Οι ηλιακοί συλλέκτες μπορεί πρακτικά να θεωρούνται ως μία αξιόλογη πηγή ενέργειας, και δεν χωράει καμία αμφιβολία περί αυτού, εν τούτοις υπάρχει ένα σοβαρό πρόβλημα που σχετίζεται άμεσα με το συγκεκριμένο ζήτημα: δηλαδή τι θα κάνουμε με τα εκατομμύρια πάνελ όταν σταματήσουν οριστικά λειτουργούν;
Τον Νοέμβριο του 2016, το Υπουργείο Περιβάλλοντος της Ιαπωνίας προειδοποίησε ότι η χώρα θα παράγει 800.000 τόνους ηλιακών αποβλήτων μέχρι το 2040, και μάλιστα επειδή είναι τεράστιος ο αριθμός, δεν είναι εύκολο διαχειρίσιμος αυτός ο όγκος αποβλήτων.
Ενώ ο Διεθνής Οργανισμός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας εκτιμά ότι αυτή τη στιγμή παράγονται ετησίως 250.000 τόνοι από τους ηλιακούς συλλέκτες σε όλο τον κόσμο και ότι ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί στα 78 εκατομμύρια τόνους κάθε χρόνο μέχρι το 2050. Η Mary Hutzler από το Ινστιτούτο Ενεργειακής Έρευνας ανέφερε: «Αυτό το στοιχείο, πραγματικά πρόκειται να αποτελέσει ένα μείζον πρόβλημα για τον πλανήτη μας και επί του παρόντος δεν υπάρχει κάποιο οργανωμένο σχέδιο για να αντιμετωπιστεί ετούτη η κατάσταση».
Συνήθως, ηλιακοί συλλέκτες παρέχουν εγγύηση ορθής λειτουργίας για 25 έως 30 χρόνια και μπορούν να αντέξουν ακόμη περισσότερο στο χρόνο, εφόσον υπάρχει σωστή συντήρηση και άλλοι πολλοί παράγοντες. Όμως, καθώς η βιομηχανία των ηλιακών συλλεκτών μεγεθύνεται με ραγδαίους ρυθμούς, έχει ως αρνητικό αποτέλεσμα η αγορά να πλημμυρίσει με φτηνής κατασκευής κινεζικούς ηλιακούς συλλέκτες που μπορούν να αντέξουν μετά βίας μόλις πέντε χρόνια.
Για να καταλάβουμε τις αληθινές προκλήσεις των ηλιακών αποβλήτων, είναι χρήσιμο να κατανοήσουμε πώς κατασκευάζονται. Υπάρχουν διάφοροι τύποι ηλιακών συλλεκτών, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς περιέχουν αλουμίνιο, γυαλί, ασήμι και ένα ελαστικό υλικό που ονομάζεται Φιλμ EVA (οξικό βινύλιο αιθυλενίου).
Ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να περιέχουν πιο επικίνδυνα υλικά που είναι υπεύθυνα για πολλούς τύπους καρκίνων, υλικά όπως ο μόλυβδος, το χρώμιο και το κάδμιο. Οι λειτουργικοί πίνακες σφραγίζονται με γυαλί και είναι πολύ ασφαλείς. Αλλά όταν σπάσει το τζάμι ή οι πλάκες έχουν υποστεί ζημιά, τότε οι ουσίες αυτές μπορεί να διαρρεύσουν στο περιβάλλον και να προσβάλλουν τον άνθρωπο με άγνωστες αρνητικές συνέπειες.
Αυτός ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα υψηλός, καθώς οι ηλιακοί συλλέκτες που έχουν κατασκευαστεί με προχειρότητα και εγκαθίστανται σε περιοχές που αντιμετωπίζουν ακραίες καιρικές συνθήκες, όπως οι τυφώνες και το χαλάζι. Οι άνεμοι και η βροχή μπορούν να σπάσουν το γυαλί, επιτρέποντας στις χημικές ουσίες να διέλθουν στο έδαφος και έπειτα στο σύστημα ύδρευσης. Αν και η ηλιακή ενέργεια βοήθησε το Πουέρτο Ρίκο να ανακάμψει από τον τεράστιο τυφώνα Μαρία πριν λίγο καιρό, υπήρχαν δύο περιοχές στο νησί όπου τα πάνελ υπέστησαν ζημιά. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οφείλουμε να συλλέξουμε αμέσως τα κατεστραμμένα πάνελ, γιατί προφανώς ελλοχεύουν οι κίνδυνοι που προαναφέρθηκαν παραπάνω.
