστημα που τρέχεις: Linux, Mac OSX ή Windows. Κατόπιν εγκαθιστάς το πρόγραμμα με τον ίδιο τρόπο που θα εγκαθιστούσες οτιδήποτε στο σύστημά σου — ασχέτως του τι χρησιμοποιείς, η διαδικασία είναι εξαιρετικά απλή: αρκούν συνήθως 2-3 κλικ και το πρόγραμμα είναι εγκατεστημένο και έτοιμο να τρέξει. Και αυτό ακριβώς είναι που πρέπει να κάνεις στο καπάκι: να το τρέξεις, το άτιμο!
Μην τρομάξεις με τις πολλές επιλογές στα μενού του — θα χρειαστούμε ελάχιστες γι’ αυτό που θέλουμε να κάνουμε σήμερα. Αν, πάλι, θέλεις να μάθεις περισσότερα για το τι μπορείς να κάνεις με το πρόγραμμα, το documentation του είναι εξαιρετικό, αν και περιορισμένο στ’ αγγλικά.
Ξεκινάς επιλέγοντας Volumes > Create New Volume στο μενού του. Από τις δύο επιλογές που μας παρουσιάζει το TrueCrypt επιλέγουμε την πρώτη: Create an encrypted file container. Στην επόμενη οθόνη επιλέγουμε πάλι την πρώτη επιλογή: Standard TrueCrypt Volume. Ως τοποθεσία, αμέσως μετά, επιλέγουμε κάποιο σημείο που θα είναι εύκολο να βρούμε αργότερα — π.χ. το root του C:\ drive, τα Έγγραφά Μου, την επιφάνεια εργασίας ή το home του λογαριασμού που τρέχουμε κ.α. Μην ανησυχείς, θα το μετακινήσουμε το αρχείο αργότερα — προς το παρόν μας ενδιαφέρει να το δημιουργήσουμε.
Εδώ είναι το σημείο που μπορεί να τρομάξεις, λόγω των πολλών επιλογών και του πολύ τεχνικού μπλα-μπλα. Μην φρικάρεις, μην φρικάρεις: αρκεί να κάνεις κλικ στα ήδη επιλεγμένα και είσαι ασφαλής. Καλού-κακού σου περιγράφω τα βήματα:
- Encryption: AES
- Hash Algorithm: RIPEMD-160
- Volume Size: οτιδήποτε μικρότερο του δωρεάν λογαριασμού του Dropbox — υποθέτω πως 1GB είναι υπεραρκετό για να χωρέσεις μέσα του τα κρυμμένα σου αρχεία, από τα 2GB που έχει κάθε χρήστης του δωρεάν. Εκτός κι αν εκμεταλλεύτηκες το link στο άρθρο που σου έδωσα κι έχεις άλλα 500MB δωρεάν, βέβαια…
Και φτάνουμε στην οθόνη που πρέπει να επιλέξεις κωδικό…
Λίγα λόγια για τους κωδικούς
Θα στο πω στα ίσα: εκεί που είσαι ήμουνα. Σε καταλαβαίνω. Βαριέσαι και το μυαλό σου δεν έχει πολύ χώρο για μυστικούς και περίπλοκους κωδικούς. Η αλήθεια είναι πως ο πρώτος κωδικός που σκέφτηκα ποτέ -εγώ, ίσως εσύ και σίγουρα χιλιάδες άλλοι χρήστες- ήταν το διάσημο “qwerty” — και ήμουν και περήφανος, π’ ανάθεμά με! Αλλά άκουσέ με λίγο, και ίσως γλιτώσεις από μελλοντικές καταστροφές:
Πρώτη συμβουλή: ποτέ μην χρησιμοποιείς τον ίδιο κωδικό για περισσότερα από ένα πράγματα. Κάποιος, αργά ή γρήγορα, θα τον βρει. Και το έργο του, κακό ή κάκιστο, θα είναι πολύ πιο εύκολο αν χρησιμοποιείς τον ίδιο κωδικό παντού, ειδικά αν αποκτήσει πρόσβαση σε κάποιον λογαριασμό email σου. Ίσως σου ακούγεται αδιάφορο τώρα, αλλά την στιγμή που θα φτάσουν οι γυμνές φωτογραφίες σου στ’ αφεντικά σου θα κλάψεις για την αδιαφορία σου αυτή.
Δεύτερη συμβουλή: ποτέ μην χρησιμοποιείς ως κωδικό μόνο μια λέξη που κάποιος μπορεί να βρει στο λεξικό. Απλά εμπιστέψου με εδώ. Όχι, ούτε ελληνικές. Όχι, ούτε ονόματα.
Η καλύτερη συμβουλή που έχω να σου δώσω είναι να χρησιμοποιείς παράξενες φράσεις ως κωδικούς, φράσεις που μόνο εσύ γνωρίζεις. Και να συμπεριλαμβάνεις αριθμούς και σημεία στίξης σε τυχαία σημεία. Έλα τώρα, σίγουρα μπορείς να σκεφτείς πέντε κουλαμάρες που κανείς να μη μπορεί να φανταστεί — σκέψου την όλη διαδικασία και ως έναν καλό τρόπο για να εξοικειωθείς με την γρήγορη πληκτρολόγηση.
Με αυτά κατά νου, βάλε ως κωδικό κάτι του στυλ “ekana sex me ton alexandro prodromou! sth trith lykeiou! htan wraio?” για να προστατεύσεις τον εικονικό σου δίσκο, και πάμε για το τρίτο και πιο εύκολο βήμα. Ή μάλλον…
Ψέμματα. Πρώτα πρέπει να επιλέξεις τύπο δίσκου στην επόμενη οθόνη. Που είναι FAT. Γιατί; Επειδή αναγνωρίζεται στα περισσότερα συστήματα. Περίμενε λίγο για να φορμαριστεί ο δίσκος (κούνα και το ποντίκι όταν σου ζητηθεί) και είσαι έτοιμος.
Dropbox και Voila
Κι εδώ τα πράγματα είναι απλά: δημιουργείς τον λογαριασμό σου στο Dropbox, κατεβάζεις την έκδοση του προγράμματος για το λειτουργικό σου, το εγκαθιστάς και είσαι έτοιμος. Πλέον ο υπολογιστής σου έχει έναν νέο φάκελο: στα Windows συνήθως βρίσκεται στον προσωπικό σου φάκελο (%HOMEPATH%\Dropbox), στο Linux και στο Mac OSX εντός του home σου (~/Dropbox/). Μετακίνησε το αρχείο που δημιουργήσαμε με το TrueCrypt εντός αυτού του φακέλου -ή εντός κάποιου υποφακέλου του Dropbox σου- και είσαι έτοιμος. Το αρχείο πλέον θα συγχρονίζεται με την υπηρεσία του Dropbox και θα έχεις πρόσβαση σε αυτό απ’ όποιον υπολογιστή εγκαταστήσεις το Dropbox.
Πάμε να δούμε και πώς εμφανίζεις τα περιεχόμενα του φακέλου στο TrueCrypt; Πάμε: ανοίγεις το πρόγραμμα, επιλέγεις μια από τις κενές θέσεις εικονικών δίσκων (δες την εικόνα λίγο πιο πάνω στο άρθρο) και στο πεδίο Volume κάνεις κλικ στο Select File. Ανοίγεις το αρχείο από τον φάκελό σου στο Dropbox, δίνεις την μαγική φράση-κλειδί και τα αρχεία σου σού είναι πλέον διαθέσιμα. Μαγεία! Και πού ‘σαι; Μη ξεχάσεις να κάνεις Unmount μόλις τελειώσεις τη δουλειά σου…
