Σε τούτο το άρθρο θα βρείτε άγνωστες πληροφορίες και λεπτομέρειες που αφορούν την ιστορία και την εξέλιξη του γυναικείου εσωρούχου, και είμαι πεπεισμένος πως όταν ολοκληρώσετε το διάβασμα αυτού του άρθρου θα έχετε προσθέσει κάτι επιπλέον στη γνώση σας αναφορικά με το συγκεκριμένο ζήτημα.
Η γαλλική λέξη “lingerie” που έχει τις ρίζες της κάπου στο 1835, αλλά διαδόθηκε κυρίως μετά το 1852, σημαίνει “από λινό” (lin και linge), το ύφασμα δηλαδή από το οποίο κατασκευάζονταν πριν την μαζική εισαγωγή και χρήση βαμβακερών υφασμάτων από την Αίγυπτο και την Ινδία, τα εσώρουχα. Στην αγγλική γλώσσα ήρθε σαν δάνειο και προφέρεται με λανθασμένη “γαλλική” προφορά. Δηλώνει ειδικά και κατ’ ευφυμισμόν τα πολυτελή γυναικεία, προκλητικά, naughty εσώρουχα και με αυτόν τον τρόπο χρησιμοποιείται πια διεθνώς.
Στο πέρασμα των αιώνων η μορφή, η υφή αλλά και η ποσότητα του ρουχισμού που επιβάλλεται να φορά μια κυρία κάτω από τα ρούχα της, έχει σαφώς αλλάξει ανάλογα με την κοινωνική θέση της, τα ήθη και την μόδα της κάθε εποχής. Το γυναικείο εσώρουχο όμως, σε όλες τις μορφές του, αν και παραμένει κάτι καθαρά προσωπικό -πέραν του χρηστικού του ρόλου-, ασκεί ανέκαθεν μια ιδιαίτερη γοητεία στον ανδρικό πληθυσμό, όπως και οτιδήποτε ανήκει στην σφαίρα του απαγορευμένου, της φαντασίωσης και της ηδονής.
Με τον ίδιο τρόπο λοιπόν που η μόδα επηρεάζεται από την επικαιρότητα, προσαρμόζεται αναλόγως για το είδος των εσω-ρούχων που χρησιμοποιούνται κάθε φορά. Ο λόγος για αυτό είναι η ίδια η φύση τους: πρόκειται για κάτι που αφενός έχει μια απλή, tres banale, χρήση, και αφετέρου είναι προορισμένο να αγκαλιάζει, να αναδεικνύει, να υποστηρίζει και να διορθώνει το γυναικείο σώμα ανάλογα με τις επιταγές της μόδας.
Το είδος του εσωρούχου που θα επιλέξει μια γυναίκα, εξαρτάται εκτός από την εποχή και την μόδα, από το γούστο, τον σωματότυπο της, την ηλικία, τη προσωπικότητα της και φυσικά από… τα σχέδια της για το βράδυ.
Με τον ίδιο τρόπο που έχει αλλάξει η ενδυμασία ανάλογα με την εποχή και τον πολιτισμό του κάθε λαού από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, έτσι και τα εσώρουχα έχουν περάσει από πολλά στάδια τα οποία αν και έχουν ενδιαφέρον δεν είναι δυνατόν να αναφερθούν όλα εδώ.
Σε γενικές γραμμές, στην Ευρώπη και αργότερα την Αμερική για αιώνες μια κυρία επιβαλλόταν να φοράει κάτω από τη φαρδιά και μακρύα ως το έδαφος φούστα της (που έκρυβε τα πόδια της και έτσι απέτρεπε κάθε σεξουαλικής μορφής συνειρμό με το γυμνό της σώμα) μια σειρά από πουκαμίσες και “παντελονοειδή” μακριά εσώρουχα κάτω από έναν κορσέ, που έσφιγγε την μέση, τόνιζε τους γλουτούς και το στήθος και κυρίως λειτουργούσε σαν ηθική πανοπλία, αφού πάνω από αυτόν αδύνατον να νιώσει κανείς το γυναικείο σώμα που έκλεινε μέσα. Ο κορσές επιπλέον ήταν κάτι που ξεκινούσε να φορά ένα κορίτσι ήδη από τα 10 του χρόνια, πολύ πριν του επιτραπεί να φορέσει μακριές φούστες, ώστε να διατηρηθεί η όσο το δυνατόν μικρότερη περιφέρεια της μέσης της.
