Στο κεντρικό τραπέζι του Da Capo, αυτό κάτω από την κολόνα, ο Αχιλλέας Χ (για προφανείς λόγους χρησιμοποιώ ψευδώνυμο), ένας παγκοίνως γνωστός και σοβαρός επιχειρηματίας, διέκοψε την βαρετή ούτως ή άλλως πολιτική συζήτηση και θρυμματίζοντας την ξακουστή ανωτερότητά του προς τα ευτελή, με ρώτησε με τη φωνή του να τρεμοπαίζει από την αγωνία της άγνοιας. «Ξέρεις ότι εγώ δεν ασχολούμαι με αυτά, μπορείς όμως να μου πεις τι έγινε χθες το βράδυ στη Μύκονο;». Ω, αθάνατο κουτσομπολιό! Τόσο φαινομενικώς αθώο, αλλά και τέτοια σφηκοφωλιά κινδύνων! Πόσες φήμες δεν κατεστράφησαν, πόσοι γάμοι δεν διελύθησαν, πόσες δουλειές δεν ακυρώθηκαν από την υπόγεια δραστηριότητά σου! Πόσοι από εμάς άραγε δεν έχουμε κατά καιρούς υποκύψει στις σειρήνες σου, αλλά και πόσοι δεν έχουμε έλθει σε δύσκολη θέση μπλέκοντας στα πλοκάμια σου!
Παρά τη γενικευμένη αντίληψη ότι ο τζέντλεμαν δεν κουτσομπολεύει, θα διακινδυνεύσω μια άλλη άποψη. Σε μια εποχή όπου οι περισσότεροι κάτοικοι των μεγαλουπόλεων έχουμε ξεριζωθεί από τους τόπους καταγωγής μας και ζούμε μακριά από τις οικογένειες και τους φίλους μας, νιώθουμε απελπισμένα την ανάγκη, όπως το διατύπωσε ο Ε.Μ. Forster, «only to connect», «μόνο να έλθουμε σε επαφή». Το gossip, όπως διεθνώς έχει καταχωρισθεί ο όρος, αποτελεί μια λαμπρή ευκαιρία να επικοινωνήσουμε σε έναν απρόσωπο και βαθιά αποξενωμένο κόσμο. Οδηγεί και στην επαναδιαπραγμάτευση της θέσεώς μας σε αυτόν.
Το θέμα είναι πώς το κάνουμε. Καταρχήν δεν χρειάζεται να προδώσουμε τον καλύτερό μας φίλο που μας εμπιστεύτηκε ένα ένοχο μυστικό του! Επίσης, δεν είμαστε υποχρεωμένοι να υιοθετήσουμε ανυπόστατες φήμες και να τις αναπαραγάγουμε χωρίς να τις διασταυρώσουμε! Ακόμη, οφείλουμε να ελέγχουμε τη γραμμή ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα μιας πληροφορίας. Τέλος, μπορούμε να επιβάλλουμε σαφή όρια στις συζητήσεις μας, αποφεύγοντας να σχολιάσουμε τις ομοφυλοφιλικές προτιμήσεις του ενός ή την ασθένεια του άλλου: υπάρχουν προσωπικές πληροφορίες που πρέπει να παραμένουν προσωπικές. Αντιθέτως, το να διασκεδάσουμε με τα καμώματα μιας σταρλετίτσας όπως την είδαμε σε συνεννοημένη φωτογράφηση εξειδικευμένου περιοδικού, ή να προβληματισθούμε για ένα ταιριαστό ζευγάρι που χωρίζει, φρονώ ότι δεν αποτελεί κοινωνικό αμάρτημα.
Τα προβλήματα αρχίζουν όταν το κουτσομπολιό γίνεται καθ’ έξιν και εξακολούθησιν. Υπάρχουν γραφεία όπου η παραγωγικότητα φθάνει στο ναδίρ, διότι οι εργαζόμενοί τους ξημεροβραδιάζονται εξασκούμενοι στην κοινωνική κριτική. Όπως και υπάρχουν συνάνθρωποί μας, οι γνωστές «κουτσομπόλες», που εν προκειμένω μπορεί να είναι και «κουτσομπόληδες», που διακρίνονται από έναν νοσηρό εθισμό για το είδος, εφάμιλλο με αυτόν του αλκοολικού ή του ναρκομανούς. Από την άλλη, υπάρχουν οι καλλιτέχνες του gossip, που διαθέτουν το χάρισμα να σου διηγηθούν την πιο ανεπίτρεπτη ιστορία με τον πιο διακριτικό τρόπο. Είτε το θέλουν οι ηθικολόγοι είτε όχι, η αποενοχοποίηση του κουτσομπολιού είναι γεγονός.
Στην εποχή του Internet, των sms και των αναρίθμητων μέσων διαδόσεων των νέων, έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί οι χρόνοι όπου το ανείπωτο μπορεί να παραμείνει ανείπωτο. Δεκάδες έντυπα και ειδικευμένες στήλες και εκπομπές ασχολούνται με το αντικείμενο, στο βαθμό ώστε να ξέρουμε περισσότερες πληροφορίες για το ειδύλλιο του Μιχάλη Γουλανδρή με την Έλλη Στάη ή την εγκυμοσύνη της Αννίτας Πάνια, με φερόμενο ως πατέρα τον Νίκο Καρβέλλα,απ’ ό,τι για αντίστοιχα συγγενικών ή φιλικών μας προσώπων. Βεβαίως, η εγγενής προς το κουτσομπολιό υποκρισία δεν έχει εκλείψει. Πώς αλλιώς να χαρακτηρίσει κανείς τη σπουδή υπεράνω υποψίας σοβαρών ανθρώπων να παρακολουθούν κρυφά τις μεσημεριανές εκπομπές ή να καλύπτουν την Espresso με την Καθημερινή ή το Βήμα; Ή πώς να προσδιορίσει κανείς την αχαλίνωτη τάση διακεκριμένων προσωπικοτήτων του εγχώριου star system να αποδομούν συστηματικώς με απαξιωτικά σχόλια συναδέλφους τους; «Αγαπητέ, Αχιλλέα», είπα στο φίλο μου που ήθελε να ενημερωθεί για το καυτό κουτσομπολιό της Μυκόνου, «θα μου επιτρέψεις να μην τοποθετηθώ επί του θέματος, λόγω της στενής σχέσεώς μου με έναν από τους εμπλεκομένους;». Και τον άφησα στα κρύα του λουτρού.
