Ο Homo sapiens εισήλθε στην επικράτεια του Νεάντερταλ στην Ευρώπη πολύ νωρίτερα από ό,τι πίστευε προηγουμένως ο επιστημονικός κόσμος, σύμφωνα με μια αρχαιολογική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Science Advances την Τετάρτη.
Μέχρι τώρα, οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις είχαν δείξει ότι οι Νεάντερταλ εξαφανίστηκαν από την ευρωπαϊκή ήπειρο πριν από περίπου 40.000 χρόνια, λίγο μετά την άφιξη του «ξαδέρφου» τους Homo sapiens, μόλις 5.000 χρόνια νωρίτερα και δεν υπήρχαν στοιχεία για συνάντηση μεταξύ αυτών των δύο ειδών.
Η νέα ανακάλυψη, προέρχεται από μια ομάδα αρχαιολόγων και παλαιοανθρωπολόγων με επικεφαλής τον Ludovic Slimak του Πανεπιστημίου της Τουλούζης, και επί της ουσίας αυτή η έρευνα υποδεικνύει πως η άφιξη του Homo sapiens στη Δυτική Ευρώπη έγινε πριν από περίπου 54.000 χρόνια.
Ένα άλλο αξιοσημείωτο εύρημα της έρευνας είναι ότι οι δύο τύποι ανθρώπων έχουν περάσει και κατοικήσει από το σπήλαιο Μανδρίνου (Mandrin) στη σημερινή περιοχή του Ροδανού στη νότια Γαλλία.
Ο χώρος του Μανδρίνου, που ανασκάφηκε για πρώτη φορά το 1990, περιέχει στρώμα αρχαιολογικών καταλοίπων που χρονολογούνται πριν από 80.000 χρόνια.
«Το Μανδρίνο είναι σαν ένα είδος Νεαντερταλικής Πομπηίας, που όμως δεν διεξήχθησαν καταστροφικά γεγονότα, εν τούτοις υπήρξε συνεχής γέμισμα με άμμο στο σπήλαιο με προοδευτικό ρυθμό λόγω των δυτικών ανέμων,», ανέφερε ο Ludovic Slimak στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Η αρχαιολογική ομάδα του ανακάλυψε ένα στρώμα, γνωστό ως «E layer», που περιείχε τουλάχιστον 1.500 διάσπαρτα κομμάτια πυριτόλιθου, επεξεργασμένα σε λεπτό μέγεθος μαζί με ακονισμένες λεπίδες σε μήκος λιγότερο από ένα εκατοστό, «και μάλιστα η επεξεργασία τους ήταν τυποποιημένη, με ακρίβεια χιλιοστού, κάτι που δεν έχουμε δει καθόλου στους Νεάντερταλ», δήλωσε ο Slimak, ειδικός στους Νεάντερταλ.
Αυτές, εξήγησε, ήταν πιθανώς μύτες από βέλη τόξων και από ακόντια, που ήταν άγνωστα στην Ευρώπη εκείνη την χρονική περίοδο.
Αποδίδει αυτή την τυποποιημένη παραγωγή επεξεργασμένων πέτρινων κομματιών σε έναν πολιτισμό που ονομάζεται Neronian, που συνδέεται με πολλές τοποθεσίες στην περιοχή του Ροδανού.
Ανακάλυψη δοντιών
Το 2016, ο Slimak και η ομάδα του επισκέφτηκαν το Μουσείο Peabody στο Χάρβαρντ για να συγκρίνουν τις ανακαλύψεις τους με μια συλλογή λαξευμένων απολιθωμάτων από την τοποθεσία Ksar Akil στους πρόποδες του όρους Λίβανος, μια από τις σημαντικότερες τοποθεσίες που κατοικούσαν οι Homo sapiens στα ανατολικά της Μεσογείου.
Η ομοιότητα μεταξύ των τεχνικών που χρησιμοποιήθηκαν έπεισε τον Slimak ότι τα ευρήματα στην τοποθεσία Μανδρίνος ήταν τα πρώτα ίχνη Home Sapiens που βρέθηκαν στην Ευρώπη.
