Συχνά χρησιμοποιούμε τον όρο «οικολογικό έγκλημα» για να αναφερθούμε σε μια ενέργεια που βλάπτει το περιβάλλον. Κατά πόσον όμως αυτή η έννοια είναι κυριολεκτική; Πολύς λόγος γίνεται για τις «πράσινες» επιχειρήσεις του μέλλοντος. Όπου όμως υπάρχει ανάπτυξη υπάρχει και παρανομία. Και δεν είναι λίγοι αυτοί που με αρκετή δόση σαρκασμού υποστηρίζουν ότι το «πράσινο» οργανωμένο έγκλημα είναι η επιχείρηση του μέλλοντος. Από την παράνομη ανακύκλωση ως το λαθρεμπόριο σπάνιων ζώων και τη διακίνηση επικίνδυνων αποβλήτων, το «πράσινο» οργανωμένο έγκλημα ζει και βασιλεύει.
Το λαθρεμπόριο ζώων
Περυσινή έρευνα του λονδρέζικου «Environmental Investigation Αgency» αναφέρει ότι το οργανωμένο οικολογικό έγκλημα αποφέρει ετησίως 10 δισ. δολάρια. Το πιο… δημοφιλές είδος είναι το παράνομο εμπόριο σπάνιων ζώων, με κέρδη που ξεπερνούν το 700%. Η διακίνηση ελεφαντόδοντου, η οποία στις ΗΠΑ επιφέρει ποινή φυλάκισης έως και 20 χρόνια, είναι μια από τις μεγαλύτερες πληγές. Υπολογίζεται ότι σκοτώνονται περί τους 40.000 ελέφαντες τον χρόνο, πράγμα που μεταφράζεται σε 250.000 κιλά παράνομης διακίνησης ελεφαντόδοντου. Τα τελευταία χρόνια πολλές αφρικανικές χώρες έχουν λάβει μέτρα για την καταπολέμησή του.
Οι ειδικοί ωστόσο γνωρίζουν πολύ καλά ότι θα πρέπει να καταπολεμηθεί μόνο μέσω της προσπάθειας των αναπτυγμένων κρατών, καθώς η φτώχεια των αφρικανικών χωρών έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν πάντα πρόθυμοι εμπλεκόμενοι. Ειδικοί του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον πάντως έχουν αναπτύξει μια αξιόπιστη μέθοδο ανάλυσης με DNA, για να εντοπίζουν από ποια χώρα προέρχεται το κλεμμένο υλικό, έτσι ώστε να το επιστρέφουν.
Το Ίντερνετ έχει συμβάλει σημαντικά στην επέκταση του παράνομου εμπορίου σπάνιων ζώων. Μια πρόχειρη έρευνα του International Fund for Animal Welafare, το 2005, ανακάλυψε 9.000 ζώα ή προϊόντα από σπάνια ζώα να πωλούνται μόνο στο eΒay και μόλις μέσα σε μία εβδομάδα. Επεκτείνοντας την έρευνα έπειτα από τρεις μήνες αποκάλυψε ότι στο Διαδίκτυο μπορούσε να βρει κάποιος ό,τι είδος ζώου ήθελε, από ένα γορίλα ως μια τίγρη Σιβηρίας!
Και φυσικά σχεδόν όλα πωλούνταν παράνομα, ενώ το 70% προστατεύονταν από τους διεθνείς νόμους. Αρκετοί υποστηρίζουν ότι το λαθρεμπόριο ζώων είναι η δεύτερη πιο επικερδής παράνομη δραστηριότητα μετά το εμπόριο ναρκωτικών. Είναι λογικό, αν σκεφθεί κανείς την υπεραξία ενός τέτοιου «εμπορεύματος». Κάποιος, για παράδειγμα, μπορεί να αγοράσει ένα σπάνιο τουκάν (είδος τροπικού πουλιού) από τη Βολιβία μόλις 10 δολάρια και να το πουλήσει στις ΗΠΑ 1.500 δολάρια! Μια σπάνια χελώνα που ζει στη Μαδαγασκάρη μπορεί να κοστίζει μόλις 30 σεντς και να μεταπουληθεί αντί 10.000 δολαρίων!
