Ακόμα και αν δεν έχεις κόψει το τσιγάρο, δεν πηγαίνεις γυμναστήριο και δεν τρέφεσαι σωστά, υπάρχει τρόπος να βελτιώσεις την υγεία σου. Πάρε τηλέφωνο έναν κολλητό σου και κανονίστε να βρεθείτε… Το Texnologia.Net θα εξηγήσει λεπτομερώς πράγματα που πιθανόν να αγνοούσες αναφορικά με τους καλούς φίλους και τις καλές σχέσεις.
Γνώρισα έναν τύπο από τη δουλειά, τον Αντώνη, και μερικούς μήνες τώρα τα λέμε και εκτός δουλειάς. Εχει πάντα όρεξη για πλάκα, πεσίματα σε γυναίκες, ξίδια, μπάλα, μπύρες. Νορμάλ τύπος. Την πρώτη φορά που ήρθε σπίτι μου για να δούμε μια ταινία, μου πέταξε μια ατάκα που δεν είχα ξανακούσει: «Δεν έχω φίλους. Όχι, τουλάχιστον, άντρες φίλους. Από γυναίκες, καλά πάμε». Δεν λέω, ωραίο πράγμα η φιλία με μια γυναίκα, ειδικά όταν έχετε πιει από ένα μπουκάλι τεκίλα κι εκείνη προσπαθεί να βρει πώς ανοίγει η ζώνη σου, αλλά να μην έχει ένα κολλητό να λένε καμιά μαλακία; Αδιανόητο.
Άλλη περίπτωση. Ο φίλος μου ο Νίκος έχει καλή δουλειά, συμπαθητική γκόμενα κι ένα ρετιρέ που βλέπει στην Ακρόπολη. Εχει κι έναν πλούσιο θείο στην Αμερική, που πάντα του έλεγε πως η ζωή είναι ένα παιχνίδι, στο οποίο άλλοτε χάνεις κι άλλοτε κερδίζεις. Οταν λοιπόν αυτός πέθανε επέλεξε να του αφήσει κληρονομιά το τραπέζι του για πόκερ. Ενα οκτάγωνο, πραγματικό έργο τέχνης, με πράσινη τσόχα, θήκες για μάρκες σε κάθε του πλευρά και δύο υποδοχές για ποτήρια.
Το καλύτερο meeting point της παρέας, δηλαδή. Ευτυχώς η παρέα του Νίκου λατρεύει το πόκερ. Δυστυχώς, εκείνος δεν έχει μόνο φίλους αλλά και δουλειά. Κάθε φορά λοιπόν που προσπαθούμε να βρεθούμε για χαρτιά το βράδυ της Παρασκευής προκύπτουν ανυπέρβλητες υποχρεώσεις, σχεδόν σε όλους μας. «Η διάθεση υπάρχει, ο χρόνος μάς λείπει», εξηγεί ο Νίκος. «Μπορεί να μας πάρει εβδομάδες μέχρι να καταφέρουμε να βρεθούμε».
Τη μια ο ένας πρέπει να λείψει εκτάκτως σε επαγγελματικό ταξίδι στις Βρυξέλλες, την άλλη κάποιος πρέπει να πάει σε μπάτσελορ, την παράλλη κάποιος θα τσακωθεί με τη δικιά του και θα πρέπει να το παίξει ο κύριος Τέλειος για μερικές ημέρες. Αυτό από μόνο του μπορεί να μη σημειώνει high score στη λίστα με τις χειρότερες τραγωδίες της ζωής σου. Αλλά αν δεν βιάζεσαι και περιμένεις να διαβάσεις παρακάτω, θα καταλάβεις πώς ένα παλιό τραπέζι για πόκερ, σκεπασμένο με σεντόνι για να μη σκονίζεται, αναδεικνύεται ως η επόμενη άσκηση εργασίας για το μεγαλύτερο και ανεξερεύνητο κεφάλαιο στην υγεία των ανδρών.