Ένα δόντι νεαρού ανθρώπου που βρέθηκε σε στρώμα “E layer” επιβεβαίωσε τις υποψίες του.
Οι ερευνητές βρήκαν συνολικά εννέα δόντια στη θέση του σπηλαίου Mandrin, τα οποία ανήκουν σε έξι άτομα.
Αυτά τα αρχαία δόντια παραδόθηκαν για μελέτη στον Clement Zanolli, έναν παλαιοανθρωπολόγο από το Πανεπιστήμιο του Μπορντό (University of Bordeaux).
Χρησιμοποιώντας μικροτομογραφία, παρόμοια με την τεχνολογία ιατρικής σάρωσης, το συμπέρασμα ήταν σαφής.
Το δόντι στο στρώμα «E” layer» ήταν το μόνο σύγχρονο ανθρώπινο δόντι που βρέθηκε ποτέ σε εκείνο το σημείο.
Αυτός ο «απολιθωμένος γομφίος (τραπεζίτης) προέρχεται από ένα ανθρώπινο παιδί και παρέχει τα πρώτα γνωστά στοιχεία για τους σύγχρονους ανθρώπους στη δυτική Ευρώπη», ανέφερε σε ανακοίνωση του το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Λονδίνο.
Υπήρξε άραγε συνύπαρξη Homo sapiens με Νεάντερταλ;
Στη συνέχεια, η αρχαιολογική ομάδα χρησιμοποίησε μια πρωτοποριακή τεχνική, τη λεγόμενη fuliginochronology, η οποία αναλύει στρώματα αιθάλης που είναι εμποτισμένα σε τοίχους μιας σπηλιάς όπως και τυχόν ίχνη αρχαίων πυρκαγιών.
Τελικά τα αποτελέσματα έδειξαν ότι “αυτός ο σύγχρονος ανθρώπινος πληθυσμός κατείχε αυτήν την περιοχή του Ροδανού για περίπου 40 χρόνια”, είπε ο Slimak.
Σε κάποιο σημείο, οι δύο πληθυσμοί είτε συνυπήρχαν στο σπήλαιο, είτε στην ίδια περιοχή, κατέληξε ο ερευνητής.
Φαντάζεται ότι οι Νεάντερταλ θα μπορούσαν να έχουν χρησιμεύσει ως οδηγοί του Homo Sapiens για να τον οδηγήσουν στις καλύτερες διαθέσιμες πηγές πυριτόλιθου, μερικές από τις οποίες βρίσκονταν σε απόσταση έως και 90 χιλιομέτρων (55 μίλια) από εκείνη την τοποθεσία.
«Τα ευρήματα από το σπήλαιο του Μανδρίνου είναι πραγματικά συναρπαστικά και αποτελούν ένα ακόμη κομμάτι στο παζλ του πως και πότε έφτασαν οι σύγχρονοι άνθρωποι στην Ευρώπη», καταλήγει ο καθηγητής Chris Stringer, ένα ακόμη μέλος της μελέτης και ειδικός στην Ανθρώπινη Εξέλιξη στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου.
«Η κατανόηση αυτών των στοιχείων για τυχόν συνύπαρξη μεταξύ των σύγχρονων ανθρώπων που έζησαν πριν δεκάδες χιλιάδες χρόνια, όπως και άλλων ανθρώπινων ομάδων από την Ευρασία είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση στις αλληλεπιδράσεις τους και το πως γίναμε εμείς το τελευταίο ανθρώπινο είδος», πρόσθεσε π Chris Stringer.
Αυτή η συνύπαρξη, η οποία ήταν εμφανής στο σπήλαιο του Μανδρίνου, τοποθετεί τώρα την περιοχή του Ροδανού ως το «μεγάλο μεταναστευτικό διάδρομο (για τους Homo sapiens) που τους επέτρεψε να φτάσουν στη Μεσόγειο και την ηπειρωτική Ευρώπη», είπε ο Slimak, ο οποίος υπόσχεται περισσότερες ανακαλύψεις από τη συγκεκριμένη τοποθεσία.