Το σχήμα της φούστας, η διάμετρος της, ο τύπος της εσωτερικής υποστήριξης, το βάθος του ντεκολτέ και τα άλλα επιμέρους χαρακτηριστικά μεταβάλλονταν ανάλογα με την μόδα. Στα τέλη του 19ου αιώνα η σιλουέτα που πρόσταζε η μόδα χαρακτηριζόταν από τονισμένο και προτεταγμένο στήθος, λεπτή μέση και τονισμένα οπίσθια, η λεγόμενη σιλουέτα σε σχήμα “S”.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, γιατροί και άλλοι επιστήμονες άρχισαν όλο και περισσότερο να εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους σχετικά με τον κορσέ και τις επιπτώσεις του στην υγεία και το σώμα της γυναίκας. Οι απόψεις τους βρήκαν άμεση απήχηση ανάμεσα στις Αγγλίδες “Σουφραζέτες” που ζητούσαν ίσα δικαιώματα για τις γυναίκες και ο πόλεμος κατά του κορσέ, του μέχρι τότε συμβόλου του περιορισμού του γυναικείου σώματος και κατ’ επέκταση διασφάλισης της γυναικείας ηθικής, ήταν πια πραγματικότητα. Σαν αποτέλεσμα ήδη από το 1907 η σιλουέτα σε σχήμα “S” άρχισε να υποχωρεί και να δίνει την θέση της σε μια πιο απλοποιημένη μορφή που παρέπεμπε στο Empire στυλ που κυριάρχησε μετά την Γαλλική επανάσταση.
Χαρακτηριστικά της ήταν η ψηλή μέση, σχεδόν κάτω από το στήθος και η απουσία τονισμού στην μέση και τους γοφούς. Αν και αυτή η φόρμα κατάργησε την ανάγκη για ασφυκτικούς στην μέση κορσέδες, είχε για προϋπόθεσις την ύπαρξη επίπεδης κοιλιάς και στενών γοφών. Έτσι δημιουργήθηκε η ανάγκη ενός νέου τύπου κορσέ, που αυτή την φορά περιόριζε μόνο την κοιλιά και τους γλουτούς, ενώ το στήθος υποστηριζόταν και έπαιρνε σχήμα ανεξάρτητα, από μια νέα εφεύρεση: το σουτιέν.
Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος (1914-1918) οδήγησε στην αναπόφευκτη περαιτέρω απλοποίηση της ενδυμασίας, καταργώντας τον περιττό όγκο και την σπατάλη υλικών. Η πρακτικότητα και η ελευθερία της κίνησης, αποκτούσαν όλο και μεγαλύτερη σημασία, κάτι που υπογραμμιζόταν και μέσα από τις χορευτικές παραστάσεις των επαναστατικών για την εποχή “Ballets Russes” του Diaghilev και της μητέρας του σύγχρονου χορού, Isadora Duncan.
Η δεκαετία του 1920 γνώρισε τεράστιες αλλαγές σε πολλά επίπεδα. Η βιομηχανική επανάσταση ήταν πια γεγονός και ο τρόπος που ντυνόταν η σύγχρονη της εποχής γυναίκα αντικατόπτριζε την νέα πραγματικότητα. Οι νέοι χοροί όπως το Tango και το Charleston απαιτούσαν ελευθερία κινήσεων και η σταδιακή ανάδειξη μιας οικονομικά ισχυρότερης εργαζόμενης μεσαίας τάξης έκανε την ανάγκη για πρακτική και πιο λιτή ενδυμασία επιτακτική.
Ο κορσές ανήκε πια στο παρελθόν, το μήκος της φούστας κόντυνε και άφηνε τους αστραγάλους σε κοινή θέα. Τα μακριά, καθόλου πρακτικά μαλλιά, έδωσαν την θέση τους σε κοντά καρέ και η σιλουέτα, για να τονίσει την ρήξη με το παρελθόν, έγινε μακρόστενη, παιδική, σχεδόν ανδρόγυνη. Το στήθος συνέχιζε να είναι μικρό, η μέση χωρίς τονισμό και οι γοφοί στενοί.
Παρόλα αυτά, μόνο μια μικρή μερίδα του γυναικείου πληθυσμού, η πιο λεπτή και μικροκαμωμένη, μπορούσε να αντεπεξέλθει στην νέα μόδα χωρίς βοήθεια, με αποτέλεσμα όσες δεν είχαν τις απαραίτητες αναλογίες να συνεχίζουν να φορούν έναν απλοποιημένου τύπου κορσέ που έφτανε ως το γόνατο και περιόριζε το στήθος την μέση και τους γλουτούς.
Προς το τέλος τις δεκαετίας του ’20, οι καμπύλες επανήλθαν στο προσκήνιο όπου και παρέμειναν για δεκαετίες. Η άνεση όμως παρέμενε βασικός παράγοντας στον σχεδιασμό τόσο του ρουχισμού όσο και των εσώρουχων. Οι διάφορες εταιρίες άρχισαν να μελετούν πιο στενά την γυναικεία ανατομία και τα μοντέλα που σχεδίαζαν άρχισαν να ακολουθούν τις φυσικές καμπύλες του σώματος.
