Η Παιδεία είναι ο χώρος στον οποίο γιατρεύουμε πληγές και ανοίγουμε ορίζοντες. Δίνει ρίζες και ανοίγει φτερά. Τυχεροί όσοι ασχολούνται με αυτήν, αλλά και βαρύ το φορτίο που καλούνται να σηκώσουν στις πλάτες τους με κάθε απόφαση που παίρνουν ή αρνούνται να πάρουν. Μόνιμη ευχή μου να έχουμε όλοι μας συναίσθηση της αποστολής μας.
Για ακόμη μια φορά στην επικαιρότητα. Με 3 έγγραφα φωτιά. Σύστημα πρόσληψης, Σύστημα επιμόρφωσης, Ωρολόγιο πρόγραμμα. Στην ουσία 3 θέματα που καταγράφουν το «Ποιοι», το «Πώς» και το «Πόσο» της εκπαίδευσης των παιδιών μας. Το «Τι», το περιεχόμενο, θεωρητικά καθορίστηκε με τα Νέα Αναλυτικά Προγράμματα, τα οποία και εκείνα φυσικά είναι υπό αξιολόγηση και αναρωτιέμαι φυσικά, με την αφέλεια που με διακατέχει, πώς γίνεται να προηγηθεί το Πόσο του Τι. Πώς μπορούμε να συζητούμε ωρολόγιο, όταν το περιεχόμενο αξιολογείται και βρίσκεται στη διαδικασία επανατοποθέτησης του με τον καθορισμό δεικτών επάρκειας οι οποίοι μπορεί και να ξεσκαρτάρουν το δυσθεώρητο βουνό της ύλης που καταπλακώνει εδώ και χρόνια εκπαιδευτικούς και παιδιά.
Μιλούμε για την εκπαίδευση της γενιάς του αύριο, η οποία εν μέσω μιας πολύπλευρης κρίσης θα κληθεί να επιβιώσει, να δημιουργήσει και να αλλάξει. Ακούγεται σοβαρό. Ή μήπως διαφωνείτε; Καταλήξαμε να συζητούμε και να βρίσκουμε συγκλίσεις στη βάση των πόσων μόνιμων θέσεων εργασίας θα προσφερθούν ανά κλάδο και ανά βαθμίδα εκπαίδευσης. Το θέμα επικεντρώθηκε πρωτίστως (δεν αδικώ τους συνδικαλιστές, καθώς είναι βασικό κομμάτι του ρόλου τους) στο ποιοι θα μείνουν εντός και ποιοι θα τεθούν εκτός της εκπαίδευσης.
Αν είχα το μαγικό ραβδί, ή έστω την εξουσία, για να αλλάξω της παιδείας πράγματα θα έκανα βήματα απλά και ουσιαστικά. Θα έπαιρνα 3 καθοριστικές αποφάσεις που θα λειτουργούσαν και ως πυξίδα στην πορεία μου. Θα αποφάσιζα τι σχολεία θέλω, σε ποιους έχω εμπιστοσύνη να τα αναθέσω, και σε τι αυριανούς πολίτες στοχεύω.
Ναι, θέλω σχολεία ανοικτά, χαρούμενα και δημοκρατικά. Όπου τα παιδιά θα ανυπομονούν το πρωί που ξυπνούν να πάνε. Σχολεία που θα λειτουργούν ως χώροι συνάντησης με ανθρώπους που αγαπούν και με εμπειρίες που τους βοηθούν να «μεγαλώσουν». Σχολεία που θα τους δίνουν, στο Δημοτικό, τις στοιχειώδεις γνώσεις (γλωσσικές και μαθηματικές), στοιχειώδεις δεξιότητες μάθησης και αναζήτησης της γνώσης και την κριτική σκέψη ως στάση ζωής έναντι στα όσα γύρω τους τεκταίνονται.
Χρόνο για να παίξουν (βασική ανάγκη των παιδιών της ηλικίας τους), χρόνο για να μιλήσουν και να συναναστραφούν με συνομηλίκους τους, χρόνο με άλλα λόγια να κοινωνικοποιηθούν, στην εποχή του εθισμού στα ηλεκτρονικά. Χώρο για να διατηρήσουν ζωντανή την περιέργεια και τη φαντασία τους.
Στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο, όλα τα πιο πάνω συν μια βαθύτερη βουτιά σε δεξιότητες και γνώσεις, χωρίς τον βραχνά του πόση ύλη θα καλύψω σε κάθε μάθημα, αλλά στο πως θα προσεγγίσω τη γνώση για να μπορέσω να καταλήξω τελικά στην αυτόνομη μάθηση που είναι και το τελικό ζητούμενο. Η γνώση στην εποχή μας βλέπετε είναι παντού γύρω μας. Η αξιολόγηση της, η χρήση της και η επέκτασή της είναι το ζητούμενο.
Σε ποιους να εμπιστευτώ την αποστολή αυτή; Σε ανθρώπους με την απαραίτητη κατάρτιση, που να είναι οι «καλύτεροι» για να μπορούν να φέρουν εις πέρας την αποστολή τους. Να μου επιτρέψετε να έχω τις σοβαρές επιφυλάξεις μου κατά πόσο η διαδικασία αξιολόγησης με μια εξέταση, όσο καλή και αν είναι αυτή, θα μπορέσει να μου εντοπίσει ανθρώπους επαρκείς (κάτι που δεν έδειξε το πτυχίο από έγκριτα πανεπιστήμια), με ολοκληρωμένη προσωπικότητα (απαραίτητη προϋπόθεση) , με ευαισθησία (αλήθεια ποια εξέταση μπορεί να το μετρήσει αυτό;) και έντονη συναίσθηση της αποστολής τους.
Οι καλύτεροι θα φανούν στο καθημερινό πεδίο της μάχης με τους εξωγενείς παράγοντες, με τις καθημερινές δυσκολίες, με τα κοινωνικά και οικογενειακά προβλήματα που θα λειτουργούν ως ανυπέρβλητα πολλές φορές προβλήματα στο καθημερινό ταξίδι της γνώσης και της εμπειρίας. Αν μπορούν να κατασκευάσουν μια τέτοια εξέταση, αναθεωρώ την άποψη μου αυτοστιγμεί!
Σε τι αυριανούς πολίτες άραγε στοχεύουμε ως κοινωνία; Με όποιο δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις λέει μια σοφή παροιμία. Αν θέλουμε μαθητές ικανούς, δημιουργικούς, ικανούς να επιλύουν προβλήματα, έτοιμους να αναλάβουν αυτόβουλα πρωτοβουλίες, ελεύθερους, ικανούς, ενεργούς και κριτικά σκεπτόμενους πολίτες, με ήθος και αρχές… Και ο κατάλογος πάει και πάει…
Μήπως τελικά με φωτεινές εξαιρέσεις αναπαράγουμε την κοινωνία μας ως έχει σήμερα; Δυσοίωνο και τρομακτικό το μέλλον! Μήπως τελικά η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών δε θα ήταν το λιγότερο σημαντικό από τα έγγραφα; Λέω τώρα…
