ΑρχικήΨυχαγωγίαMovies-seriesΗ φουστανέλα στην τέχνη του Ελληνικού κινηματογράφου

Η φουστανέλα στην τέχνη του Ελληνικού κινηματογράφου

Η πρώτη φουστανέλα που «φυλακίζεται» από τον κινηματογραφικό φακό του Κωνσταντίνου Μπαχατόρη το 1914-1915, είναι στην ταινία «η Γκόλφω». Πρόκειται για μια απεικόνιση του μύθου της και η αρχή για την εκμετάλλευση των ταινιών που χαρακτηρίζονται από την ύπαρξη φουστανελάδων, ένα είδος που επανήλθε πολύ αργότερα στο κινηματογραφικό προσκήνιο. Η επανεμφάνιση του είδους στις δεκαετίες του 50 και του 60 συνοδεύεται αντίστοιχα και απ’ την καπηλεία του. Στο άρθρο αυτό θα αναφερθούμε σε αυτές τις δεκαετίες όπου η αρχική χρήση της παραδοσιακής αντρικής φορεσιάς αγγίζει τα όρια του κιτς λόγω κατάχρησης της και εμπορικής εκμετάλλευσης .

Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι οι ταινίες φουστανέλας- με τον τίτλο αυτό έχουν γίνει γνωστές- ξεκίνησαν με την προοπτική να γίνουν κάτι αντίστοιχο με τα αμερικάνικα γουέστερν της αντίστοιχης κινηματογραφικής βιομηχανίας. Δυστυχώς δεν κατάφεραν να κατακτήσουν τις προτιμήσεις των ντόπιων και των ξένων μολονότι δεν συνέβη το ίδιο με τα πάσης φύσεως τσολιαδάκια που κυκλοφορούσαν στο εμπόριο.

Ο λόγος για την εμφάνιση αυτού του είδους στις κινηματογραφικές αίθουσες ήταν η ανάγκη των κατοίκων της πόλης για φυγή σε ρομαντικές περιπέτειες στα βουνά, στον καθαρό αέρα , στη φύση. Οι περισσότεροι κάτοικοι των πόλεων έχοντας έρθει από το χωριό αναζητώντας μια καλύτερη τύχη, αρχίζουν να μπαίνουν στο λούκι σπίτι- δουλειά-οικονομία και ξανά από την αρχή, για να αποτελέσουν κομμάτι μιας μίζερης ιστορίας που βρίσκει στο ηρωικό παρελθόν και στο ρομαντικό σκηνικό του αυτό που τους λείπει.

Πάθη που οδηγούν σε κορυφώσεις, κορυφώσεις που έρχονται σε αντίθεση με την μονότονη ζωή στην πόλη και βασίζονται σε ορεινές περιπέτειες φουστανελάδων, συναντάμε στις ταινίες «ο Γιάννος και η Παγώνα»1959 του Κωστελέτου Οδυσσέα, «ένα νερό κυρά Βαγγελιώ»1959 του Ερρίκου Θαλασσινού, «το αίμα βάφτηκε κόκκινο»1965 του Βασίλη Γεωργιάδη και «Μαλάμω»1960 του Σπύρου Ζιάγκου. Το βασικό τους θέμα, οι έρωτες παιδιών από αντίπαλες οικογένειες. Υπάρχουν όμως και αντιζηλίες μεταξύ νέων με διαφορετική οικονομική κατάσταση. Στο «ο άρχοντας του κάμπου»1961 του Μανώλη Βλαχάκη, «μας κλέψανε την Γκόλφω» του Κώστα Στράντζαλη και στο «παντρεύουν την αγάπη μου» 1965 του Κώστα Δρίτση οι συγκρούσεις και οι οικονομικές διαφορές στέκονται εμπόδιο στην ευτυχία.