Οι ηλιακοί συλλέκτες αποτελούν ένα μόνο μέρος του προβλήματος των παλαιών ηλεκτρονικών συσκευών, που είναι πλέον η ταχύτερα αναπτυσσόμενη κατηγορία αποβλήτων. Η Κίνα αποδείχθηκε ότι παράγει περίπου περίπου το 70% των ηλεκτρονικών απορριμμάτων στον κόσμο , αλλά αρνείται να τα ανακυκλώσει, διότι προφανώς απαιτεί τεράστιο κόστος και εξειδικευμένες εγκαταστάσεις για την επεξεργασία τους.
Από τότε, οι δυτικές χώρες έχουν αρχίσει να μεταφέρουν τα απόβλητά τους σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, αλλά ουσιαστικά δεν αποτελεί μακροπρόθεσμη λύση . Για παράδειγμα, οι εταιρείες πωλούν μερικές φορές παλιά (αλλά όχι νεκρά) πάνελ σε άλλες χώρες που τα θέλουν φτηνά, όμως όταν δεν είναι λειτουργικά και δεν μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους αναπόφευκτα μετά από λίγο καιρό πετιούνται.
Η βιομηχανία των ηλιακών συλλεκτών προσπαθεί διαρκώς να εξελίξει τα προϊόντα της για να είναι ενεργειακά αποδοτικά, όμως παραβλέπει μία σοβαρή πτυχή του θέματος που προβληματίζει την επιστημονική κοινότητα, δηλαδή οι παλιοί ηλιακοί συλλέκτες που πετιούνται στα σκουπίδια δεν είναι οικονομικά βιώσιμη για ανακύκλωση αυτή τη στιγμή.
Οι ηλιακοί συλλέκτες περιέχουν μερικά πολύτιμα υλικά, συμπεριλαμβανομένου του αργύρου και του χαλκού, αλλά δεν έχουν την ίδια αξία με εκείνα που βρίσκονται στα κινητά τηλέφωνα και άλλα gadget. Και σίγουρα δεν περιέχουν αρκετά για να αντισταθμίσουν το υψηλό κόστος της ανακύκλωσης για να μεταφερθούν έπειτα για την κατασκευή νέων πάνελ.
Ως αποτέλεσμα, το Ινστιτούτο Έρευνας για την Ηλεκτρική Ενέργεια πρότεινε ότι η αποθήκευση παλαιών ηλιακών συλλεκτών μακροπρόθεσμα, όπως σε ένα χώρο υγειονομικής ταφής, μπορεί να είναι η πιο πρακτική επιλογή μέχρι να σταλούν κάποια μέρα ανακύκλωσης.
Ωστόσο, ο Βιομηχανικός Σύνδεσμος Ηλιακής Ενέργειας, συνεργάζεται με κέντρα ανακύκλωσης, ελπίζοντας ότι θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα, όμως και ετούτο το εγχείρημα απαιτεί τεράστια έξοδα και δεν μπορεί να υιοθετηθεί σε μεγάλη κλίμακα.
Πριν από δύο χρόνια, η SEIA καθιέρωσε στην Αμερική ένα εθνικό πρόγραμμα ανακύκλωσης, προσεγγίζοντας τους ανακυκλωτές με έδρα τις ΗΠΑ, προκειμένου να ελέγξει τις διαδικασίες και να προβεί σε διαπραγματεύσεις με τους ενδιαφερόμενους.
Αυτή τη στιγμή η SEIA συνεργάζεται με πέντε κέντρα ανακύκλωσης, όμως διαπίστωσε ότι οι όγκοι αποβλήτων από τους ηλιακούς συλλέκτες είναι για ένα ανεξήγητο λόγο σε μικρές ποσότητες αυτή τη στιγμή, κάτι που θεωρητικά προκαλεί ανησυχία, επειδή μάλλον τα περισσότερα πετιούνται στα σκουπίδια και παραμένουν αναξιοποίητα. Εάν ο όγκος των αποβλήτων αυξηθεί, τότς ίσως να αξίζει τον κόπο για τις εταιρείες ανακύκλωσης να ασχοληθούν ενεργά με αυτό το θέμα.
