Το Linux δεν έχει και μεγάλη σχέση με τα Windows και ούτε πρόκειται να αποκτήσει σύντομα. Η είσοδος όμως των software houses στην υπόθεση Linux μέσω των διανομών, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια το Linux στο χώρο των “απλών χρηστών”.
Εμπρός στο δρόμο που χάραξαν τα Windows;
Για την ώρα βεβαίως το Linux μόνο να ‘’ονειρευτεί” μπορεί την απλότητα, ευκολία και ευχρηστία των Windows. Αλλά τα τελευταία ούτε καν στα όνειρα των ανθρώπων της Microsoft δεν μπορούν να φτάσουν τις δυνατότητες, τη χρηστικότητα και τη δυνατότητα παραμετροποίησης, καθώς και γρήγορης και αποδοτικής δουλειάς, που προσφέρει το Linux. Λίγα χρόνια πριν, το Linux ήταν ένα σύστημα “για άντρες”. Για εκείνους που μπορούσαν (και είχαν την όρεξη και τις γνώσεις) να “παλεύουν” ατέλειωτες ώρες με το command line interface μόνο και μόνο για να κάνουν το λειτουργικό να δουλεύει.
Και αυτή ήταν μόνο η αρχή. Αλλά αυτές οι μέρες έχουν περάσει προ πολλού, καθώς η ευρεία διάδοση των distributions (διανομών), ή builds Linux που προσφέρουν μεγάλοι οίκοι, έχει αλλάξει τον τρόπο που διεκπεραιώνεται η εγκατάσταση του πολύφερνου λειτουργικού. Όμως κάτω από τα φιλικά παράθυρα και τα εύχρηστα μενού κρύβεται πάντα ο πυρήνας του Linux, δύστροπος, περίπλοκος αλλά και στη διάθεση του χρήστη για κάθε “κόλπο” που μπορεί να φανταστεί. Και είναι πολύ εύκολο να ξεφύγετε από τα εύχρηστα μενού και το ευχάριστο γραφικό περιβάλλον εργασίας του KDE, ή του Gnome, οπότε… μην ανησυχείτε. Το Linux παραμένει ένα λειτουργικό σύστημα, που δεν προσφέρεται για “dummies”.
Ξεκινώντας
Aς δούμε κάποιες πληροφορίες, που θα φανούν χρήσιμες σε όσους ξεκινούν τώρα την περιήγησή τους στον κόσμο του Linux. Ξεκινώντας θα πρέπει να γνωρίζετε, τι είδους εγκατάσταση θέλετε να κάνετε και ακόμη, αν το hardware του υπολογιστή σας καλύπτει τις απαιτήσεις του Linux. Σε γενικές γραμμές αν το μηχάνημά σας δούλευε με κάποια έκδοση των Windows, θα δουλεύει και με το Linux. Ωστόσο, σε ένα σημείο μπορεί να έχετε πρόβλημα.
Για να εγκαταστήσετε τις εφαρμογές που έρχονται σε μια συνήθη διανομή, θα χρειαστείτε κάμποσα GB χώρου στο σκληρό δίσκο. Συνήθως, το λειτουργικό αυτό καθαυτό χρειάζεται 1-2 GB, αλλά υπάρχουν installations, που μαζί με όλα τα συμπαρομαρτούντα (utilities, tools, software) απαιτούν 7-8 GB στο σκληρό σας δίσκο.
Όσον αφορά στο αν το hardware σας υποστηρίζεται από το Linux… εδώ τα πράγματα είναι λίγο πιο περίπλοκα. Κατά κανόνα οποιοσδήποτε σκληρός δίσκος IDE, ή SCSI υποστηρίζεται. Επίσης, οποιοδήποτε CD-ROM drive ΑΤΑPI, true IDE, ή SCSI. To CD-ROM drive είναι απαραίτητο στη διαδικασία εγκατάστασης, αφού οι διανομές έρχονται σε CD-ROM. Ανάλογα είναι τα όσα ισχύουν και για το υπόλοιπο hardware του υπολογιστή σας. Θα πρέπει να γνωρίζετε, αν υποστηρίζεται από το λειτουργικό που σκοπεύετε να χρησιμοποιήσετε. Ανατρέξτε στις λίστες που κυκλοφορούν ευρέως στο Internet.
