Έπειτα από περίπου 30 χρόνια «νηνεμίας» στο χώρο των θεραπειών για το μελάνωμα, η ιπιλιμουμάμπη έρχεται να ταράξει ευχάριστα τα νερά στη θεραπεία της νόσου.
Πολλά υποσχόμενες είναι οι εξελίξεις στον τομέα της αντιμετώπισης του μελανώματος που παρουσιάστηκαν πριν λίγα χρόνια στο Πανευρωπαϊκό Ογκολογικό Συνέδριο ECCO-ESMO, στην Στοκχόλμη. Δύο νέες έρευνες, απέδειξαν την αποτελεσματικότητα της ουσίας ιπιλιμουμάμπης στην αναστολή της εξέλιξης της νόσου και στην επιβίωση των ασθενών.
Η πρώτη από αυτές, κατέδειξε ότι η ιπιλιμουμάμπη, που έχει εγκριθεί ως θεραπεία δεύτερης γραμμής για τη θεραπεία του προχωρημένου και μεταστατικού μελανώματος, είναι η πρώτη και μοναδική θεραπεία που αποδεδειγμένα οδηγεί σε βελτίωση της συνολικής και παρατεταμένης επιβίωσης των ασθενών. Ενώ μέχρι σήμερα, η επιβίωση των ασθενών δεν ξεπερνούσε τους 6-9 μήνες, πλέον φτάνει έως και τα 4,5 χρόνια!Η δεύτερη έρευνα, χρησιμοποίησε ιπιλιμουμάμπη σε συνδυασμό με την ουσία ντακαρβαζίνη ως θεραπεία πρώτης γραμμής και βελτίωσε τη διάμεση επιβίωση των ασθενών, κατά 23%.
Τα στοιχεία αυτά αποκτούν ιδιαίτερη σημασία «αν σκεφθεί κανείς ότι τα άτομα που εμφανίζουν μεταστατικό μελάνωμα είναι συνήθως άνθρωποι που βρίσκονται στην παραγωγική ηλικία και έχουν μικρά παιδιά, άνθρωποι γεμάτοι ζωή», τονίζει ο Dr Axel Hoos, επικεφαλής Ανοσολογίας / Ογκολογίας στην Bristol-Myers Squibb. Η μέση ηλικία των ασθενών με μελάνωμα είναι τα 50 έτη, ενώ υπάρχουν και ασθενείς που εμφανίζουν τη νόσο πολύ νωρίτερα, σε ηλικία 30 ετών. Ένας από αυτούς, 43χρονος δάσκαλος Richard Jackson, εμφάνισε μελάνωμα πριν από 8 χρόνια, δηλαδή σε ηλικία 35 ετών, και παραδέχεται πως, μόλις ο γιατρός του είπε από τι πάσχει, λιποθύμησε!
Η γυναίκα του είχε μόλις γεννήσει –δεν είχε βγει ακόμη από το μαιευτήριο- και ο ίδιος βρέθηκε ξαφνικά να παλεύει με μια αρρώστια που τον έκανε από την πρώτη στιγμή να νιώσει ότι δεν είχε πια τον έλεγχο της ζωής του. Παρακολουθούσε τακτικά την υγεία του, «όμως ο φόβος ήταν πάντα εκεί», σημειώνει. Τρία χρόνια αργότερα, έξι μήνες μετά τη γέννηση του δεύτερου παιδιού του, η ζωή ήλθε να επιβεβαιώσει τους φόβους του. Εμφάνισε μελανιές σε όλο του το σώμα και έσπευσε στον γιατρό, όπου έμαθε ότι ο καρκίνος είχε επιστρέψει…
Επόμενο βήμα, η χημειοθεραπεία, η οποία από την αρχή φάνηκε ότι δεν θα είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα στον Richard- ευτυχώς δεν είχε ούτε σοβαρές παρενέργειες. «Συνέχισα τη δουλειά μου, ήθελα να δείξω σε όλους ότι ήμουν δυνατός. Είχα σύζυγο και δύο παιδιά. Έπρεπε να κρατηθώ όρθιος». Το σλόγκαν του ιδρύματος Maggie’s για τον καρκίνο, «Πάνω από όλα, αυτό που μετράει είναι να μην χάσεις τη χαρά της ζωής από τον φόβο του να πεθάνεις», θα μπορούσε να είναι το μόττο της ζωής του Richard. Τον Σεπτέμβριο του 2007, ο Richard άρχισε να λαμβάνει το ipilimumab. «Από την πρώτη δόση, 2-3 μέρες μετά την 1η δόση, κατάλαβα ότι η συγκεκριμένη θεραπεία είχε αποτέλεσμα».Βέβαια, τα πράγματα δεν είναι πάντα έτσι.
