Όχι, πείτε την αλήθεια… Πόσο χαρήκατε όταν ακούσατε πως θα μπορείτε να αγοράζετε από τα σούπερ μάρκετ ληγμένα τρόφιμα; ∆εν πετάξατε την σκούφια σας; ∆εν είπατε «αχ, επιτέλους κι ένα ευχάριστο!» Όχι, ε; Ωραία συμφωνούμε λοιπόν…
Καταρχάς, να δούμε ποια προϊόντα θα μπουν σε αυτά τα ράφια… Συγγνώμη, δεν μπορούμε… Γιατί πολύ απλά δεν υπάρχει λίστα με συγκεκριμένα προϊόντα που θα μπορούν να πωλούνται ως ληγμένα. Ένα γενικόλογο «όσα δεν αλοιώνονται»… Προσωπικά, σε αυτά υπολογίζω τα γαλακτοκομικά, τα κρεατικά, τα λαχανικά και γενικά όσο προϊόντα χρήζουν συντήρησης σε ψυγείο. Άρα, στα ράφια θα μπουν προϊόντα όπως μακαρόνια, φρυγανιές, αλκοολούχα, καθαριστικά προϊόντα (;)… Τα συσκευασμένα δηλαδή… Μόνο που, απ’ όσο ξέρω, αυτά τα προϊόντα όταν τα αγοράζουμε δεν λήγουν σήμερα ή αύριο… Ενδεικτικά, στο ντουλάπι μου υπάρχει ένα πακέτο μακαρόνια, που ούτε και εγώ ξέρω από πότε το έχω, και λήγει τον Απρίλιο του 2023!
Η ρύθμιση αυτή υποτίθεται ότι προωθήθηκε για να μπορούν νοικοκυριά με μειωμένο εισόδημα -το γιατί είναι μειωμένο είναι άλλη συζήτηση- να γεμίζουν το λεγόμενο «καλάθι της νοικοκυράς» πιο φθηνά. Με τι ακριβώς θα το γεμίζουν και πόσο πιο φθηνά; Τι προϊόντα θα μπουν στα ράφια σήμερα; Μακαρόνια που έληξαν προχτές; ∆ηλαδή, αυτά που το σούπερ μάρκετ αγόρασε πριν τέσσερα ή και πέντε χρόνια; Έχει καταρχάς το σούπερ μάρκετ τέτοια αποθήκη ώστε να μπορεί να κρατά στο “στοκ” μακαρόνια για τέσσερα χρόνια; Ας υποθέσω ότι έχει… Υπάρχει ποτέ περίπτωση ένα πακέτο μακαρόνια να μείνει απούλητο για τέσσερα χρόνια; ∆ύσκολο, έως απίθανο… Ας φύγω όμως από τα μακαρόνια… Που να πάω; Στις φρυγανιές; Σε πατατακο-γαριδάκια; Σε ξηρούς καρπούς; Είναι όλα προϊόντα που η ημερομηνία λήξης τους απέχει τουλάχιστον ένα χρόνο από την ημερομηνία παραγωγής τους… Τα καθαριστικά; Τα είδη προσωπικής υγιεινής; Αυτά δεν έχουν καν ημερομηνία λήξης!
Ούτε στη Βρετανία, στην οποία έτυχε να μείνω για τρία χρόνια, δεν υπάρχουν τέτοια ράφια. Υπάρχουν, ωστόσο, ράφια με προϊόντα με μειωμένες τιμές, που έχουν προϊόντα που είτε έχει χαλάσει η αρχική τους συσκευασία, είτε πρόκειται να λήξει σύντομα. ΝΑ λήξει… όχι έχει ήδη λήξει… Και δεν κρύβω ότι και εγώ έχω ψωνίσει από τέτοιο ράφι. Προσωπικά, αν είναι να την αγοράσω στη μισή τιμή, δεν με “χαλάει” αν η κονσέρβα με τον τοματοπελτέ έχει χτυπηθεί στο πλάι. ∆εν θα με πειράξει αν η μπριζόλα που θα αγοράσω στα 1/3 της αρχικής τιμής θα λήξει αύριο, αν την καταναλώσω σήμερα… Ούτε πιστεύω θα πείραζε κανέναν στην Ελλάδα αν γινόταν το ίδιο και εδώ σε μεγαλύτερη κλίμακα, γιατί αυτή η μέθοδος ήδη εφαρμόζεται από μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων.