Λίστες με το υποστηριζόμενο hardware μπορείτε να βρείτε στο http://www.tldp.org/HOWTO/Hardware-HOWTO/, ή στο http://www.tldp.org/HOWTO/INFO-SHEET.html (το δεύτερο είναι κάπως παλιότερο, αλλά τα περισσότερα στοιχεία που περιέχει ισχύουν ακόμη).
Επιλέγοντας διανομή
Το ποια διανομή θα επιλέξουμε έχει να κάνει με τις προσωπικές ανάγκες και προτιμήσεις του καθενός, καθώς καθεμιά προσφέρει διαφορετικά εργαλεία και έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες. Δε θα μπούμε εδώ σε επιμέρους αναφορές ή κρίσεις, απλώς να υπενθυμίσουμε, ότι όλες οι διανομές έχουν στον πυρήνα τους το ίδιο λειτουργικό, το kernel του Linux.
Κατά κανόνα με τις “καλές” διανομές έρχονται αναλυτικότατα manuals, που σας οδηγούν τόσο στην εγκατάσταση όσο και στη χρήση του Linux, οπότε αυτά θα αποτελέσουν τον πολύτιμο οδηγό σας για τον τρόπο με τον οποίο θα δημιουργήσετε το δικό σας μηχάνημα, που θα τρέχει το λειτουργικό με τον πιγκουΐνο. Οσον αφορά στην ίδια την εγκατάσταση, θα πρέπει να γνωρίζετε κατ’ αρχήν, ότι το Linux θέλει το δικό του χώρο στο σκληρό δίσκο για να εγκατασταθεί και να λειτουργήσει.
Καθώς δε τα Windows, που κατά πάσα πιθανότητα έχετε εγκατεστημένα στο σύστημά σας, χρησιμοποιούν το σύστημα αρχείων FAT32 χρειάζεται να μετατρέψουμε το σκληρό, ή ένα κομμάτι του σκληρού στο σύστημα που χρησιμοποιεί το Linux. Το partitioning είναι μια στάνταρτ διαδικασία και με τα εργαλεία που περιέχονται στις διανομές Linux γίνεται ακόμη απλούστερο. Απλώς διαλέξτε το partition, όπου θα εγκαταστήσετε το Linux. Από εδώ και πέρα είστε έτοιμοι να ξεκινήσετε την εγκατάσταση.
Linux glossary
Ιδού κι ένα σύντομο γλωσσάριο κάποιων όρων, που συνοδεύουν το Linux και ακούγονται περίεργα στα αυτιά των χρηστών, που… ανδρώθηκαν με Windows και DOS.
- Archive: ένα file που περιέχει πολλαπλά άλλα files και που είναι συνήθως συμπιεσμένο.
- Background Process: ένα πρόγραμμα που “τρέχει” δίχως την ανάγκη input από το χρήστη στο παρασκήνιο.
- Bourne Shell: ένα δημοφιλές command line interface για το Linux.
- Bash (Bourne Again SHell): μια νεότερη, βελτιωμένη έκδοση του Bourne Shell.
- Beowulf: ένα δίκτυο “φθηνών” υπολογιστών, ενοποιημένων μέσω του Linux, που λειτουργούν σε παράλληλη επεξεργασία, δημιουργώντας ένα supercomputer για το κλάσμα της τιμής ενός “πραγματικού” supercomputer. Λέγεται και super-cluster, ή hyper-cluster.
- Bin: ένα directory που περιέχει εκτελέσιμα προγράμματα (binary).
- Binaries: πηγαίος κώδικας (Source code) που έχει “μεταφραστεί” (compiled) σε εκτελέσιμα αρχεία.
- CLU (Command Line Utility): ένα πρόγραμμα που “τρέχει” από την command line, ή κάποιο ανάλογο shell.
- Cluster: ένα δίκτυο υπολογιστών που “τρέχει” Linux.
- Distribution – αλλιώς build: μία συγκέντρωση σε ένα πακέτο του kernel του Linux μαζί με διάφορα user interfaces, utilities, drivers και άλλο software.
- Dpkg (Debian Package Manager): ένα εργαλείο packaging και εγκατάστασης Linux, που έρχεται με τη διανομή της Debian, αλλά είναι συμβατό και με άλλες διανομές.
- GIMP (GNU Image Manipulation Program): δημοφιλές πρόγραμμα image editing στο Linux.
- GNOME (GNU Network Object Model Environment): ένα από τα διάφορα γραφικά περιβάλλοντα εργασίας, που δημιουργήθηκαν για το Linux.
