Πριν πολλά χρόνια, και πιο συγκεκριμένα το 2008, το Βατικανό, με εγκύκλιο που εξέδωσε και υπόγραψε ο πάπας Βενέδικτος ΙΣT΄, ανανέωσε τον κατάλογο με τα νέα επτά θανάσιμα αμαρτήματα, ορίζοντας με λεπτομέρειες πως πρέπει οι ρωμαιοκαθολικοί πιστοί να τα αποφύγουν και πως οφείλουν να συμπεριφερθούν για να θεωρηθούν καλοί χριστιανοί, και επί της ουσίας να πάνε μία μέρα στον παράδεισο (Heaven can wait).
Πριν καμιά δεκαπενταριά – πριν από τη γνωστή ταινία Seven του David Fincher, όπου ένας μανιακός serial killer (βλέπε Kevin Spacey) τιμωρεί με ευφάνταστα φρικιαστικές μεθόδους παραβάτες των «επτά θανάσιμων αμαρτημάτων», υπήρξε ένα άλλο, λιγότερο γνωστό θρίλερ με παρόμοιο θέμα, σε πιο χιουμοριστική (μαύρη ωστόσο) εκδοχή. Ηταν η ταινία Θέατρο του Αίματος, με πρωταγωνιστή-τιμωρό τον Vincent Price στον ρόλο ενός αποτυχημένου –και κατακρεουργημένου από την κριτική– σεξπιρικού ηθοποιού, ο οποίος βασάνιζε μέχρι θανάτου τους κριτικούς που τον είχαν θάψει, ανάλογα με το θανάσιμο αμάρτημα στο οποίο ήταν ο καθένας επιρρεπής.
Συχνά αναφέρουμε τα «επτά θανάσιμα αμαρτήματα» ως φράση, αλλά μάλλον έχουμε ξεχάσει ποια είναι, ίσως επειδή δεν τα θεωρούμε στην πραγματικότητα σοβαρά, αλλά άσχετους με την εποχή μας βιβλικούς «μπαμπούλες».
Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα, λοιπόν, είναι (ήταν) τα εξής: Αλαζονεία, λαγνεία, οργή, φθόνος, απληστία, λαιμαργία, ακηδία (τεμπελιά). Το τελευταίο, μάλιστα, αντικατέστησε τον 17ο αιώνα τη μελαγχολία ως θανάσιμο αμάρτημα. Γιατί υπάρχουν δέκα εντολές αλλά μόνον επτά αμαρτήματα; Δεν υπάρχει μια ανακολουθία σ’ αυτό; Ρητορικό και ακαδημαϊκό το ερώτημα, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι αποτελούν λίγο πολύ αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας: Σε οποιοδήποτε πάρτι κι αν πας, θα τα συναντήσεις μαζεμένα με το «καλησπέρα».
Πριν από δύο χρόνια ακριβώς το Βατικανό, σε μία από τις τακτικές επιχειρήσεις εκσυγχρονισμού του καταστήματος, αποφάσισε να προσαρμοστεί εγκαίρως(!) στα δεδομένα της νέας εποχής, προσθέτοντας επτά καινούργια αμαρτήματα που μαστίζουν την ανθρωπότητα στον 21ο αιώνα. Το σκεπτικό της απόφασης ήταν ότι κατά το παρελθόν η αμαρτία γινόταν αντιληπτή ως προσωπικό ζήτημα, ενώ στην εποχή μας είναι σαφές ότι πρέπει να συμπεριληφθούν και οι κοινωνικές διαστάσεις.
Μόνον έτσι μπορεί να περιοριστεί η «μειωμένη συναίσθηση του αμαρτήματος» που χαρακτηρίζει το ποίμνιο στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και της οικονομικής κρίσης. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση του γραφείου Τύπου του Βατικανού, «δεν προσβάλλεις τον Θεό μόνο με την κλοπή, τη βλασφημία ή την επιθυμία για τη γυναίκα του γείτονα, αλλά και με την καταστροφή του περιβάλλοντος καθώς και με τη διεξαγωγή ηθικά αμφιλεγόμενων επιστημονικών πειραμάτων ή γενετικών τροποποιήσεων που αλλάζουν το DNA ή θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή εμβρύων».
