Στις 10 Φεβρουαρίου 1996, πριν από 29 χρόνια, γράφτηκε μια από τις σημαντικότερες σελίδες στην ιστορία της πληροφορικής και της τεχνητής νοημοσύνης. Για πρώτη φορά, ένας υπολογιστής κατάφερε να νικήσει στο σκάκι έναν άνθρωπο – και όχι οποιονδήποτε άνθρωπο, αλλά τον τότε παγκόσμιο πρωταθλητή Garry Kasparov.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η αναμέτρηση διεξήχθη υπό τις συνθήκες ενός τυπικού τουρνουά σκακιού, με συγκεκριμένους χρονικούς περιορισμούς για την εκτέλεση κάθε κίνησης.
Το σύστημα που πέτυχε αυτό το ιστορικό επίτευγμα ονομαζόταν Deep Blue, ένας υπερυπολογιστής που αναπτύχθηκε από την IBM. Ο Deep Blue έγινε γρήγορα γνωστός, ειδικά εκείνη την περίοδο, και η μνήμη του παραμένει ζωντανή μέχρι σήμερα, σαν τον HAL 9000 από την Οδύσσεια του Διαστήματος το 2001.
Το σύστημα βρισκόταν υπό ανάπτυξη από το 1985 και με την πάροδο των ετών υπέστη διάφορες τροποποιήσεις στη διαμόρφωσή του. Το 1996, όταν νίκησε τον Kasparov, βασιζόταν σε 30 επεξεργαστές PowerPC 604 “High1” με συχνότητα λειτουργίας 120 MHz και 480 προσαρμοσμένα τσιπ που είχαν κατασκευαστεί ειδικά για το σκάκι.
Η μάχη και η ρεβάνς
Αν και ο Deep Blue κέρδισε τη μάχη, ο Kasparov κατάφερε να κερδίσει τον πόλεμο. Η αναμέτρηση αποτελούνταν από έξι παιχνίδια, που διεξήχθησαν μεταξύ 10 και 17 Φεβρουαρίου: ο υπολογιστής κέρδισε μόνο ένα, ο Kasparov τρία, και δύο έληξαν ισόπαλα. Τελικά, το αποτέλεσμα ήταν 4-2 υπέρ του Kasparov.
Ωστόσο, η χαρά του δεν κράτησε πολύ: τον επόμενο χρόνο, η IBM διοργάνωσε έναν αγώνα ρεβάνς, στον οποίο ο υπολογιστής επικράτησε του Kasparov με 3½–2½ (ο Deep Blue κέρδισε δύο παιχνίδια, ο Kasparov ένα, και τα υπόλοιπα τρία έληξαν ισόπαλα). Ο δεύτερος αγώνας διεξήχθη μεταξύ 3 και 11 Μαΐου με ένα σύστημα αναβαθμισμένο από άποψη υλικού – ειδικότερα, οι επεξεργαστές πέρασαν στην παραλλαγή “High 2”.
Η εξέλιξη της υπολογιστικής ισχύος
Το 1997, το σύστημα έφτασε σε μια θεωρητική μέγιστη υπολογιστική ισχύ 11,38 GFLOPs (Giga Floating point Operations Per second). 28 χρόνια αργότερα, τα πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά: σήμερα έχουμε smartphone και υπολογιστές των οποίων η υπολογιστική ισχύς μετριέται σε TeraFLOPs (1 “tera” = 1.000 “giga”), δηλαδή με μια τάξη μεγέθους 1.000 φορές μεγαλύτερη. Στον κόσμο των υπερυπολογιστών και των κέντρων δεδομένων, μιλάμε ήδη για PetaFLOPs (1 “peta” = 1.000 “tera”) και κοιτάμε προς τους ExaFLOPs (που, όπως είναι εύκολο να καταλάβουμε, πολλαπλασιάζει ξανά με 1.000).
Η σημασία της νίκης του Deep Blue
Η νίκη του Deep Blue επί του Kasparov ήταν ένα ιστορικό γεγονός που σηματοδότησε μια νέα εποχή για την τεχνητή νοημοσύνη. Ήταν η πρώτη φορά που ένας υπολογιστής κατάφερε να νικήσει τον παγκόσμιο πρωταθλητή σε ένα παιχνίδι που απαιτεί υψηλή νοημοσύνη και στρατηγική σκέψη. Αυτό το γεγονός έδειξε τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης και άνοιξε τον δρόμο για νέες εφαρμογές και εξελίξεις στον τομέα της πληροφορικής.
Η επίδραση στην τεχνητή νοημοσύνη
Η νίκη του Deep Blue είχε σημαντικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης. Έδειξε ότι οι υπολογιστές μπορούν να ξεπεράσουν τις ανθρώπινες δυνατότητες σε συγκεκριμένες εργασίες και άνοιξε τον δρόμο για την ανάπτυξη πιο εξελιγμένων συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης. Σήμερα, η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται σε πολλούς τομείς, από την ιατρική και τη χρηματοοικονομική μέχρι την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία.
Η κληρονομιά του Deep Blue
Η κληρονομιά του Deep Blue είναι τεράστια. Η νίκη του επί του Kasparov αποτέλεσε ένα σημαντικό ορόσημο στην ιστορία της τεχνητής νοημοσύνης και ενέπνευσε πολλούς ερευνητές και επιστήμονες να ασχοληθούν με αυτόν τον τομέα. Ο Deep Blue απέδειξε ότι η τεχνητή νοημοσύνη έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τον κόσμο μας και να μας βοηθήσει να λύσουμε σύνθετα προβλήματα.
