Δεν υπόσχονται θαύματα, αλλά όλο και περισσότερες δίαιτες αποδεικνύουν ότι μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο που αντιμετωπίζει το αμυντικό μας σύστημα μια απειλή. Οι νέες δίαιτες αλλάζουν αυτά που ξέραμε για την πρόληψη, φυσικά όταν σχεδιάζονται μόνο από πιστοποιημένους ειδικούς γιατρούς, διατροφολόγους και διαιτολόγους, και όχι από τσαρλατάνους που επί της ουσίας είναι επικίνδυνοι, αφού δεν γνωρίζουν τι κάνουν.
Ωστόσο, σύμφωνα με ειδικούς, η δίαιτα δύναται να γίνει θεραπευτικό εργαλείο κατά των προβλημάτων υγείας.
O Wolf Blitzer δεν είναι συνηθισμένος δημοσιογράφος. Παλαιάς σχολής, από αυτούς που δημιούργησαν το μύθο του CNN με το talk show The Situation Room, δε μασά τα λόγια του. Σε πρόσφατη συνέντευξη, όμως, που πήρε από τον Μπιλ Κλίντον, το θέμα δεν ήταν οι εκλογές στις 2 Νοεμβρίου για τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων, αλλά η νέα του δίαιτα! Για την ακρίβεια, «H νέα θεραπευτική δίαιτα» όπως λέει ο πρώην πρόεδρος, που χειρουργήθηκε πριν από λίγους μήνες για τοποθέτηση στεντ, έξι χρόνια μετά το τετραπλό μπάι-πας.
«Όταν βγήκα ζωντανός, αποφάσισα ότι έπρεπε να το αναλάβω προσωπικά», δήλωσε. Όπως και έκανε: μίλησε με τους καλύτερους καρδιολόγους στις ΗΠΑ, οι οποίοι του σύστησαν ένα πρόγραμμα διατροφής που έχει περιγράψει o Dr. Dean Ornish στο μπεστ σέλλερ The Spectrum-Α Scientifically Proven Program to Feel Better, Live Longer, Lose Weight and Gain Health (εκδ. Βallantine Books), αλλά και ο Dr. Caldwell Esselstyn στο Prevent & Reverse Heart Disease (εκδόσεις Αvery Trade).
Αδυνατισμένος κατά 15 κιλά, ο Κλίντον υποστήριξε ότι πρόκειται για την προσωπική του βίβλο. «Δεν πρόκειται για δίαιτα, αλλά για διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης των πραγμάτων», εξηγεί ο Dean Ornish. Το πρόγραμμα αποκλείει τα κρέατα –ελάχιστο ψάρι μερικές φορές την εβδομάδα– και σχεδόν όλα τα γαλακτοκομικά, επιμένοντας στα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια, τα δημητριακά ολικής άλεσης και το ελαιόλαδο. «Με κατηγορούν ότι είναι πολύ αυστηρή δίαιτα. Λάθος. Είναι μια αυστηρή απόφαση, που ο καθένας πρέπει να πάρει για τον εαυτό του».
Μια δίαιτα που μπορεί να λειτουργήσει σαν θεραπεία; «Μιλάμε για παθήσεις που κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά σε ποιο ποσοστό εξαρτώνται από τη διατροφή, την κληρονομικότητα, το στρες ή το περιβάλλον», απαντά η Άρτεμις Σιμοπούλου, συγγραφέας του μπεστ σέλλερ Τhe Omega Diet (εκδόσεις Ηarper), πρόεδρος του Center of Genetics, Nutrition and Health, για χρόνια σύμβουλος Αμερικανών προέδρων σε θέματα διατροφής. «Το σίγουρο είναι ότι υπάρχει τρόπος να αντιστρέψουμε τα δεδομένα. Περισσότερα ωμέγα 3, περισσότερο ελαιόλαδο, σημαίνει λιγότερες φλεγμονές, καλύτερη άμυνα».
Στο πρώτο συνέδριο του Παγκόσμιου Συμβουλίου Γενετικής, Διατροφής και Άσκησης που έγινε στις αρχές Οκτωβρίου στην αρχαία Ολυμπία, στόχος του Ιταλού Dr. Raffaele De Caterina από το Ινστιτούτο Καρδιολογίας του πανεπιστημίου της Πεσκάρα, και του Καναδού Dr. Vincent Fradet από το πανεπιστήμιο του Κεμπέκ, ήταν να αποδείξουν ότι υπάρχει μια ειδική δίαιτα τόσο για την πρόληψη του καρκίνου όσο και των καρδιαγγειακών παθήσεων. «Δεν έχουμε απαντήσεις σε όλα. Καιρός να δοκιμάσουμε και κάτι άλλο», λέει και ο Dr. David Servan-Schreiber.
