Ακούγοντας πριν από λίγες ημέρες μερικά τραγούδια των Pearl Jam μου έδωσε το έναυσμα να θέλω να κάνω ένα αφιέρωμα και να σκιαγραφήσω το μη μουσικό πορτραίτο του συγκροτήματος, αφήνοντας τα μουσικά τους δρώμενα εκτός.
Το Seattle έζησε μεγάλες στιγμές στη δεκαετία του 1990. Όπως το Μάντσεστερ για τους Stones Roses και το Bristol για τους Massive Attack, η γενέτειρα του grunge έχει να υπερηφανεύεται για τους Pearl Jam. Το τελευταίο εν ενέργεια μεγάλο συγκρότημα της σκηνής, που με το πρόσφατο ομώνυμο τους άλμπουμ αποδεικνύει ότι όχι μόνο είναι ακόμα ζωντανό αλλά και ότι παραμένει σε υψηλά επίπεδα.
Η μη μουσική ιστορία των Pearl Jam ξεκινάει εντελώς ανάποδα. Στην αρχή της πορείας τους, ο Kurt Cobain τους κατηγορεί δημόσια για «ξεπούλημα». Προσωπική έριδα ή κάτι άλλο, δεν έχει πλέον σημασία. Η αιχμή αυτή μονό σαν ειρωνεία ακούγεται σήμερα. Από το 1992, το συγκρότημα και ιδιαίτερα ο Eddie Vedder, ξεκινούν μια πολύχρονη σταυροφορία κατά πάντων όσων θεωρούν ότι μαστίζουν την καλλιτεχνική, κοινωνική και πολιτική ζωή των Η.Π.Α και του κόσμου. Μια σταυροφορία που σε βάθος χρόνο τους κοστίζει σε πωλήσεις και σε δημοτικότητα. Οι αποφάσεις όμως έχουν παρθεί.
Κατά της μουσικής βιομηχανίας
Το 1993, μετά την ηχογράφηση του Vs, του δεύτερου τους άλμπουμ, κάνουν την πρώτη επανάσταση κατά του συστήματος, αρνούμενοι την παραγωγή βιντεοκλίπ για την προώθηση των πωλήσεων. Παρόλα αυτά ο δίσκος γίνεται πλατινένιος με πωλήσεις πάνω από 1 εκατομμύριο αντίτυπα από την πρώτη κιόλας εβδομάδα. Αντίθετα σε κάθε λογική, μέχρι το 2000, τα δυο πρώτα άλμπουμ Ten και Vs θα γίνουν αντίστοιχα 11 και 7 φορές πλατινένια. Η πρώτη νίκη.
Κατά της Ticketmaster
Την άνοιξη του 1994, σε μια προσπάθεια να κρατήσουν την χαμηλά την τιμή του εισιτηρίου για τις συναυλίες της περιοδείας του Vs, συναντούν την αντίδραση της Ticketmaster Holdings Group Inc. Η εταιρεία που έχει αποκλειστικά συμβόλαια με τα μεγαλύτερα και πιο γνωστά στάδια αντιδρά έντονα και η ρήξη δεν αργεί να έρθει. Οι Pearl Jam αποφασίζουν να προχωρήσουν χωρίς την Ticketmaster και να πραγματοποιήσουν την περιοδεία τους σε μικρότερους χώρους και πανεπιστήμια.
Τον Μάιο του 1994, αδυνατώντας να βρουν κατάλληλους χώρους για την καλοκαιρινή τους τουρνέ ακυρώνουν τις προγραμματισμένες συναυλίες. Παράλληλα, αντιπρόσωποι από το υπουργείο δικαιοσύνης τους πλησιάζουν και με την συγκατάθεση τους υποβάλλουν υπόμνημα για εφαρμογή μονοπωλιακών πρακτικών. Ο ισχυρισμός είναι σαφής. Η Ticketmaster, εκμεταλλευόμενη το μέγεθος της και τη συγκέντρωση της αγοράς σε μερικές μόνο εταιρείες ασκεί πιέσεις σε διοργανωτές για να μην διεξάγουν συναυλίες των Pearl Jam. Ακολούθως το υπουργείο δικαιοσύνης κινείται δικαστικά εναντίον της εταιρείας.
