Τι είναι το ψηφιακό αποτύπωμα;
Το ψηφιακό αποτύπωμα αποτελείται από πληροφορίες που συλλέγονται κατά τη διάρκεια της περιήγησης στο διαδίκτυο, όπως ο τύπος του επεξεργαστή, η διεύθυνση IP, το πρόγραμμα περιήγησης και οι εγκατεστημένες γραμματοσειρές. Αυτά τα δεδομένα δημιουργούν ένα μοναδικό προφίλ χρηστών, γνωστό ως δακτυλικό αποτύπωμα προγράμματος περιήγησης (αγγλικά: browser fingerprinting).
Μια πρόσφατη μελέτη από τον ερευνητή του CISPA, Leon Trampert, αποκάλυψε ότι αυτή η μέθοδος παρακολούθησης δεν περιορίζεται μόνο στον Ιστό, αλλά μπορεί να εφαρμοστεί και σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, χρησιμοποιώντας CSS (Cascading Style Sheets). Το CSS, που χρησιμοποιείται για τη διαμόρφωση ιστοσελίδων, μπορεί να εκμεταλλευτεί κενά ασφαλείας για την αναγνώριση χρηστών.
Πως λειτουργεί η παρακολούθηση μέσω JavaScript
Στη συντριπτική πλειονότητα των ιστοτόπων, η γλώσσα προγραμματισμού JavaScript χρησιμοποιείται για να βελτιώσει την εμπειρία χρήστη. Ωστόσο, μπορεί να αξιοποιηθεί και για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις συσκευές των χρηστών, όπως ρυθμίσεις και χαρακτηριστικά συστημάτων.
Άτομα με αυξημένες ανησυχίες περί απορρήτου, όπως οι δημοσιογράφοι, συχνά χρησιμοποιούν προγράμματα όπως το Tor Browser ή πρόσθετα λογισμικά για να μπλοκάρουν τη λειτουργία του JavaScript και να προστατευθούν από τέτοιου είδους παρακολούθηση.
Η νέα απειλή: Παρακολούθηση μέσω CSS
Αν και η απενεργοποίηση του JavaScript αποτελεί ένα μέτρο προστασίας, η τεχνολογία CSS φαίνεται να ανοίγει νέους δρόμους για την παρακολούθηση χρηστών. Το CSS καθορίζει την εμφάνιση των ιστοσελίδων, όπως τις γραμματοσειρές, τα χρώματα και τις διατάξεις, αλλά πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη συλλογή δεδομένων.
Leon Trampert και η ομάδα του μελέτησαν 1.176 συνδυασμούς προγραμμάτων περιήγησης και λειτουργικών συστημάτων, καταλήγοντας ότι στο 97,95% των περιπτώσεων ήταν δυνατή η αναγνώριση των χρηστών. Οι εγκατεστημένες γραμματοσειρές, για παράδειγμα, παρέχουν ενδείξεις για το πρόγραμμα περιήγησης, το λειτουργικό σύστημα και τις εφαρμογές που χρησιμοποιούνται.
Πως συλλέγονται δεδομένα μέσω CSS
Οι ερευνητές εντόπισαν ότι το CSS μπορεί να εκμεταλλευτεί συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως το μέγεθος και οι διαστάσεις γραμματοσειρών. Αυτές οι πληροφορίες επιτρέπουν τη συλλογή δεδομένων χωρίς τη χρήση JavaScript, καθιστώντας την παρακολούθηση πιο δύσκολο να ανιχνευθεί.
Ένα ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι η τεχνολογία CSS παραμένει ενεργή ακόμα και σε περιβάλλοντα όπου το JavaScript έχει απενεργοποιηθεί, όπως σε ορισμένα προγράμματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Παρακολούθηση μέσω εφαρμογών email
Η έρευνα έδειξε ότι η χρήση CSS μπορεί να εφαρμοστεί και σε προγράμματα email. Οι ερευνητές εξέτασαν 21 εφαρμογές email (για Android, iOS, επιτραπέζιους υπολογιστές και διαδικτυακούς πελάτες) και διαπίστωσαν ότι:
- 9 από αυτές ήταν πλήρως ευάλωτες.
- 18 από τις 21 εφαρμογές επηρεάστηκαν από τουλάχιστον μία μέθοδο παρακολούθησης.
Αυτό ανοίγει νέους κινδύνους, όπως η σύνδεση λογαριασμών email με περιόδους σύνδεσης στον Ιστό ή η αποκάλυψη διευθύνσεων email συγκεκριμένων χρηστών.
Ποιες είναι οι συνέπειες για την ιδιωτικότητα;
Οι τεχνολογίες CSS και JavaScript αποκαλύπτουν προσωπικά δεδομένα χωρίς τη συναίνεση του χρήστη. Αυτό δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες για την ιδιωτικότητα και την ασφάλεια στο διαδίκτυο. Η έλλειψη προστασίας σε ορισμένες εφαρμογές email ενισχύει την ανάγκη ανάπτυξης νέων μηχανισμών άμυνας.
Πως μπορούμε να προστατευτούμε;
- Χρησιμοποιήστε προγράμματα περιήγησης με ενισχυμένες ρυθμίσεις ασφαλείας, όπως το Tor ή το Brave.
- Εγκαταστήστε πρόσθετα προστασίας προσωπικών δεδομένων, όπως το Privacy Badger ή το uBlock Origin.
- Απενεργοποιήστε το CSS και τη JavaScript σε εφαρμογές που δεν απαιτούν τη χρήση τους.
- Ενημερώστε τακτικά το λογισμικό σας για να αποφύγετε ευπάθειες.
- Χρησιμοποιήστε ανώνυμες ή προσωρινές διευθύνσεις email για εγγραφές σε ιστότοπους.
Το μέλλον της έρευνας για την ασφάλεια
Η ερευνητική ομάδα του CISPA συνεχίζει να εργάζεται πάνω σε τρόπους βελτίωσης της ασφάλειας. Ο Leon Trampert, υπό την καθοδήγηση των Dr. Michael Schwarz και Dr. Christian Rossow, στοχεύει να αναπτύξει νέες στρατηγικές άμυνας για τον εντοπισμό και την αποτροπή παρακολουθήσεων.
Συμπέρασμα
Το ψηφιακό αποτύπωμα αποτελεί σοβαρή απειλή για την ιδιωτικότητα στο διαδίκτυο. Οι πρόσφατες ανακαλύψεις σχετικά με τη χρήση CSS αναδεικνύουν νέους κινδύνους και υπογραμμίζουν την ανάγκη για συνεχή επαγρύπνηση και βελτίωση των μηχανισμών προστασίας. Οι χρήστες πρέπει να είναι ενημερωμένοι και να λαμβάνουν μέτρα για τη διασφάλιση των προσωπικών τους δεδομένων.
Η έρευνα στον τομέα αυτό συνεχίζεται, με στόχο την ανάπτυξη πιο ισχυρών και αποτελεσματικών τεχνολογιών ασφαλείας. Μέχρι τότε, η ευαισθητοποίηση και η λήψη προληπτικών μέτρων παραμένουν τα πιο ισχυρά εργαλεία στα χέρια των χρηστών.