Όπως προκύπτει από τις έρευνες, ο Νίκος δεν είναι ο μόνος άντρας που περνάει χωρίς τους φίλους του τα βράδια της Παρασκευής. Και ο Αντώνης δεν είναι ο μόνος άντρας που δεν έχει φίλους. Ισως κι εσύ να νιώθεις το ίδιο απομονωμένος και να σου λείπει η ανθρώπινη επαφή (άσε τις λαμογιές, το πίτσι πίτσι με τους τύπους από τη δουλειά δεν πιάνεται). Και αυτό δεν το λέμε εμείς, αλλά οι ειδικοί.
Η σωστή σκέψη για τις καλές σχέσεις
Είσαι άντρας. Είσαι Έλληνας. Ζεις στην εποχή των e-mail, της 8ωρης απασχόλησης που, πως διάολο γίνεται και πάντα επιμηκύνεται; Οι πτήσεις καθυστερούν, ο τροχονόμος ξεχνάει ότι βιάζεσαι, το νορβηγικό πρωτάθλημα θέλει μελέτη για να πας στο πρακτορείο. Ο χρόνος περνάει και η ατάκα «Που χάθηκες, ρε μάγκα;» αποκτά διαστάσεις μάστιγας. Στο βιβλίο «Bowling Alone», ο καθηγητής του Harvard, Robert D. Putnam, βάζει στο μικροσκόπιο τις κοινωνικές επαφές. Ψάχνει παντού, όπου υπάρχουν άντρες. Από τις διοργανώσεις αγώνων mini football μέχρι τις συνελεύσεις της πολυκατοικίας, για την εκλογή του νέου διαχειριστή, και από τα γυμναστήρια μέχρι το εκκλησίασμα της Κυριακής.
Σε όλες αυτές τις κατηγορίες, των προαναφερόμενων αντρών είναι αντίστοιχο με αυτό των κατοίκων του Άρη. Σαν να κρύβονται αλλού. Σπίτια τους. Σύμφωνα με το δρα Putnam, οι κοινωνικές επαφές μας έχουν τη μισή σχεδόν δυναμική από την εποχή των 60s, τότε που όλοι ήμασταν σύντροφοι και «κάναμε έρωτα και όχι meetings». Αν είσαι κι εσύ μέρος του προβλήματος, το πιθανότερο είναι να ανασηκώνεις αδιάφορα τους ώμους λέγοντας: «Ε, και; Ένα trend είναι κι αυτό, που θα το αναλάβουν οι ειδήμονες, θα το ξεζουμίσουν και ύστερα θα μας ανακοινώσουν ότι εμείς φταίμε για τα μολυσμένα νερά της Ινδίας και τη βία στα γήπεδα».
Όταν έχεις καλούς φίλους ζεις περισσότερο
Επειδή όμως τα νέα είναι δυσάρεστα κι από πάνω δεν γουστάρουμε να χρεωθούμε παθητικότητα, ας εξετάσουμε τις ύπουλες συνέπειες αυτής της νέας τάσης στην υγεία. Τα πειράματα έγιναν, οι έρευνες ολοκληρώθηκαν και η ώρα να ανακοινωθούν τα αποτελέσματα έφτασε: * Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς και δεν έχουν κοινωνικό περίγυρο, έχουν 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν μετά από 6 μήνες, όπως προκύπτει από έρευνα που έγινε στο Dartmouth. * Στην Αμερική, οι συνέπειες της κοινωνικής επαφής στην υγεία καταγράφονται εδώ και 50 χρόνια με το πείραμα Roseto. Πρόκειται για μία μικρή επαρχιακή πόλη, ανατολικά της Πενσιλβανίας, της οποίας οι κάτοικοι -μετανάστες από το ομώνυμο χωριό της Νοτίου Ιταλίας- εμφάνιζαν 50% λιγότερα εμφράγματα απ’ ό,τι αντίστοιχα οι κάτοικοι των δύο πλησιέστερων πόλεων.