Η καλοκαιρινή περιοδεία πραγματοποιείται με τη συνδρομή της εταιρείας ETM που εξασφαλίζει χώρους ουσιαστικά στην μέση του πουθενά. Η δυσκολία πρόσβασης του κοινού στις συναυλίες θα αφήσει το αντίκτυπο της στη δημοτικότητα τους συγκροτήματος και σε συνδυασμό με την πολιτική τους για τα βιντεοκλίπ θα έρθουν δύσκολα χρόνια.
Το κερασάκι στην τούρτα έρχεται λίγο αργότερα. Το υπουργείο δικαιοσύνης παγώνει τη δίωξη και η Ticketmaster πανηγυρίζει. Παρόλα αυτά, οι Pearl Jam δεν πτοούνται και ολοκληρώνουν την non-Ticketmaster τουρνέ με ένα μαραθώνιο τρίωρο live στο Σικάγο. Μπροστά σε 47.000 ακροατές, αποδεικνύουν ότι κανείς δεν μπορεί να τους σταματήσει να παίζουν.
Κατά της θανατικής ποινής
Το Ιανουάριο του 1996, προπαγανδίζοντας την κατάργηση της θανατικής ποινής, συμμετέχουν στο soundtrack της ταινίας Dead Man Walking με δυο τραγούδια. Το Long Road και το The Face Of Love. Αυτή είναι και η πρώτη τους συνεργασία με τον γκουρού του γκαουάλι, Nusrat Fateh Ali Khan. Στο ίδιο πνεύμα, το 1998, εμφανίζονται στο «Dead Man Walking: The Concert». Τα έσοδα από την εκδήλωση διατίθενται για την οργάνωση «Murder Victims’ Families» και «Reconciliation Hope House».
Pearl Jam κατά του Star System
Ούτε και τα γνωστά «σταριλίκια» γλίτωσαν από την οργή και την ανατρεπτική λογική των Pearl Jam. Το 1995, χωρίς να σκεφτούν καθόλου τις επιπτώσεις στο μάρκετινγκ και την δημόσια τους εικόνα, γίνονται η μπάντα του Neil Young. Ηχογραφούν μαζί του το LP Mirror Ball και λίγο αργότερα κυκλοφορούν στην αγορά το EP Merkin Ball που περιέχει δυο τραγούδια από τις πρώτες ηχογραφήσεις. Εξαιτίας των όρων του συμβολαίου τους με τη Epic στο LP αναφέρονται μόνο τα ονόματα τους και όχι του συγκροτήματος.
Κατά των συνόρων
Το 1998 ηχογραφούν το single Last Kiss, το οποίο διανέμεται μόνο μέσω του fan club των Pearl Jam. Ένα χρόνο αργότερα και κατόπιν δημοφιλούς αιτήματος, το τραγούδι συμπεριλαμβάνεται στη συλλογή No Boundaries: A Benefit for the Kosovar Refugees. Τα έσοδα από το CD αποδίδονται σε ανθρωπιστικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην ανακούφιση των προσφύγων του Κοσσυφοπεδίου.
Κατά της κινεζικής κατοχής στο Θιβέτ
Το 1999, ο Eddie Vedder και οι C-Average, φίλοι από τα πρώτα χρόνια της σκηνής του Seattle, εμφανίζονται ζωντανά στο 4ο ετήσιο Tibetan Freedom Concert στο Chicago. Η εμφάνιση αυτή τους καθιερώνει σαν πρωτοπόρους του αναδυόμενου παγκόσμιου κινήματος υπέρ της ειρήνης.
Κατά της μαφίας των bootlegs
Κατά τη διάρκεια της περιοδείας για το Binaural, το καλοκαίρι του 2000, διαπιστώνουν την απήχηση των πειρατικών CD από τις συναυλίες τους και εκμετάλλευση του κοινού τους από τη μαφία των bootlegs. Θέλοντας να δώσουν ένα ισχυρό πλήγμα στην τελευταία, αποφασίζουν στο εξής να βιντεοσκοπούν επαγγελματικά κάθε συναυλία και να διαθέτουν στην αγορά τα επίσημα bootlegs. Παράλληλα επιτρέπουν την ελεύθερη ηχογράφηση και βιντεοσκόπηση στους θεατές για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.