- GNU (GNU is Not Unix) Project: μια προσπάθεια του Free Software Foundation (FSF) του ΜΙΤ για διανομή ελεύθερου software. Εξ ου και η άδεια GNU.
- Home Directory: σε αυτό το directory ξεκινά ο χρήστης μετά το log in.
- KDE (K Desktop Environment): άλλο ένα γραφικό περιβάλλον εργασίας.
- Kernel: ο πυρήνας του λειτουργικού, πάνω στον οποίο βασίζονται όλα τα υπόλοιπα συστατικά στοιχεία του Linux.
- Korn Shell: βελτιωμένη έκδοση του Bourne Shell (βλέπε και Bash.)
- LILO (LInux LOader): ένα δημοφιλές partition boot manager utility.
- Root Operator: το user ID που έχει απεριόριστα “δικαιώματα” σε ένα περιβάλλον Linux. Λέγεται και Superuser.
- Root Window: το υπόστρωμα στο οποίο “τρέχει” το desktop του Linux.
- Tux: το όνομα του πιγκουΐνου – μασκότ του Linux.
- X Window System: ένα γραφικό περιβάλλον εργασίας για το Unix.
- XFree86: μία έκδοση του X Window System για το Linux.
Πληροφορίες
Στην Ελλάδα η κοινότητα Linux είναι ιδιαιτέρως δραστήρια και χαρακτηριστικό είναι, ότι πέντε user groups που εκπροσωπούν χρήστες απ’ όλη τη χώρα, έχουν ορατή δραστηριότητα. Πρώτο και καλύτερο το Hellug (http://www.hellug.gr) που είναι ο πανελλήνιος σύλλογος χρηστών Linux και είναι νομικά αναγνωρισμένος. Υπάρχουν βεβαίως και κατά τόπους σύλλογοι στη χώρα μας. Οι παραπάνω σύλλογοι είναι εκείνοι, για τους οποίους υπάρχουν links στο ημιεπίσημο web site της ελληνικής κοινότητας Linux, το Linux.gr (www.linux.gr). Η ελληνική κοινότητα Linux εκδίδει και το σχετικό δικτυακό περιοδικό το magaz (http://magaz.hellug.gr), στο οποίο φιλοξενούνται νέα για το χώρο, HOWTOs και διάφορα άρθρα που ενδιαφέρουν τους ανά την επικράτεια Linux-άδες.
Όσον αφορά στον αριθμό των Ελλήνων χρηστών Linux… εδώ τα πράγματα είναι κάπως απροσδιόριστα. Στο Linux User Groups Worldwide υπάρχουν καταγεγραμμένοι χιλιάδες Έλληνες χρήστες Linux.
Στον κόσμο
Όπως σημειώσαμε και σε άλλο σημείο αυτού του αφιερώματος, το Linux είναι κάτι περισσότερο από ένα λειτουργικό σύστημα. Είναι μια τεράστια κοινότητα, που εκτείνεται από το ένα άκρο της γης στο άλλο και περιλαμβάνει εκατομμύρια ανθρώπους από όλο τον κόσμο. Το συναίσθημα του “ανήκειν” σε αυτήν την κοινότητα είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους “Linux-άδες”. Κύριο χαρακτηριστικό της παγκόσμιας κοινότητας Linux είναι η ευρεία διασπορά, η πολυσυλλεκτικότητα και η ενεργή συμμετοχή στα projects, που έχουν να κάνουν με το αγαπημένο τους λειτουργικό σύστημα.
Ακόμη περισσότερες είναι οι χώρες, που εκπροσωπούνται στη λίστα του Linux online (http://www.linux.org). Διαθέτει links για πάνω από 1000 Linux user groups από 104 χώρες. H χώρα μας στη λίστα του Linux on line εκπροσωπείται με 6 ελληνικούς συλλόγους. Στην ίδια λίστα η χώρα μας εκπροσωπείται με περισσότερα user groups από τη χώρα όπου το Linux είδε το πρώτο φως της ημέρας, την πατρίδα του Λίνους Τόρβαλντς, τη Φινλανδία, που διαθέτει μόλις 5. Αλλά στην ίδια λίστα εκπροσωπούνται και χώρες, που δε θα περίμενε κανείς: Αλβανία, Αρμενία, Λιβύη, Κιρζιγιστάν, Μαλαισία, Μαυρίκιος, Νεπάλ, Νικαράγουα, Μπαρμπάντος, Λιχτενστάιν.