Τα δεδομένα και στις τρεις πόλεις έμοιαζαν ίδια εκτός από ένα: οι άνθρωποι του Roseto ήταν πολύ δεμένοι μεταξύ τους. Μετά το 1960, όμως, που η νεότερη γενιά έκανε την επανάστασή της και απαρνήθηκε τα ήθη και έθιμα του τόπου της, το τίμημα ήταν περισσότερα εμφράγματα. * Μακροχρόνιες έρευνες στις δεκαετίες του ΄80 και του ‘90 επιβεβαίωσαν τα αποτελέσματα του πειράματος Roseto και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι μοναχικοί τύποι έχουν 5 φορές περισσότερες πιθανότητες να αρρωστήσουν και να πεθάνουν πρόωρα.
Και αυτή η «αντικοινωνική επιδημία», όπως την αποκαλεί ο Putnam, δείχνει να έχει μισογυνικά ένστικτα, αφού προτιμά περισσότερο τους άντρες από τις γυναίκες. «Οι γυναίκες καταναλώνουν περισσότερο χρόνο κι ενέργεια στο socializing», εξηγεί ο Putnam. «Η αδυναμία να επενδύσουμε στις σχέσεις μας με τους άλλους είναι αυτή που πιθανότατα κατατάσσει εμάς τους άντρες στις ομάδες υψηλού κινδύνου». Τα περισσότερα πρωινά της ζωής του ο Κώστας, παλιός συμμαθητής μου, τα έχει υποδεχτεί με άδειο σπίτι. Η γυναίκα του, η Μελίνα, έχει ήδη σηκωθεί, έχει φτιάξει το μαλλί της και την έχει κάνει για τη δουλειά πριν αυτός προλάβει να ανοίξει βλέφαρο.
Εκείνος περιφέρεται για λίγο στη μεζονέτα του, τρώει πρωινό μόνος, μιλάει σαν ξεμωραμένος γέρος στην τηλεόραση, φοράει το τζην του, kiss and goodbye στον αέρα και παίρνει δρόμο για το σχεδιαστήριό του. Είναι αρχιτέκτονας με δικό του γραφείο, χωρίς συνέταιρο κι έτσι περνάει πάλι μόνος το υπόλοιπο της ημέρας του. «Καμιά φορά με τρομάζει η μοναξιά», λέει. «Βλέπεις, μεγάλωσα σε οικογένεια με τρία παιδιά, παππούδες, γιαγιάδες, θείους. Η νέα τάξη πραγμάτων ωστόσο επιβάλλει να αποκηρύσσουμε ως passe οποιαδήποτε εικόνα που παραπέμπει στις ευτυχισμένες στιγμές της οικογένειας Portokalos».
Το χρήμα απομονώνει
Σε πρώτη ανάγνωση θα μπορούσες να χαρακτηρίσεις τον Νίκο ζωντανό-νεκρό ή ένα βαρετό τύπο. Όταν, όμως, μου μίλησε για τις προγραμματισμένες συναντήσεις με τους φίλους του κάθε δεύτερη Τετάρτη ήταν σαν να έφαγα γκολ στο 90ό. Παραγγέλνουν delivery, ανοίγουν μπύρες και τα λένε… «Στην αρχή ήταν κάτι σαν λαβή αυτοάμυνας στο δυναμισμό του γυναικείου κινήματος», εξηγεί ο Κώστας. «Ημασταν κουμπωμένοι, τυπικοί, αλλά το ξεπεράσαμε με τον καιρό. Τώρα συζητάμε ό,τι μας κατέβει στο κεφάλι». «Και μόνο το γεγονός ότι μεγαλώνουμε μαζί είναι από μόνο του σημαντικό και μας προτρέπει να συνεχίσουμε». Ποιον πρέπει να κατηγορήσουμε για την απομόνωσή μας;
Ο Αντώνης από τη Θεσσαλονίκη ισχυρίζεται πως φταίει η κίνηση στους δρόμους και το ατελείωτο πηγαινέλα, που καταβροχθίζει τον ελεύθερο χρόνο μας. Ο Πέτρος από το Χαλάνδρι τα ρίχνει στην απληστία και τον εγωισμό. «Πιστεύω ότι οι άνθρωποι επιλέγουν το μάταιο γυρνώντας την πλάτη σε ό,τι έχει ουσία», αναλύει. Ο Χρήστος από την Κηφισιά, που μόλις γύρισε από τις διακοπές του στην Costa Rica, κατηγορεί το χρήμα. «Το χρήμα είναι μονωτική ουσία», εξηγεί. «Τριγυρνώντας στους δρόμους της Costa Rica ανακάλυψα πως κανένας δεν καθόταν στο σπίτι του. Η ζωή τους ήταν εκεί έξω».