Οι έρευνες έδειξαν ότι σε ορισμένους ασθενείς, η ανοσολογική απάντηση στην ιπιλιμουμάμπη ενδέχεται να καθυστερήσει αρκετές εβδομάδες και μάλιστα έρχεται, έπειτα από μια αρχική περίοδο επιδείνωσης του όγκου. «Η εξέλιξη του όγκου, λίγο μετά την έναρξη λήψης του φαρμάκου, δεν σημαίνει ότι η θεραπεία είναι αναποτελεσματική», τόνισε ο καθηγητής από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Duisburg- Essen, Dirk Schadendorf. Ο Richard πήρε την τελευταία δόση ιπιλιμουμάμπης την ημέρα των 40ών γενεθλίων του και, εδώ και τρία χρόνια, βρίσκεται σε ύφεση. «Δεν μπορώ να περιγράψω πώς αισθάνομαι. Ποτέ δεν περίμενα ότι η ζωή μου θα ξαναγινόταν όπως πριν», πρόσθεσε συγκινημένος ο κ. Jackson.
Η επανάσταση στη θεραπεία
Η ανοσοθεραπεία με ιπιλιμουμάμπη θεωρείται ότι εγκαινιάζει μία νέα εποχή στη θεραπεία του μελανώματος, αλλά και του καρκίνου γενικότερα, καθώς βασίζεται σε έναν τελείως διαφορετικό τρόπο δράσης. Από τη στόχευση στον καρκινικό όγκο, με τις γνωστές τοξικές επιδράσεις, η επιστήμη στρέφεται πλέον στο ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς και το ενισχύει, προκειμένου το τελευταίο να εντοπίσει και να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα. «Η θεραπεία ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να ελέγξει την αρρώστια, παρά την εξαφανίζει.
Το αποτέλεσμα είναι ότι η επιβίωση των ασθενών βελτιώνεται. Κι αυτό είναι κάτι που δεν είχε επιτευχθεί ποτέ μέχρι σήμερα», σημείωσε ο Dr Hoos. Η ιπιλιμουμάμπη ήλθε άλλωστε να απαντήσει και σε ένα άλλο μεγάλο κενό της θεραπείας κατά του μελανώματος: έχει πολύ καλά αποτελέσματα στις εγκεφαλικές μεταστάσεις, μετά τη διάγνωση των οποίων ο ασθενής είχε ως σήμερα μόλις 3-6 μήνες ζωής.
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες της θεραπείας (εξάνθημα, κολίτιδα, διάρροια, ηπατίτιδα) σχετίζονται κυρίως με το ανοσοποιητικό, λόγω της ενεργοποίησης και του πολλαπλασιασμού των Τ-κυττάρων και είναι διαφορετικές (αλλά και πολύ πιο ήπιες) από εκείνες που παρατηρούνται από τη χημειοθεραπεία και από άλλους στοχευμένους παράγοντες.
Και η έρευνα συνεχίζεται…
Η έρευνα με την ιπιλιμουμάμπη συνεχίζεται, με χρήση και διερεύνησή της στα πρώιμα στάδια της νόσου, σε διαφορετικές δόσεις και προγράμματα και σε συνδυασμούς με άλλους παράγοντες. Η έρευνα συνεχίζεται επίσης, για να διερευνηθεί ο ρόλος της ιπιλιμουμάμπης σε άλλους τύπους καρκίνου, όπως ο καρκίνος του προστάτη και ο καρκίνος του πνεύμονα
Οι αριθμοί
- Στην Ευρώπη περίπου 68.000 άνθρωποι διαγιγνώσκονται με μελάνωμα κάθε χρόνο
- 237% αύξηση έχει παρουσιάσει η συχνότητα εμφάνισης του μελανώματος, την τελευταία 30ετία
- Κάθε χρόνο 20.000 άνθρωποι πεθαίνουν εξαιτίας του μελανώματος
- Το μεταστατικό μελάνωμα είναι μια από τις πιο επιθετικές μορφές μελανώματος. Το 75% των ατόμων που θα το εμφανίσουν, πεθαίνουν εντός ενός έτους από τη διάγνωση.
- 57 έτη η μέση ηλικία διάγνωσης και 67 έτη η μέση ηλικία θανάτου από μεταστατικό μελάνωμα
- Οι πιο συχνές μεταστάσεις του μελανώματος είναι στους λεμφαδένες (70-75%), στους πνεύμονες (70-87%), στο ήπαρ και στη χολή (54-77%), στον εγκέφαλο (36-54%).
-Το μεταστατικό μελάνωμα συνηγορεί για μόλις το 4% του συνόλου των δερματικών καρκίνων, ευθύνεται όμως για το 80% των θανάτων από καρκίνο του δέρματος
