Η ραγδαία αύξηση της χρήσης του διαδικτύου και η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) εκτοξεύουν την ανάγκη για περισσότερα κέντρα δεδομένων. Τα κέντρα αυτά, όμως, καταλαμβάνουν πολύτιμο χώρο και καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας, θέτοντας περιβαλλοντικές ανησυχίες. Μία καινοτόμος πρόταση που έρχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή φέρνει στο προσκήνιο την ιδέα εγκατάστασης κέντρων δεδομένων στο διάστημα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του ερευνητικού προγράμματος ASCEND (Advanced Space Cloud for European Net zero emission and Data sovereignty), με χρηματοδότηση ύψους 2,1 εκατομμυρίων ευρώ, διεξήγαγε έρευνα 16 μηνών. Το συμπέρασμα; Η εγκατάσταση κέντρων δεδομένων στο διάστημα κρίνεται τεχνικά και οικονομικά εφικτή, προσφέροντας παράλληλα οφέλη για το περιβάλλον. Στο διάστημα, τα κέντρα δεδομένων θα μπορούν να αξιοποιήσουν στο έπακρο την ηλιακή ενέργεια.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα με τα κέντρα δεδομένων είναι ότι τα χρειαζόμαστε, αλλά ταυτόχρονα δημιουργούν τεράστια πίεση στην παραγωγή ενέργειας.. Η ψύξη τους απαιτεί ρεύμα ή νερό, ενώ η τεχνητή νοημοσύνη έχει οξύνει περαιτέρω το πρόβλημα, καθώς τα κέντρα δεδομένων που την υποστηρίζουν καταναλώνουν κατά μέσο όρο τρεις φορές περισσότερη ενέργεια.
Σύμφωνα με την αμερικανική ειδησεογραφική ιστοσελίδα CNBC, η παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας από κέντρα δεδομένων αναμένεται να αγγίξει τους 1.000 τεραβατώρες έως το 2026, ποσότητα ισοδύναμη με την κατανάλωση ενέργειας ολόκληρης της Ιαπωνίας.
1.300 κέντρα δεδομένων σε τροχιά γύρω από τη γη
Το σχέδιο του ASCEND προβλέπει να εκτοξεύσει στο διάστημα 13 κέντρα δεδομένων έως το 2036, με χωρητικότητα 10 μεγαβάτ έκαστο. Μέχρι το 2050, ο στόχος είναι η εγκατάσταση 1.300 κέντρων, με συνολική παραγωγή ενός γιγαβάτ ενέργειας. Σημειώνεται ότι το 2050 είναι και η χρονιά που η ΕΕ θέλει να έχει επιτύχει κλιματική ουδετερότητα.
Η μεταφορά, όμως, αυτών των κέντρων στο διάστημα συνοδεύεται από σημαντικό κόστος σε καύσιμα. Κάθε “μπλοκ”, που αντιπροσωπεύει ένα αυτοσυντηρούμενο κέντρο δεδομένων, θα χρειαστεί να εκτοξευθεί ξεχωριστά. Γι’ αυτόν τον λόγο, μία άλλη ερευνητική ομάδα της ΕΕ εργάζεται πάνω σε μία φιλική προς το περιβάλλον μέθοδο εκτόξευσης, η οποία, εφόσον υλοποιηθεί, θα μειώσει το κόστος καυσίμου κατά 90%.
Και η Microsoft στο παιχνίδι
Η ιδέα κερδίζει έδαφος. Η Microsoft, σε συνεργασία με την διαστημική εταιρεία Loft Orbital, διεξάγει έρευνα για την ανάπτυξη κέντρων δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης στο διάστημα.
Εντούτοις υπάρχουν και επικριτές. Το CNBC αναφέρει τα λόγια του Michael Winterson, διευθύνοντα σύμβουλο της European Data Centre Association, που παραδέχεται ότι η ηλιακή ενέργεια όντως λειτουργεί πολύ καλύτερα στο διάστημα. Ταυτόχρονα, όμως θα κοστίσει εκατομμύρια σε καύσιμα για να κρατήσουν τα κέντρα δεδομένων σε τροχιά γύρω από τη γη. Επίσης, τα κέντρα δεδομένων στο διάστημα είναι πιο δύσκολο να προστατευθούν από εχθρικές χώρες.
Η εγκατάσταση κέντρων δεδομένων στο διάστημα: Μία ρεαλιστική λύση;
Η εγκατάσταση κέντρων δεδομένων στο διάστημα φέρνει στο προσκήνιο ορισμένα πλεονεκτήματα, αλλά και προκλήσεις που χρήζουν προσεκτικής αξιολόγησης.
Πλεονεκτήματα
- Απεριόριστος χώρος: Το διάστημα προσφέρει απεριόριστο χώρο για την εγκατάσταση κέντρων δεδομένων, χωρίς τους περιορισμούς της γης.
- Απεριόριστη ενέργεια: Η ηλιακή ενέργεια είναι άφθονα διαθέσιμη στο διάστημα, εξασφαλίζοντας τροφοδοσία χωρίς την ανάγκη καύσης ορυκτών καυσίμων.
- Βελτιωμένη ψύξη: Το κενό του διαστήματος προσφέρει ιδανικές συνθήκες για ψύξη, μειώνοντας την κατανάλωση ενέργειας και αυξάνοντας την αποδοτικότητα.
- Μειωμένος περιβαλλοντικός αντίκτυπος: Η μεταφορά των κέντρων δεδομένων στο διάστημα θα μειώσει σημαντικά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, μειώνοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και την κατανάλωση νερού.
Προκλήσεις
- Υψηλό κόστος εκτόξευσης: Η μεταφορά κέντρων δεδομένων στο διάστημα είναι μια δαπανηρή διαδικασία, που απαιτεί προηγμένη τεχνολογία και ισχυρούς πυραύλους.
- Ευπάθεια σε βλάβες: Τα κέντρα δεδομένων στο διάστημα είναι εκτεθειμένα σε ακραίες συνθήκες, όπως η ακτινοβολία και τα μικρομετεωρίδια, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν βλάβες.
- Δυσκολίες συντήρησης: Η επισκευή και η συντήρηση κέντρων δεδομένων στο διάστημα είναι μια περίπλοκη και δαπανηρή διαδικασία, που απαιτεί εξειδικευμένο προσωπικό και ρομποτική τεχνολογία.
- Προκλήσεις ασφάλειας: Η εγκατάσταση κέντρων δεδομένων στο διάστημα εγείρει ζητήματα ασφάλειας, καθώς θα μπορούσαν να αποτελέσουν στόχο κυβερνοεπιθέσεων ή σαμποτάζ.