Ο ίδιος βρέθηκε στο επίκεντρο επίθεσης στη Γαλλία με αφορμή το βιβλίο του Anticancer – A New Way of Life (εκδ. Robert Laffont). «Δεν καταλαβαίνω γιατί τόσος θόρυβος», αναρωτιέται. «Όσα περισσότερα γνωρίζουμε για τον καρκίνο, τόσο πιο αποτελεσματικά μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε». Νευροχειρούργος ο ίδιος, ο Servan-Schreiber διαγνώστηκε με καρκίνο στον εγκέφαλο πριν από 17 χρόνια. Ακολούθησε τη γνωστή οδό (χειρουργείο, χημειοθεραπεία) και μερικά χρόνια αργότερα εμφανίστηκαν οι πρώτες μεταστάσεις.
«Υπάρχει μια στιγμή που όλοι οι ασθενείς ρωτούν τον γιατρό: “Ωραία, τώρα τι άλλο μπορώ να κάνω;” Και σχεδόν πάντα η απάντηση είναι ίδια: “Τίποτα, επέστρεψε σπίτι σου και τα υπόλοιπα θα τα αναλάβουμε εμείς”. Κι όμως, υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε. Δεν τα ξέρουμε όλα, είναι αλήθεια. Αλλά αυτό συμβαίνει γιατί βάζουμε εμπόδια στην έρευνα. Μόνο 15% των καρκίνων οφείλονται στα γονίδια. Το υπόλοιπο 85% εξαρτάται από τον τρόπο ζωής μας και το περιβάλλον».
Ξεκίνησε, λοιπόν, με το πανεπιστήμιο του Τέξας μια καμπάνια για να συγκεντρώσει όλες τις μελέτες που επιβεβαιώνουν τις θεωρίες του.
Το πρόγραμμα του περιλαμβάνει πολύ βιταμίνη D3, καθόλου λευκή ζάχαρη, λίγο μέλι, δημητριακά ολικής άλεσης, ωμέγα 3 λιπαρά, 500 γρ. μάξιμουμ κρέας την εβδομάδα, πολλά λαχανικά, κουρκουμά (σούπερ τροφή λόγω της αντιφλεγμονώδους δράσης του), ελαιόλαδο, παραδόξως βούτυρο και, βέβαια, πράσινο τσάι.
«Η τελευταία έρευνα της καθηγήτριας Barbara Andersen του πανεπιστήμιου του Οχάιο είναι χαρακτηριστική: 11 χρόνια μετά την πρώτη διάγνωση καρκίνου μαστού, η ομάδα γυναικών που ακολούθησε συγκεκριμένη διατροφή, άσκηση και μεθόδους χαλάρωσης πέτυχε μείωση κατά 68% του ποσοστού θνησιμότητας. Αντίστοιχη αυστραλιανή, έδειξε ότι οι Κινέζες που τρώνε τρεις φορές την εβδομάδα μανιτάρια και πίνουν πράσινο τσάι έχουν δέκα φορές λιγότερες πιθανότητες καρκίνου μαστού», καταλήγει.
Ανάλογη είναι η περίπτωση της σεφ Jose van Mil, που κυκλοφόρησε με την ογκολόγο-ακτινοθεραπεύτρια Christine Archer-Mackenzie τον οδηγό Υγιεινή Διατροφή κατά τη Διάρκεια της Χημειοθεραπείας (στα ελληνικά από τις εκδόσεις Τερζόπουλος), με 100 συνταγές που δοκίμασε κατά την πορεία της αρρώστιας του άντρα της.
«Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά αν ένας άνθρωπος που ακολουθεί συγκεκριμένη διατροφή έχει λιγότερες πιθανότητες να επανεμφανίσει καρκίνο από κάποιον άλλο», εξηγεί η Μίμα Μυστακίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια της ιατρικής σχολής Αθηνών και αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Τζένη Καρέζη. «Το σίγουρο είναι ότι βοηθάει το αμυντικό σύστημα, ειδικά στις δύσκολες φάσεις της χημειοθεραπείας».
Γι’ αυτό όλο και περισσότεροι ογκολόγοι αντιλαμβάνονται ότι ο ρόλος ενός εκπαιδευμένου διατροφολόγου είναι αναγκαίος. «Παρακολουθώ πολλούς ασθενείς με καρκίνο», λέει η Αλεξία Θωμοπούλου, κλινική διαιτολόγος – διατροφολόγος με ειδίκευση σε νοσοκομεία της Αγγλίας.
«Δεν υπάρχει μια δίαιτα για όλους: εξαρτάται από το είδος του καρκίνου, το στάδιο, πόσο επιθετικός είναι και, κυρίως, την κατάσταση του αμυντικού συστήματος. Σ’ ένα εξαντλημένο οργανισμό είναι σχεδόν θέμα ζωής και θανάτου να μπορέσει να ξανασταθεί στα πόδια του και να συνεχίσει τη θεραπεία. Σ’ έναν ασθενή που έχει δυνάμεις, στόχος είναι να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο τον οργανισμό».