Η παράνομη ανακύκλωση
Σκεφθείτε το σκηνικό: Το πρωί που σηκώνεστε και βγάζετε τα σκουπίδια βλέπετε ένα πρόσωπο να σας παρακολουθεί. Μόλις τα αφήνετε στον κάδο ο «κατάσκοπος» σπεύδει στο σημείο και παίρνει ό,τι μπορεί. Αν και στην Ελλάδα η κατάσταση ίσως να μην είναι και τόσο τραγική, σε κάποιες αναπτυσσόμενες χώρες το παραπάνω σκηνικό αποτελεί καθημερινότητα. Στο Περού, λόγου χάρη, όπου το 39,3% του πληθυσμού ζει στη φτώχεια, ενώ δεν υπάρχει οργανωμένο σύστημα συγκέντρωσης απορριμμάτων, η παράνομη ανακύκλωση είναι μια από τις πλέον επικερδείς επιχειρήσεις.
Είναι ο μοναδικός τρόπος για να βγάλει τα προς το ζην ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Ένας άλλος κλάδος της παράνομης ανακύκλωσης που ανθεί είναι η αγορά ηλεκτρονικών αποβλήτων. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, το 50-80% των λεγόμενων ηλεκτρονικών αποβλήτων, τα οποία συγκεντρώνονται προς ανακύκλωση στις ΗΠΑ, φορτώνονται σε πλοία-κοντέινερ και μεταφέρονται στην Κίνα, στην Ινδία και σε άλλες αναπτυσσόμενες χώρες, όπου είτε επαναχρησιμοποιούνται είτε ανακυκλώνονται.
Φυσικά δεν λαμβάνεται καμιά προφύλαξη για το περιβάλλον, ούτε για τους άμοιρους αποδέκτες. Ως αποτέλεσμα δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα στο περιβάλλον, αλλά και στην υγεία των κατοίκων. Μια άλλη έρευνα της ιταλικής οικολογικής οργάνωσης Legambiente καταδεικνύει ότι η Μαφία διαχειρίζεται μεγάλο μέρος των αποβλήτων, πολλά από τα οποία είναι τοξικά, αγνοώντας κάθε μέτρο προφύλαξης. Το 1999 η ιταλική κυβέρνηση θέσπισε νόμους για την «eco-mafia», που επισείουν ποινές φυλάκισης πάνω από 10 χρόνια και πρόστιμα που ξεπερνούν τα 100.000 δολάρια. Τα κέρδη είναι τόσα όμως που οι εμπλεκόμενοι μάλλον αδιαφορούν για τις ποινές. Ενδεικτικά η Legambiente επισημαίνει ότι το 2005 είχαν εμπλακεί στην παράνομη διαχείριση αποβλήτων 194 μαφιόζικες ομάδες.
Ένα άλλο είδος που ανθεί στο εξωτερικό, και δη στην Καλιφόρνια, είναι η μαζική κλοπή συλλεκτών ηλιακής ενέργειας. Πολλοί από αυτούς «εξαφανίζονται», το πού καταλήγουν είναι μάλλον αυτονόητο, ενώ άλλοι πάλι εμφανίζονται προς πώληση στο Διαδίκτυο. Για να μη μιλήσουμε για την κλοπή τεράστιων μπρούντζινων έργων τέχνης. Περίπου πριν μία δεκαετία η κλοπή τους πήρε διαστάσεις επιδημίας στη Βρετανία, καθώς πολλά «έκαναν φτερά» από δημόσιους κήπους. Επειδή κάποια από τα έργα αυτά ήταν ιδιαιτέρως γνωστά, όπως το γλυπτό που εκλάπη από το Ίδρυμα Χένρι Μουρ το 2005, είναι εύλογο ότι δεν μπορούν να μεταπουληθούν και πολλοί θεώρησαν αυτονόητο πως θα πήγαιναν για παράνομη ανακύκλωση. Και φυσικά η λίστα με τις παράνομες δραστηριότητες που αφορούν το περιβάλλον δεν τελειώνει εδώ. Στην πραγματικότητα μάλιστα αυτή θα μπορούσε να ήταν μόνο η αρχή. Οι πράσινοι «νονοί» καραδοκούν.