Στις ταινίες φουστανέλας μπορεί εύκολα κανείς να παρατηρήσει πως υπερτερούν τα γυναικεία ονόματα. Γκόλφω, Αστέρω, Δρόσω, Χάιδω, Κρυστάλλω, Μαλάμω, Μυρτιά, Βαγγελιώ. Φτωχές ή πλούσιες, πάντα όμορφες γίνονται το μηλον της έριδος. η πέτρα του σκανδάλου. Αρκεί να αναφέρουμε μερικές από τις ιστορίες και γίνεται εύκολα κατανοητό. Στη ‘Διαμάντω’ (1961) η καρδιά της ηρωίδας βάζει σε μπελάδες έναν φτωχό νέο που συγκρούεται με τον σκληρό και πλούσιο άρχοντα γι αυτήν. Στη ‘Χαϊδω’ τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Δυο παλικάρια την απάγουν για να την κερδίσει τελικά ένας τρίτος νέος. Στη ‘Δρόσω’ την αρχοντοπούλα (1967) οι γονείς στέκονται εμπόδιο στην ευτυχία της καθώς ο νέος είναι φτωχός, και παει λέγοντας. Βέβαια υπάρχουν και οι εξαιρέσεις όπου οι φουστανελάδες έχουν τον πρώτο λόγο όπως στην ‘Λυγερή’ (1968)του Α, Κατσιμητσόλια. Εδώ το παλικάρι αρνείται να παντρευτεί την πλούσια κόρη για χάρη της φτωχής αγαπημένης του.

Στον αντίποδα των ταινιών με γυναικεία ονόματα, έχουμε εκείνες που στηρίζονται στην ρώμη των φουστανελάδων. « Γεροδήμος» 1962 του Κώστα Καραγιάννη – ο σκληρός άρχοντας ο δυνάστης – «υπερήφανοι» 1962 του Α. Λαμπρινού με κοινωνική παρόμοια σύγκρουση όπως άλλωστε και στους «σταυραετούς» 1963 του Κωνσταντίνου (μάχη με τσιφλικάδες). Σύγκρουση με αφεντικά συναντάμε και στις: «ματωμένη γη», 1967 του Όμηρου Ευστρατιάδη, «οι σφαίρες δεν γυρίζουν πίσω», 1967 του Νίκου Φώσκολου, και στα «άγρια πάθη», 1967 του Στέλιου Τατασόπουλου.

Δεν έλειψαν βέβαια και οι ταινίες που βασίζονται καθαρά στη δύσκολη εποχή για το γένος και στους ήρωες του 1821 όπως ο «Παπαφλέσσας» 1971 του Ερρίκου Ανδρέου με θέμα τη μάχη στο Μανιάκι και τον Δίκαιο Παπαφλέσσα, «Μαντώ Μαυρογέννους» του Κώστα Καραγιάννη με την ερωτική σχέση ανάμεσα στην ηρωίδα και τον πρίγκιπα Δημήτριο Υψηλάντη και φόντο το εξεγερμένο έθνος, «οι Σουλιώτες» 1972 του Δημήτρη Παπακωνσταντή με τους Χρήστο Πολίτη και την Κάτια Δανδουλάκη και η «Μπουμπουλίνα», 1959 του Ανδρίτσου.

Ο τσολιάς και η φουστανέλα ολοκληρώνει τον κύκλο της στον κινηματογράφο με την εμφάνιση του Θύμιου (Κ. Χατζηχρήστου). Μια εικόνα που ήρθε σε αντιπαράθεση με την μέχρι τότε εικόνα του φουστανελά ρομαντικού ήρωα και μαχητή. Ο Θύμιος από τα Τρίκαλα ήταν η καλικατούρα του τσολιά ήρωα εκείνου που ήρθε στην Αθήνα για να αποσπάσει την σφαλιάρα και να ζήσει μες στην κακοτυχία. Καταφερτζής και λαϊκός τύπος δίνει μια άλλη μορφή στον φουστανελά, μια μορφή που επικρατεί μετά την προσγείωση του κοινού σε καθημερινούς ήρωες. Αυτή η προσγείωση ήταν θα λέγαμε και η χρεοκοπία ή καλύτερα η τελευταία πτώση για το είδος των ταινιών φουστανέλας.

Τα πρότυπα αλλάζουν και μαζί τους και το ενδιαφέρον του κοινού που παύει να στρέφεται στους φουστανελοφόρους και τους οπλοφορούντες ήρωες. Έτσι χάνεται σιγά σιγά το είδος αυτό για να δώσει την θέση του σε άλλου είδους ταινίες όπου δεν υπάρχει ο λαϊκός θρύλος, η φλογέρα, το βουνό και η φουστανέλα…

Στέλιος Θεοδωρίδης
Στέλιος Θεοδωρίδης
Ο ήρωας μου είναι ο γάτος μου ο Τσάρλι και ακροάζομαι μόνο Psychedelic Trance
RELATED ARTICLES

Αφήστε ένα σχόλιο

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

Πρόσφατα άρθρα

Tηλέφωνα έκτακτης ανάγκης

Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος: 11188
Ελληνική Αστυνομία: 100
Χαμόγελο του Παιδιού: 210 3306140
Πυροσβεστική Υπηρεσία: 199
ΕΚΑΒ 166