Εδώ η νοστιμιά συμπλέει με το υγιεινό και τη χαμηλή τιμή. Γεύμα, αλλά και φάρμακο, παρεΐστικο και ευέλικτο, ευπροσάρμοστο και, φυσικά, ταιριαστό συνοδευτικό για κάθε απόσταγμα.
Αυγουστιάτικη βραδιά, με το φεγγάρι να βρίσκεται στο δρόμο για τη μεγαλύτερη πανσέληνο της χρονιάς. Εναλλακτικό greek summer με παραδοσιακό πανηγύρι. Παιδιά τσιρίζουν στην πλατεία του χωριού, μια εύθυμη οχλαγωγία ακουστικό χαλί στο σκηνικό και σύννεφα τσίκνας καλύπτουν τα πάντα! Στρέμματα ολόκληρα με κάρβουνα και αυτοσχέδιες σχάρες που ψήνουν αποκλειστικά και μόνο σαρδέλες για την αντίστοιχη γιορτή.
Θα μπορούσε να είναι το σκηνικό ενός πανηγυριού σε οποιοδήποτε ελληνικό νησί, ή έστω παραθαλάσσια πόλη! Αλλά κάνει κρύο, παίζουν κλαρίνα αντί για βιολιά και παράλληλα τρέχει διαγωνισμός για το πιο όμορφο μουστάκι!
Τι δουλειά έχουν, λοιπόν, όλοι αυτοί οι περίεργοι τύποι στα 900 μέτρα υψόμετρο στην Ορεινή Αρκαδία. και κυρίως τι δουλειά έχουν εδώ οι σαρδέλες; Γιορτάζουν την καθιερωμένη ετήσια γιορτή Σαρδέλας στο Βελημάχι Γορτυνίας, και μάλιστα για 11η συνεχόμενη χρονιά! Τελικά, πόσο το αγαπάμε αυτό το ψάρι;
Έχουμε τη σαρδέλα στο DNA μας, και το μεγάλο comeback –ειδικά σε εποχές σαν αυτές– ε, ήταν αναμενόμενο! Παρόλο, φυσικά, που οι αντίστοιχες γιορτές σε Χανιά, Πρέβεζα, Μουδανιά, Σκάλα Καλλονής και τόσα και τόσα ακόμη μέρη σε κάθε αναμενόμενη, αλλά και απρόσμενη γωνιά της Ελλάδας δεν έπαψαν ποτέ!
Η σαρδέλα είναι ένα από τα αφρόψαρα, αγαπητό και εξαιρετικά νόστιμο, οικονομικό και υγιεινό. Ανήκει στην οικογένεια των μικρών λιπαρών ψαριών που ζουν σε κοπάδια και είναι μακρινή ξαδέλφη της ρέγγας! Συχνάζουν σε Μαύρη Θάλασσα, βορειοανατολικό Ατλαντικό, αλλά προτιμούν –ευτυχώς για εμάς– τη Μεσόγειο! Ξεχωρίζει γιατί είναι πεντανόστιμη, καθώς τη διακρίνει το umami (5η γεύση ή γλουταμινικό αμινοξύ), και μάλιστα μπόλικο, περίπου 280 mg ανά 100 γραμμάρια –ίσως γι’ αυτό την προτιμούν οι σεφ ως μυστικό συστατικό σε αναρίθμητες σάλτσες.
Είναι, επίσης, διάσημη για τα Ω3 λιπαρά που περιέχει και αποτελεί πλούσια πηγή φωσφόρου, βιταμινών και ασβεστίου, ειδικά αν τρώγεται ολόκληρη, με το κόκαλο. Ολόφρεσκες, οι σαρδέλες μπορούν να καταναλωθούν ωμές έπειτα από ελαφρύ μαρινάρισμα σε χυμό λεμονιού, είναι ιδανικές για κάρβουνα, τηγάνι και φούρνο. Τρώγονται υπέροχα με ένα απλό λαδολέμονο, γεμισμένες με μαϊντανό, σκόρδο και ξύσμα λεμονιού ή στον ταβά σιγοψημένες με σάλτσα ντομάτας –στη Βενετία, πάντως, τις τηγανίζουν με λευκό κρασί, ξίδι, σταφίδες και αμύγδαλα…
Η σαρδέλα ανά τον κόσμο
- Νιού Μπράνσγουικ, Καναδάς: Εδώ ψαρεύονται οι μεγαλύτερες ποσότητες σαρδέλας παγκοσμίως.
- Βρετάνη, Γαλλία: Η πρώτη πόλη που κονσερβοποίησε σαρδέλες με μυστική συνταγή βρασίματος – τηγανίσματος – κονσέρβας, που συνεχίζει μέχρι σήμερα.
- Κορνουάλη, Αγγλία: Η μοναδική χώρα με σαρδέλες Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ενδειξης. Φημίζεται για μια παραδοσιακή σαρδελόπιτα, τη stargazy, με αβγά, πατάτες και φύλλο μέσα από το οποίο εξέχουν κεφάλια σαρδέλας που σε κοιτάνε επίμονα –εξ ου και το όνομα!
- Στάβανγκερ, Νορβηγία: Εδώ βρίσκεται το πρώτο Μουσείο Σαρδέλας.
- Πορτογαλία: Εξαιρετικής ποιότητας σαρδέλες, τις οποίες λατρεύουν και τιμούν δεόντως σε ένα τεράστιο πανηγύρι στις 13 Ιουνίου.
Η αντζούγια και ο Γαύρος
Και για να λύσουμε μια μεγάλη παρεξήγηση: Στην αλλοδαπή ως παστές αντζούγιες εννοούν τους γαύρους. Στην Ιαπωνία, πάλι, τρώνε τις σαρδέλες αποξηραμένες και τηγανισμένες ως σνακ (ή niboshi) –και τις κάνουν και σούπες!