Κατά της δικαστικής πλάνης
Στα μέσα του 2000, μια παρέα τριών νεαρών καταδικάζεται για φόνο στο Memphis. Η υπόθεση παίρνει διαστάσεις λόγω των αμφίβολων στοιχείων στα οποία στηρίχθηκε η δικαστική απόφαση. Οι νεαροί είναι υποψήφιοι για μια ακόμη θανατική καταδίκη στο αμερικανικό νότο και οι Pearl Jam είναι πάλι εκεί. H εμπλοκή τους ερχεται με την ηχογράφηση του Poor Girl που συμπεριλαμβάνεται στη συλλογή Free the West Memphis Three: A Benefit for Truth and Justice.
Κατά του δικομματισμού
Παραμονές των αμερικανικών εκλογών το 2001, ο Eddie Vedder εμφανίζεται στο Rose Garden του Portland, υποστηρίζοντας την προεκλογική εκστρατεία του Ralph Nader. Ο ακτιβιστής και υποψήφιος του πράσινου κόμματος παίρνει 2 εκατομμύρια ψήφους, στερώντας ουσιαστικά την εξουσία από τους δημοκρατικούς. Στη δεδομένη συγκυρία, το «μη χείρον βέλτιστο» δεν αποτελεί επιλογή για τον Vedder που απαντά στους επικριτές του ότι το πρόγραμμα των Gore και Bush είναι παρόμοιο.
Κατά της τυποποιημένης συναυλίας
Σχεδόν σε όλες τις περιοδείες τους οι Pearl Jam «κατεβαίνουν» με διαφορετικό setlist. Το αποκορύφωμα είναι τα live της Βοστώνης του 2003, όπου σε τρεις συνεχόμενες βραδιές παίζουν 105 τραγούδια από τον κατάλογο τους. Το μοναδικό τραγούδι που ακούστηκε δεύτερη φορά ήταν το Yellow Ledbetter και αυτό στο τέλος της τρίτης συναυλίας μετά από απαίτηση του κόσμου.
Κατά του Μπους
Ο πολιτικός ακτιβισμός των Pearl Jam και του Eddie Vedder δεν περιορίστηκε σε εκδηλώσεις συμπαράστασης αλλά βρήκε και καλλιτεχνικές διεξόδους. Στο Riot Act, το έβδομο τους άλμπουμ, συμπεριλαμβάνεται το τραγούδι Bu$hleaguer, ένα σχόλιο–αφιέρωμα στον πρόεδρο των Η.Π.Α. Στην περιοδεία τους το 2003 και για πολλές εμφανίσεις, ο Vedder εμφανίζεται στην αρχή κάθε τραγουδιού φορώντας μια μάσκα «Μπούς» την οποία μετά κρεμάει στο μικρόφωνο για να τραγουδήσει.
Το 2004, η απεγνωσμένη προσπάθεια των δημοκρατικών να προωθήσουν την υποψηφιότητα του John Kerry βρίσκει συμπαραστάτες από τον χώρο της διανόησης και της τέχνης. Φυσικά και τους Pearl Jam οι οποίοι εμφανίζονται στο Rolling Stone, αυτή τη φορά προσπαθώντας να «ρίξουν» τους αναποφάσιστους στην πλευρά των «καλών». Η επιδιωκόμενη νίκη όχι μόνο δεν έρχεται αλλά η μεγάλη διαφορά υπέρ των ρεπουμπλικάνων προκαλεί σοκ.
Κατά της παραίτησης
Αποδεικνύοντας έμπρακτα ότι δεν καταθέτουν τα όπλα, δυο χρόνια μετά τις εκλογές, κυκλοφορούν το καινούριο τους ομώνυμο άλμπουμ Pearl Jam. Στο εξώφυλλο του απεικονίζεται ένα αβοκάντο με σκούρο σπόρο, μια παρομοίωση της πολιτικής σκηνής στην Αμερική.
Από έξω γευστική σαν αβοκάντο και από μέσα σάπια.
