Ειδήσεις που τρομάζουν και προκαλούν ανασφάλεια

Σκεφτείτε το πρόγραμμα ειδήσεων της τηλεόρασης. Ιστορίες για καταστροφές, πολέμους, αρρώστιες και κάθε τι δυσοίωνο ικανό να τρομάξει και τον πιο σκληρό ενήλικα. Αναλογιστείτε λοιπόν τον τρόμο που μπορεί να προκαλέσουν στα μικρά παιδιά …

Τα παιδιά μαθαίνουν τον κόσμο μας μέσα από διάφορες πηγές – τους γονείς τους, τους δασκάλους, τους φίλους αλλά και τα μέσα ενημέρωσης. Αν και η συλλογή πληροφοριών από τις ειδήσεις στην τηλεόραση, το ραδιόφωνο ή και το διαδίκτυο μπορεί να είναι μια θετική εκπαιδευτική εμπειρία για τα παιδιά, μπορεί να υπάρξουν προβλήματα όταν οι εικόνες που προβάλλονται είναι βίαιες ή τα θέματα που αγγίζουν οι ειδήσεις είναι κάπως «επικίνδυνα».

Αναφορές σε θέματα όπως οι φυσικές καταστροφές, οι απαγωγές παιδιών, οι αυτοκτονίες, οι δολοφονίες, η βία στα σχολεία ή σεξουαλική ζωή κάποιου ευυπόληπτου προσώπου στην κοινωνία, μπορεί να κάνουν τα παιδιά να βλέπουν τον κόσμο μπερδεμένο, απειλητικό και διόλου φιλικό.

Πως μπορούμε όμως να αντιμετωπίσουμε αυτές τις «ενοχλητικές» ιστορίες και εικόνες; Ο κάθε γονιός, αν μιλάει στο παιδί του γι αυτά που βλέπει ή ακούει μπορεί να το βοηθήσει να ισορροπήσει στο μυαλό του όλες αυτές τις πληροφορίες που ίσως του προκαλούν φόβο.

Πως αντιλαμβάνονται τα παιδιά τις Ειδήσεις

Αντίθετα με τις ταινίες και τα διάφορα ψυχαγωγικά προγράμματα, οι ειδήσεις είναι αληθινές, μιλούν για την πραγματικότητα. Ανάλογα όμως με την ηλικία ή την ωριμότητά του, το παιδί μπορεί να μην καταλαβαίνει το διαχωρισμό ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία. Μέχρι την ηλικία των 7 ή 8 ετών, αυτά που τα παιδιά παρακολουθούν στην τηλεόραση μοιάζουν όλα αληθινά.

Για μερικά παιδιά, η ζωντάνια μια συγκλονιστικής είδησης μπορεί να γίνει κάτι εσωτερικό, ένα γεγονός που μπορεί να συμβεί στα ίδια. Παρακολουθώντας μια είδηση για μια απαγωγή ή για τον βομβαρδισμό μιας πόλης, είναι πολύ πιθανό το μικρό παιδί να φοβηθεί και να σκεφτεί ότι ίσως αυτό συμβεί και στο ίδιο.

Ειδήσεις για φυσικές ή άλλες καταστροφές μπορεί να προσωποποιηθούν κατά τον ίδιο τρόπο. Ένα παιδάκι που βλέπει στις ειδήσεις ένα σπίτι να καταστρέφεται από μια μεγάλη πλημμύρα σε μια άλλη πόλη, μπορεί να έχει εφιάλτες το βράδυ από το φόβο του ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί και στο δικό του σπίτι και να βλάψει τη δική του οικογένεια. Η τηλεόραση έχει τη δυνατότητα να συρρικνώνει τον κόσμο και να το φέρνει μέσα στο δικό μας σαλόνι.

Επικεντρώνοντας σε βίαιες και δυσοίωνες ιστορίες, οι τηλεοπτικές ειδήσεις μπορούν επίσης να προωθήσουν το σύνδρομο του «κακού κόσμου», κάτι που μπορεί να δώσει στα παιδιά μια λανθασμένη ερμηνεία για το πώς είναι στην πραγματικότητα ο κόσμος και οι κοινωνία μέσα στην οποία ζουν και μεγαλώνουν.

Μιλώντας για τις ειδήσεις

Για να ησυχάσουν τους φόβους τους για τις ειδήσεις, οι γονείς πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να προσφέρουν στα παιδιά τους αυτό που οι ψυχολόγοι ονομάζουν «ήρεμες, μονοσήμαντες και περιορισμένες πληροφορίες». Αυτό σημαίνει να προσφέρουν οι γονείς στα παιδιά τους την αλήθεια αλλά μόνο τόση αλήθεια όση είναι απαραίτητο να γνωρίζει ένα μικρό παιδί. Το κλειδί είναι να είναι ο γονιός αληθινός και παράλληλα όσο πιο ασαφής γίνεται. Δεν υπάρχει λόγος να δίνονται στο παιδί περισσότερες λεπτομέρειες από αυτές που πράγματι το ενδιαφέρουν.

Αν και μερικά πράγματα – όπως μια φυσική καταστροφή – είναι αλήθεια ότι δεν μπορούν να ελεγχθούν, οι γονείς θα πρέπει να δίνουν στα παιδιά τους το χώρο να μοιραστούν τους φόβους τους. Θα πρέπει να τα ενθαρρύνουν να μιλούν ανοικτά γι αυτά που τους φοβίζουν.

Παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας είναι λιγότερο πιθανό να δεχτούν μια εξήγηση με την ονομαστική της αξία. Ο εκκολαπτόμενος σκεπτικισμός τους σχετικά με τις ειδήσεις και τον τρόπο που παράγονται και πωλούνται ίσως να καλύψει τους φόβους που έχουν για τις πραγματικές ιστορίες που προβάλλονται εκεί. Αν ένα μεγαλύτερο παιδί ανησυχήσει από μια είδηση που θα δει ή θα ακούσει, το προτιμότερο είναι να το βοηθήσουμε να αντιμετωπίσει το φόβο του. Η προθυμία του ενήλικα γονιού να το ακούσει και να κουβεντιάσει μαζί του θα περάσει ένα πολύ δυναμικό μήνυμα.

Ως προς τους έφηβους, το ιδανικό είναι να τους ενθαρρύνουμε να σκεφτούν τους λόγους που μια τρομακτική ή ενοχλητική είδηση προβλήθηκε: Προβλήθηκε για να αυξήσει την ακροαματικότητα του προγράμματος επειδή θα συγκλόνιζε το κοινό ή γιατί πράγματι είχε αντικειμενική αξία σαν είδηση; Με τον τρόπο αυτό, μια τρομακτική είδηση μπορεί να μετατραπεί σε μια πολύτιμη συζήτηση σχετικά με το ρόλο και την αποστολή που έχουν τα ειδησεογραφικά προγράμματα.