Μάικ Λι: Άγγλος συγγραφέας, σκηνοθέτης ταινιών και θεάτρου

Έχετε σκεφτεί ποτέ πόσο ενδιαφέρον θα είχε αν γινόταν ταινία η ζωή του γείτονα σας, του δάσκαλου οδήγησης, του νεαρού που στέκεται μπροστά σας στην τράπεζα; Αν θα μπορούσε κάποιος να κάνει τέχνη, χρησιμοποιώντας σαν πρώτη ύλη πέντε – δέκα μέρες από την ζωή ενός κοινού ανθρώπου; Αν θα μπορούσε να το κάνει χωρίς ίχνος αδιακρισίας και επικριτικής διάθεσης, χωρίς να έχει καμία πρόθεση να διδάξει παρά μόνο να σκύψει και να αφουγκραστεί; Εμείς, αυτοί και πολλοί άλλοι, είναι μερικοί από τους ήρωες των ταινιών του Άγγλου Μάικ Λι (αγγλικά Mike Leigh).

Γεννημένος στις 20 Φεβρουαρίου του 1943 στο Μάντσεστερ – με πατέρα γιατρό, εβραϊκής καταγωγής – ο Λι ξεκίνησε με σπουδές στην Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης του Λονδίνου, τις οποίες τελικά εγκατέλειψε για την σχολή Καλών Τεχνών Amberwell. Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην υποκριτική, γιατί όντας φοιτητής στην σχολή, αισθανόταν ότι μέρος της εκπαίδευσης του ήταν να ανακυκλώνει τα ίδια κλασσικά έργα, ενώ παράλληλα στερούνταν την επαφή του με τις εξελίξεις που την εποχή εκείνη – δεκαετία του ’60 – άλλαζαν τον χώρο της υποκριτικής και όχι μόνο.

Σκηνοθέτης, σεναριογράφος, ηθοποιός, ο Μαικ Λι έκανε το ξεκίνημα του με ταινίες και σειρές που προβλήθηκαν από την βρετανική τηλεόραση, αλλά και με έναν σημαντικό αριθμό ιδιαιτέρως πετυχημένων θεατρικών έργων. Το 1971 κάνει την πρώτη του κινηματογραφική απόπειρα με το “Bleak Moments”. Από αυτή την ταινία θα περάσουν 17 ολόκληρα χρόνια, μέχρι το 1988 που θα επανέλθει με τις “Μεγάλες Ελπίδες”.

Από τότε και μετά το βάρος της προσοχής του στρέφεται στην κινηματογραφική δημιουργία, κάνοντας σταθερά κάθε δύο περίπου χρόνια μια νέα ταινία, αποκτώντας το δικό του φανατικό κοινό. Το 1996 γυρίζει το “Μυστικά & Ψέματα”, την ταινία που θα τον κάνει γνωστό στο ευρύ κοινό, και θα αποσπάσει στο φεστιβάλ των Καννών έναν από τους δύο Χρυσούς Φοίνικες της καριέρας του.

Ο Μαικ Λι κάνει αυτό που αποκαλούμε σινεμά χαρακτήρων. Χαρακτήρων προσιτών, καθημερινών στα πρόσωπα των οποίων ο θεατής μπορεί να αναγνωρίσει τον διπλανό του και σε κάποιες περιπτώσεις να ταυτιστεί ο ίδιος. Το πραγματικά μοναδικό όμως στην δουλειά του Λι είναι κάτι πέρα και από αυτό, είναι ο τρόπος με τον οποίο ο σκηνοθέτης προσεγγίζει το μοντέλο του καθημερινού ανθρώπου, χωρίς ανούσιες επιδείξεις και τυμπανοκρουσίες στο σκηνοθετικό κομμάτι, μα και χωρίς να αφαιρεί τίποτα από την μοναδικότητα και την γοητεία του καθενός. Καταφέρνει πάντα να κρατάει τις ισορροπίες ακόμη και όταν επιχειρεί να αγγίξει κοινωνικά ταμπού, όπως είναι οι αμβλώσεις και ο ρατσισμός.

Δεν δίνει λύσεις, δεν συμβουλεύει γι’ αυτό άλλωστε και αποφεύγει τα “happy end”. Ρεαλισμός με διάσπαρτες πινελιές χρώμα, όπου είναι απαραίτητο, αλλά πάντα με πολύ σεβασμό στην εκάστοτε ιστορία και τους πρωταγωνιστές της. Με λίγα λόγια, ο Μαικ Λι κάνει σινεμά για τους ανθρώπους, και όχι για την «Τέχνη» με την αποστειρωμένη έννοια του όρου.

Ενδεικτική φιλμογραφία

• 2010 Another Year (Μια ακόμη χρονιά)
• 2008 Happy-go-Lucky (Τυχερή & Ευτυχισμένη)
• 2004 Vera Drake (Το μυστικό της Βέρα Ντρέϊκ)
• 2002 All or Nothing (Όλα ή Τίποτα)
• 1999 Topsy-Turvy (Η Παράσταση μιας Ζωής)
• 1997 Career Girls (Κορίτσια Καριέρας)
• 1996 Secrets and Lies (Μυστικά και Ψέματα)
• 1993 Naked (Γυμνός)
• 1992 Two Mike’s don’t make a Wright
• 1990 Life is Sweet (Γλυκιά Ζωή)
• 1988 High Hopes (Μεγάλες Ελπίδες)
• 1971 Bleak Moments (Αυστηρές Στιγμές)