Το πραγματικό ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι ποιος θα ωφεληθεί από αυτήν τη ρύθμιση. Τον μόνο ευνοούμενο που βρίσκω είναι οι ίδιες οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ που δε θα χρειαστεί να καταστρέφουν όσα -ελάχιστα- ληγμένα προϊόντα τους μένουν. Γιατί, τα βασικά προϊόντα που χρειάζεται μια οικογένεια, όπως γάλα, λαχανικά, ψωμί, είτε ξινίζουν, είτε σαπίζουν, είτε μουχλιάζουν… Αντί λοιπόν να προωθούν ψευτο-μέτρα, γιατί δεν κάνουν κάτι πραγματικά ωφέλιμο; Γιατί δεν βάζουν πλαφόν στο γάλα που το αγοράζουμε γύρω στο 1.40€; Γιατί δεν ρίχνουν τον ΦΠΑ στα βασικά είδη διατροφής; Πολλά ζητάω, ε;
Ληγμένα προϊόντα περαιτέρω ανάλυση
Όλα τα είδη διατροφής φέρουν στη συσκευασία τους και σε εμφανές μέρος ημερομηνία λήξης. Μετά την παρέλευση αυτής της ημερομηνίας απαγορεύεται να πουληθούν.
Απαγορεύεται όμως να φαγωθούν ή να τα πιούμε, αν πρόκειται για χυμούς, μετά την ημερομηνία λήξης;
Εδώ υπάρχει μια μεγάλη παρεξήγηση με τη μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών να έχει παντελή άγνοια για τη σημασία της ημερομηνίας λήξης. Έχω συναντήσει ανθρώπους να τρέμουν να πιουν χυμό ληγμένο μήπως πάθουν δηλητηρίαση, να φάνε ένα ληγμένο γλυκό, να πιουν μια ληγμένη μπίρα, ή το πιο κουφό, να καταναλώσουν ένα ληγμένο ελαιόλαδο.
Θα αναφερθώ στο ελαιόλαδο επειδή τυχαίνει να γνωρίζω το προϊόν πολύ καλά.
Πρώτον, δεν ελέγχεται από κανένα η κατάσταση του ελαιοκάρπου που πηγαίνει για έκθλιψη και δεύτερο και κυριότερο, κανένας νόμος δεν υποχρεώνει τον παραγωγό να πουλήσει το φρέσκο προϊόν μέσα σε κάποιο καθορισμένο χρονικό όριο. Έχω γνωρίσει παραγωγούς να έχουν δύο και τρία χρόνια αποθηκευμένο το λάδι μέσα σε σιδερένια βαρέλια, περιμένοντας μια καλύτερη τιμή, κάποτε να το πουλάνε πλήρως αλλοιωμένο, και μετά να το βλέπεις στα μπακάλικα με ημερομηνία λήξης!
Η σημασία της ημερομηνίας λήξης έγκειται στην παραδοχή ότι το συγκεκριμένο προϊόν διατηρεί τη ίδια γεύση και άρωμα που είχε κατά την ημερομηνία της συσκευασίας και τίποτε άλλο.
Ποια ήταν όμως η κατάσταση του προϊόντος πριν την συσκευασία και ποιος την ελέγχει; Εδώ είναι το πρόβλημα.
Ποιες ήταν οι συνθήκες αποθήκευσης από την ημερομηνία συσκευασίας μέχρι να μπει στο ράφι; Άλλο άλυτο πρόβλημα.
Στο χωριό μου π. χ. υπάρχει ένα σούπερ μάρκετ όπου οι μπίρες, τα νερά και οι χυμοί, επειδή δεν έχει αποθήκη, όλο το καλοκαίρι πριν μπουν στο ράφι, τα αποθήκευε στο ύπαιθρο! Γνωρίζω ανθρώπους, με πρώτη και καλύτερη τη γυναίκα μου, που αγόρασαν χυμό μήλου από αυτό το σούπερ μάρκετ, συσκευασίας ενός λίτρου, φρεσκότατο σύμφωνα με τις ετικέτες μα αλλοιωμένο επειδή ψήθηκε καμιά βδομάδα στον Αυγουστιάτικο Ήλιο!
Ακάλυπτα φορτηγά κουβαλάνε μπίρες και αναψυκτικά μέσα στο κατακαλόκαιρο χωρίς κανείς να τους ελέγχει πως και γιατί.
Είναι να μη γελάω λοιπόν όταν βλέπω την τρομοκρατημένη γυναικούλα να πετάει από το χέρι του παιδιού της μιας μέρας ληγμένο χυμό, από το φόβο της μπας και διαταραχθεί η υγεία του;
Σημαντική διατύπωση
Συνήθως οι ημερομηνίες που αναγράφονται είναι νωρίτερα από ότι στην πραγματικότητα μπορεί να αλλοιωθεί το προϊόν. Η ημερομηνία λήξης αναφέρεται σε αλλοίωση που θα πάθει το προϊόν μετά το πέρας αυτής με την προϋπόθεση ότι η διανομή, αποθήκευση και συντήρηση του προϊόντος θα γίνει σύμφωνα με τα όσα αναγράφονται στη συσκευασία του. Αναφέρεται σε όλα τα προϊόντα ποια είναι η ιδανική θερμοκρασία που πρέπει να μπαίνει το προϊόν. Πέρα όμως από αυτά στα γαλακτικά προϊόντα πρέπει και στην ημερομήνια λήξης και στις συνθήκες συντήρησης και διακίνησής τους να δίνεται μεγάλη προσοχή γιατί αλλοιώνονται εύκολα και προκαλούν άσχημες δηλητηριάσεις.