Κάποιοι άλλοι πιο ψαγμένοι αποδίδουν το πρόβλημα στο Internet, στα e-mail, στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, τις εργαζόμενες μητέρες του ΄60, το διαζύγιο, την εξωτερική πολιτική, την παγκόσμια οικονομία, στον μπακάλη τους. «Η πίεση της δουλειάς είναι υπεύθυνη κατά 10% για την κοινωνική παρακμή μας», αναφέρει ο δρ Putnam καταλυτικά. Η τηλεόραση, από την άλλη, κατέχει το 25% του προβλήματος. Μεγάλο μερίδιο, ωστόσο, στην πίτα που δοκιμάζουμε μόνοι στο κοινωνικό μας περιθώριο διεκδικεί η χειραφετημένη συμπεριφορά μας. Αυτή η μεθόδευση ξεκίνησε από τους baby boomers και χειροτέρεψε στην εποχή της Generation X. Ξεφεύγοντας από τα όρια της θεωρητικής μαλακίας, απλουστεύουμε το αξίωμα λέγοντας πως δεν υπάρχει άντρας κάτω από τα 50, που να του καίγεται καρφί για οποιονδήποτε δεν ανήκει στο μικρόκοσμο της οικογένειας, των φίλων, άντε και μερικών συναδέλφων.
Τα νεαρά άτομα αποξενώνονται και δεν νοιάζονται γι’ αυτό. Μπορεί να συμπάσχουν με τις «κοινωνικού περιεχομένου» εκπομπές της Τατιάνας Στεφανίδου, αλλά από την προστατευτική απόσταση που τους προσφέρει η τεχνολογία του τηλεκοντρόλ. Τώρα, θα μου πεις πως εδώ δεν προλαβαίνεις ούτε το δελτίο των 8 να παρακολουθήσεις από την πολυθρόνα του σαλονιού σου, με τους άλλους θα ασχολείσαι; Περνάς τα καλύτερά σου χρόνια χτίζοντας καριέρα, δουλεύοντας σαν να μην υπάρχει αύριο, ενώ στον ελεύθερο χρόνο σου βοηθάς στις δουλειές του σπιτιού και το διάβασμα των παιδιών.
Η καλή γυναίκα
Πριν το καταλάβεις έχουν περάσει 10-20 χρόνια, που εκτός από καλή δουλειά, ένα ωραίο σπίτι και την υπόσχεση εξασφαλισμένων γηρατειών σού έχουν χαρίσει και αυτή την αίσθηση του παρόντα-απόντα. Κι όμως διεκδίκησες, ήσουν ένας άντρας με όνειρα, σχέδια και προοπτική. Γι’ αυτό σε παντρεύτηκε η γυναίκα σου και γι’ αυτό κατέληξε να αναρωτιέται γιατί σε παντρεύτηκε. Και τώρα που φλερτάρεις τα 40, έχει και το θράσος να σου πει να κουλάρεις επιτέλους, να χαρείς τα λουλούδια στα βάζα -τι τα αγοράζει κάθε εβδομάδα από τη λαϊκή;-, να γίνεις πάλι παιδί, να ανακαλύψεις πάλι το παιχνίδι. Κι εσύ στην αρχή αμύνεσαι. Αλλά κατά βάθος είσαι δίκαιος άνθρωπος και ξέρεις τι εννοεί και σ’ αρέσει αυτό που εννοεί, το ΄χεις ανάγκη. Η δουλειά σου σε έχει απομακρύνει από τη ζωή σου.