Τον Οκτώβριο του 1932 η S.H. Camp & Co συσχέτισε για πρώτη φορά το μέγεθος και τη ταλάντωση του γυναικείου στήθους με γράμματα του αλφάβητου, εισάγοντας έτσι τα γνωστά A, B, C D κτλ cup sizes. Η Berlei επιφόρτισε δυο καθηγητές πανεπιστημίου να διεξάγουν την πρώτη ανθρωπομορφική μελέτη των γυναικείων σωματότυπων. Η αναγνώριση των διαφορετικών τύπων και μεγεθών, βοήθησε τη βιομηχανία εσώρουχων να δημιουργήσει μια σειρά από προϊόντα που απευθυνόντουσαν στις διάφορες γυναικείες σιλουέτες και αναδείκνυαν ή διόρθωναν τα χαρακτηριστικά τους ανάλογα με την μόδα. Έτσι δημιουργήθηκε μια ολόκληρη σειρά από ενισχυμένα σουτιέν,αλλά και κορσέδες που εξασφάλιζαν πιο λεπτή μέση.
Η σιλουέτα αυτή παρέμεινε στην μόδα και τα πρώτα χρόνια τις δεκαετίας του ’40. Μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου που το μέταλλο έπαψε να είναι δυσεύρετο, ταεσώρουχα ενισχύθηκαν περαιτέρω με νέα σουτιέν με μπαλένες, (μεταλικά ελάσματα κάτω από το στήθος) που τόνιζαν ακόμη περισσότερο το μπούστο κάτω από τα στενά πουλόβερ της μόδας. Όταν μερικά χρόνια μετά, το 1947, ο Dior εισήγαγε το iconic “New Look” με το χαρακτηριστικά τονισμένο ντεκολτέ, την απίστευτα στενή μέση και τις ογκώδης φούστες, ο Marcel Rochas εφηύρε το “guepiere”. Έναν τύπο κορσέ σαν ζώνη, που έσφιγγε τη μέση ώστε να συμβαδίζει με τις ανάγκες της νέας τάσης
Οι αρχές της δεκαετίας του ’50 ακολούθησαν περίπου το ίδιο πνεύμα με λίγο μακρύτερη σιλουέτα, λίγο μικρότερο και στητό στήθος και μικροσκοπική μέση. Για πρώτη φορά οι ωφέλιμες ιδιότητες της σωματικής άσκησης και της δίαιτας, πού ήταν πια εξίσου σημαντικές για την διατήρηση της σιλουέτας όσο και ένας σωστός κορσές, άρχισαν να απασχολούν το γυναικείο φύλο. Προς τα τέλη της δεκαετίας παρατηρήθηκε μια νέα στροφή στο πλούσιο ντεκολτέ διατηρώντας όμως την στενή μέση, αφού αυτή ήταν η εικόνα που παρουσίαζαν stars της εποχής όπως η Gina Lollobrigida, η Marilyn Monroe, η Annita Ekberg και η Sophia Loren. Όπως ήταν φυσικό, τον δρόμο αυτό ακολούθησε και η μόδα με νέους ενισχυμένους στο στήθος κορσέδες που τόνιζαν τις γυναικείες καμπύλες.
Στα 60s, η σεξουαλική απελευθέρωση επηρέασε όπως ποτέ πριν την μόδα και φυσικά την δομή των εσωρούχων.
Το γυναικείο σώμα απελευθερώθηκε από κάθε περιορισμό, η νέα σιλουέτα που κυριάρχησε χαρακτηριζόταν από νεανικές, ανδρόγυνες αναλογίες, μικρό στήθος και στενούς γοφούς. Τα εσώρουχα ακολουθούσαν τις γραμμές του σώματος, ενώ για πρώτη φορά εκτός από κορσέδες και ενισχύσεις οι γυναίκες απαρνήθηκαν την υποστήριξη που παρείχαν ακόμη και τα σουτιέν, φορώντας τουνίκ και πουλόβερ χωρίς τα εσώρουχά τους.Τα πρότυπα της εποχής ενσαρκώνουν γυναίκες όπως η Twiggy.
Η εφεύρεση των συνθετικών ινών και κυρίως του καλσόν, σήμανε την σταδιακή εγκατάλειψη της μεταξωτής κάλτσας με ζαρτιέρες, που ήταν μέχρι τότε η μόνη διαθέσιμη λύση από την καθημερινότητα. Οι ζαρτιέρες ωστόσο διασώθηκαν ως lingerie σαν συμπλήρωμα προκλητικών εξειδικευμένων εσωρούχων.