Τα νέα επτά θανάσιμα αμαρτήματα για τον 21ο αιώνα είναι τα εξής: Γενετικές παρεμβάσεις, ιατρικά πειράματα σε ανθρώπους (οι οποίοι είναι κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν του Θεού), μόλυνση του περιβάλλοντος, κοινωνική αδικία, πρόκληση μαζικής φτώχειας, χρήση ναρκωτικών ουσιών, συσσώρευση υπερβολικού πλούτου. Διαβάζοντας τη λίστα, το αυθόρμητο συμπέρασμα που βγάζει κανείς είναι ότι τα νέα (remixed) αμαρτήματα είναι πολύ πιο αφηρημένα από τα παλιά.
Είναι, επίσης, ενδιαφέρον ότι ενώ «παίζουν» πολλά σοβαρά ζητήματα που έχουν καταντήσει μαϊντανός, δεν περιλαμβάνονται άλλα, σοβαρότερα και πιο θανάσιμα, όπως η παιδεραστία ας πούμε, αλλά αυτό είναι μάλλον κατανοητό αν αναλογιστεί κανείς ότι τα σχετικά σκάνδαλα που έχει ο κόσμος βούκινο αφορούν (κυρίως) την Καθολική Εκκλησία και μάλιστα αυτές τις μέρες είναι ξανά στην επικαιρότητα, με τον πάπα να προσπαθεί να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα.
Διαβάζοντας τη λίστα του Βατικανού με τα νέα επτά θανάσιμα αμαρτήματα, διαπιστώνεις ότι είναι πολύ πιο αφηρημένα από τα παλιά. Και ότι δεν απουσιάζει τυχαία η παιδεραστία…
Πιο σεμνά, ταπεινά, αλλά και πιο ουσιαστικά ίσως είναι τα επτά αμαρτήματα σύμφωνα με τον Mahatma Gandhi, έναν άνθρωπο πιο πολυδιάστατο από τη στερεότυπη εικόνα του λιτοδίαιτου ειρηνιστή με την κελεμπία με την οποία τον έχουμε ανεξίτηλα σταμπάρει. Σύμφωνα με τον ανθρωπιστή Ινδό, λοιπόν, τα «πραγματικά» επτά θανάσιμα αμαρτήματα είναι τα εξής: Πλούτος χωρίς εργασία, απόλαυση χωρίς συνείδηση («απολαύστε υπεύθυνα», που λένε και οι διαφημίσεις αλκοολούχων ποτών), επιστήμη χωρίς ανθρωπισμό, γνώση χωρίς χαρακτήρα, πολιτική χωρίς αρχές, εμπόριο χωρίς ηθική, λατρεία χωρίς θυσίες.
Απλά πράγματα, δηλαδή, και καθόλου αφηρημένα. Οσον αφορά δε τον εκσυγχρονισμό των θανάσιμων αμαρτημάτων, ώστε να περιλαμβάνουν και τις σύγχρονες μάστιγες της ηλεκτρονικής εποχής, ο καθένας μπορεί να φτιάξει τη δική του λίστα με αδικήματα που θεωρεί ότι θα έπρεπε να είναι κολάσιμα και να διώκονται ποινικά είτε από τη γήινη είτε από την επουράνια εξουσία.
Για παράδειγμα: Η μανία με τη celebrity κουλτούρα, τα συστήματα κοινωνικής δικτύωσης (κοινώς, ηλεκτρονικού κουτσομπολιού και κωλοβαρέματος), η λατρεία της νεότητας, ο καταιγισμός απόψεων χωρίς επιχειρήματα, τα μηχανικά «ευχαριστώ» και «παρακαλώ», τα ψεύτικα χαμόγελα, τα ringtones με τραγούδια κ.λπ. κ.λπ. Το μόνο βέβαιο είναι ότι αν γυριστεί ριμέικ του Seven, θα πρέπει να έχει διάρκεια μίνι σειράς τουλάχιστον.
