Ο ρόλος της Κίνας στις σπάνιες γαίες και τα κρίσιμα ορυκτά
Η Κίνα κατέχει ηγετική θέση στην παραγωγή σπάνιων γαιών, οι οποίες είναι απαραίτητες για την κατασκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων, ανεμογεννητριών και κινητών τηλεφώνων. Αυτά τα κρίσιμα ορυκτά διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στη μετάβαση προς την πράσινη ενέργεια, προσφέροντας στην Κίνα ένα στρατηγικό πλεονέκτημα.
Σύμφωνα με τον Gørild Heggelund, καθηγητή ερευνητή στο Ινστιτούτο Fridtjof Nansen στη Νορβηγία, η Κίνα ελέγχει πάνω από το 60% της παγκόσμιας παραγωγής σπάνιων γαιών. Ωστόσο, παρά τη σημαντική παραγωγή, η χώρα εξαρτάται από εισαγωγές για ορισμένα υλικά, όπως το κοβάλτιο και το λίθιο, τα οποία είναι απαραίτητα για τις μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων.
Η κυριαρχία στην επεξεργασία πρώτων υλών
Ένα από τα βασικά σημεία υπεροχής της Κίνας είναι ο έλεγχος της επεξεργασίας πρώτων υλών. Παρόλο που δεν διαθέτει όλα τα ορυχεία, η χώρα έχει εστιάσει στη δημιουργία εγκαταστάσεων επεξεργασίας, μετατρέποντας τις πρώτες ύλες σε χρήσιμα εξαρτήματα. Αυτή η στρατηγική της επιτρέπει να διατηρεί τον έλεγχο της αγοράς.
Ο Heggelund επισημαίνει ότι η Κίνα περιορίζει την εξόρυξη και επεξεργασία στο εσωτερικό της, προκειμένου να διατηρήσει τους φυσικούς της πόρους και να μειώσει την περιβαλλοντική ρύπανση. Αυτή η προσέγγιση καθιστά τις αλυσίδες εφοδιασμού της πιο ευάλωτες, ιδιαίτερα λόγω της εξάρτησης από το κοβάλτιο της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό.
Ο ανταγωνισμός ΗΠΑ-Κίνας στα κρίσιμα ορυκτά
Η αυξανόμενη ζήτηση για πράσινες τεχνολογίες έχει οξύνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας. Η Κίνα επενδύει σε ολόκληρες αλυσίδες αξίας στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ήδη από τη δεκαετία του 1990, ενώ οι ΗΠΑ προσπαθούν να καλύψουν το κενό.
Η ερευνήτρια Iselin Stensdal από το Ινστιτούτο Fridtjof Nansen εξηγεί ότι η Κίνα έχει οικοδομήσει ισχυρή θέση σε τομείς όπως οι ηλιακοί συλλέκτες, οι μπαταρίες λιθίου και τα ηλεκτρικά οχήματα. Παρά την πρόοδο των ΗΠΑ, η Κίνα διατηρεί το προβάδισμα στις περισσότερες τεχνολογίες.
Η πρόσφατη απαγόρευση εξαγωγής τριών κρίσιμων ορυκτών από την Κίνα προς τις ΗΠΑ, ως απάντηση στις αμερικανικές προσπάθειες περιορισμού της πρόσβασης της Κίνας σε προηγμένες τεχνολογίες, έχει εντείνει τις πολιτικές εντάσεις. Ο Stensdal αναφέρει ότι αυτός ο ανταγωνισμός θυμίζει εμπορικό πόλεμο, με τις δύο χώρες να λαμβάνουν αντιμετρικά μέτρα.
Οι επιπτώσεις της εξάρτησης από την Κίνα
Η κυριαρχία της Κίνας δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις για τον υπόλοιπο κόσμο. Ενώ οι χώρες εξαρτώνται από την Κίνα για κρίσιμα υλικά, αυτή η εξάρτηση ενέχει γεωπολιτικούς κινδύνους και προβλήματα οικονομικής ασφάλειας.
Ο Heggelund ηγείται ενός έργου που στοχεύει στη μείωση της εξάρτησης από την Κίνα, προτείνοντας λύσεις για τη δημιουργία βιώσιμων αλυσίδων εφοδιασμού. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι χώρες θα πρέπει να διαφοροποιήσουν τις πηγές προμήθειας και να επενδύσουν σε νέες τεχνολογίες επεξεργασίας, ώστε να μειώσουν την ευπάθειά τους.
Νέες στρατηγικές και προοπτικές
Η παγκόσμια κοινότητα αναζητά εναλλακτικές λύσεις για να αντιμετωπίσει την κυριαρχία της Κίνας. Οι επενδύσεις σε ορυχεία σπάνιων γαιών και η ανάπτυξη τεχνολογιών ανακύκλωσης κρίσιμων υλικών αποτελούν βασικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Χώρες όπως η Αυστραλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη αυξάνουν την παραγωγή και τις επενδύσεις στην επεξεργασία πρώτων υλών. Παράλληλα, ενισχύουν τη συνεργασία με στρατηγικούς εταίρους, ώστε να διασφαλίσουν την πρόσβαση σε κρίσιμα υλικά.
Βιώσιμες λύσεις και τεχνολογικές καινοτομίες
Ένας άλλος τομέας ενδιαφέροντος είναι οι καινοτόμες τεχνολογίες που μπορούν να μειώσουν την ανάγκη για σπάνιες γαίες. Για παράδειγμα, οι νέοι τύποι μπαταριών που δεν βασίζονται στο λίθιο και το κοβάλτιο κερδίζουν έδαφος. Παράλληλα, οι τεχνικές ανακύκλωσης υλικών υπόσχονται να περιορίσουν την εξάρτηση από την πρωτογενή εξόρυξη.
Συμπέρασμα
Η κυριαρχία της Κίνας στις σπάνιες γαίες και στα κρίσιμα ορυκτά επηρεάζει την παγκόσμια οικονομία και τις γεωπολιτικές ισορροπίες. Παρόλο που η Κίνα διατηρεί σημαντικό έλεγχο στην αγορά, η παγκόσμια κοινότητα εργάζεται προς την πολυμορφία στην προμήθεια υλικών και την ανάπτυξη βιώσιμων τεχνολογιών.
Η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων απαιτεί διεθνή συνεργασία, έρευνα και επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στη βιομηχανία επεξεργασίας υλικών. Μέσα από αυτή τη στρατηγική, ο κόσμος μπορεί να διατηρήσει τη δυναμική της πράσινης μετάβασης μειώνοντας την εξάρτηση από έναν και μόνο παίκτη.