Με την πάροδο του Hippie Look, στα τέλη της δεκαετίας του ’60 αλλά και στη δεκαετία του ‘70, η μόδα επέστρεψε σε πιο θηλυκές φόρμες. Ακριβώς σε αυτό το σημείο τα εσώρουχα έπαψαν να έχουν τόσο περιοριστικά δομικό ρόλο. Η γυμναστική, οι ελαφριές διατατικές ασκήσεις, η yoga και άλλες μέθοδοι, έγιναν απαραίτητο κομμάτι της καθημερινότητας για την νέα σύγχρονη γυναίκα που ήθελε να κατακτήσει και να διατηρήσει αυτή την σιλουέτα.
Η τάση αυτή κορυφώθηκε στην δεκαετία του ’80 όπου η γυναίκα αντικατέστησε κάθε είδους υποστήριξης με γυμναστική και χάπια αδυνατίσματος. Τώρα πια διαμόρφωνε το σώμα της εκ των έσω, μέσα από ασκήσεις aerobic και βάρη. Το πρότυπο της εποχής υπαγόρευε λεπτή μέση, μυώδης γλουτούς και πλούσιο στήθος. Η μόδα συνέχιζε φυσικά να παρέχει κάθε είδους ενισχυμένα εσώρουχα για όσες δεν τύχαινε να είναι φυσικά προικισμένες με αυτές τις αναλογίες.
Το τέλος του 20ου αιώνα είδε μια σύντομη επιστροφή στην ανδρόγυνη παιδική σιλουέτα κατά την δεκαετία του ‘90. Στα γενικότερα πλαίσια της απόρριψης, κάθε υπερβολής και στολιδιού που χαρακτήριζαν τη δεκαετια του ’80, τα μινιμαλιστικά 90s ανέδειξαν το Heroine Chic ως πρότυπο ομορφιάς με τη μικρή Kate Moss να κυριαρχεί στις διαφημιστικές εκστρατείες του Calvin Klein. Τα εσώρουχα όπως είναι φυσικό, ακολούθησαν την μινιμαλιστική τάση χωρίς ενισχύσεις, σε ουδέτερα χρώματα και φτιαγμένα από βαμβακερά υφάσματα.
Στα τέλη του 20ου αιώνα, και τις αρχες του 21ου μια αμφιλεγόμενη ως πρώτυπο σιλουέτα άρχισε να προβάλει: η πολύ ψηλή και λεπτή γυναίκα, με στενούς γοφούς αλλά πλούσιο στήθος. Μια φόρμα που παραδόξως συνδύαζε την εφηβεία με την σεξουαλικότητα. Αν και ήταν εύκολο να τονιστεί το στήθος με ενισχυμένα σουτιέν, η ευρύτερα αποδέκτη μόδα δεν επέτρεπε την χρήση κορσέδων για να τονίσει την μέση ή να περιορίσει τους γοφούς. Σαν αποτέλεσμα η μόνη υποστήριξη που μπορούσε να βρει η μέση γυναίκα, δεν προερχόταν από την δομή των εσωρούχων της αλλά μόνο μέσα από την άσκηση, τα διαφορά διατροφικά προγράμματα και τη πλαστική χειρουργική.
Προς το τέλος των 90s παρατηρήθηκε μια νέα επανάσταση στον σχεδιασμό εσωρούχων, που είδε την αναβίωση του αθλητικού τύπου “tanga” εσώρουχου και την επανεφέυρεση του ως “string” ή “thong” απαλλαγμένο όμως από το στίγμα που παρέπεμπε σε stripper/ working girl χρήσεις και κατάλληλο για την ευρύτερη αγορά. Το string εσώρουχο έγινε αμέσως αγαπημένο τόσο των ανδρών, λόγω της προκλητικής του εμφάνισης, όσο και των γυναικών γιατί με τον τρόπο αυτό απέφευγαν οι λιγότερο γυμνασμένες την διακριτή διαγραφή του εσώρουχου κάτω από τα ρούχα τους.
Από το 2000 και μετά στο ίδιο πνεύμα, τα κάθε είδους corsets κάνoυν την επάνοδο τους αφού εταιρίες όπως η Agent Provocateur , η Ann Summers και άλλες, με τη σταδιακή επάνοδό του bourlesque και των αντιπροσώπων του όπως η Dita Von Teese, άρχισαν να λανσάρουν μεταξύ σοβαρού και αστείου vintage εσώρουχα, corsets αλλά και πιο εξειδικευμένα, kinky sets, αξεσουάρ και sex toys για τη μέση γυναίκα που θέλει και δεν ντρέπεται να πειραματιστεί .
Έτσι δια μέσου του lifestyle, απαλλάχθηκαν από το το στίγμα της διαστροφής και έγιναν αποδεκτά για ευρεία κατανάλωση kinky corsets, bodystockings, ζαρτιέρες, κάλτσες, και άλλα αξεσουάρ που μέχρι πρότινος συναντούσε κανείς μόνο σε εξειδικευμένα sex shops.