Αν ο καλός Θεός σου έχει δώσει μια καλή γυναίκα, κάπου εδώ θα αναλάβει δράση. Θα σκεφτεί -όπως κάποια γνωστή μου- πως ένας αντιπερισπασμός θα σου έκανε καλό. Θα σε προτρέψει να βάλεις υποψηφιότητα στο σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του Δούκα, όπου στέλνετε το γιο σας. Κάποιοι άλλοι κάνουν ολομόναχοι τον επαναπροσδιορισμό. Οι περισσότεροι από εμάς, ωστόσο, θέλουμε λίγο βοήθεια από τους φίλους μας ή κάποιον ειδικό.
Όπως το δρα Edward M. Hallowell, ψυχίατρο του Πανεπιστημίου Harvard, που συμβουλεύει: «Βρες ένα φίλο και κανόνισε να παίζεις μαζί του σκουός μία φορά την εβδομάδα». Αυτό που μετράει, για να είμαστε απόλυτα ακριβείς, είναι «η μπύρα που θα πιείτε μετά μαζί». Η ανθρώπινη επαφή είναι «το συναίσθημα πως ανήκεις σε κάτι μεγαλύτερο από τον εαυτό σου», λέει ο δρ Hallowell.
Και αν κάποιοι επιλέγουν να ανήκουν απόλυτα σε υψηλές ιδέες, όπως είναι η τέχνη, η φύση, η ιστορία, τα κατοικίδια η πίστη, για όλους εμάς τους υπόλοιπους κοινούς θνητούς η έννοια επαφή συνδέεται άμεσα με τα μέλη της οικογένειάς μας, τους φίλους, τους συνάδελφους ή τους γείτονες. Γιατί πλησιάζεις κάποιον όταν μιλάς μαζί του, έστω και για λίγο, και όταν υπάρχει έστω κι ένα λεπτό κατά τη διάρκεια του οποίου δεν διαολίζεσαι, δεν μιζεριάζεις, δεν πιέζεις και δεν πιέζεσαι.
Η παγίδα των τεσσάρων
Τα σπορ είναι η πιο ασφαλής μέθοδος για να έρθουν οι άντρες πιο κοντά, αφού δημιουργεί ένα πλαίσιο που τους προφυλάσσει από την ανία. Αλλά δεν είναι η μόνη. «Η αφορμή θα μπορούσε να είναι μια παρτίδα σκάκι, ένα δείπνο, ή ένα βιβλίο» λέει ο δρ Hallowell. Δυστυχώς, η εποχή μας απορρίπτει τη σίγουρη και δοκιμασμένη λύση των καφενείων, που επί σειρά ετών επιτελούσαν κοινωνικό έργο στο θέμα της συσπείρωσης των ανδρών. Σαν δικτατορικό κατάλοιπο, θεωρείται ύποπτο στις ημέρες μας αν βρεθούν μαζί περισσότεροι από 3 άντρες. Ασε που μια τέτοια εξτρεμιστική κίνηση θέτει σε κίνδυνο τις θεμελιώδεις αρχές του κουτσομπολιού, που από καταβολής κόσμου θεωρείται αποκλειστικά γυναικείο προνόμιο.
«Και, φυσικά, πέφτουμε κι εμείς στην παγίδα και την αποφεύγουμε ως ιδιαίτερα θηλυπρεπή», επιβεβαιώνει ο δρ Hallowell. Αφήστε τους φτηνούς συναισθηματισμούς. «Συναντηθείτε, μιλήστε για χρήματα, σπορ, γκόμενες, οτιδήποτε. Δεν υπάρχει κανένα κρυμμένο μυστικό στον τρόπο να πλησιάσετε ο ένας τον άλλον. Ολοι ξέρουμε πώς γίνεται», καταλήγει ο δρ Hallowell. «Ή θέλεις να το κάνει ή όχι. Αλλά κάνε από κάπου την αρχή». Τι θα έλεγες για ένα γύρο πόκερ;