Νoμίζεις ότι μόνο οι bodybuilders και οι επαγγελματίες αθλητές αυξάνουν το μυϊκό τους όγκο χρησιμοποιώντας στεροειδή; Ρίξε μια ματιά στον διπλανό σου στο γυμναστήριο και απλά αναρωτήσου πως φούσκωσε άραγε εξωπραγματικά μέσα σε μερικές εβδομάδες.
Είναι σχεδόν σαν σκηνή από το «Traffic». Ο Bill είναι έτοιμος να επιχειρήσει το άλμα, που θα τον μετατρέψει από έναν συνηθισμένο άνδρα σε έναν κοινό παράνομο. Ο Bill είναι 45 ετών, κάτοικος της Νότιας Καρολίνας και διευθυντής πωλήσεων στο επάγγελμα. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην Tijuana του Mexico, μέσα στο φορτηγάκι του, μόλις ένα αυτοκίνητο πίσω από τον έλεγχο των τελωνειακών και των ειδικών σκυλιών της αστυνομίας, που έχουν την ικανότητα να οσφραίνονται ναρκωτικά και παράνομες ουσίες, σαν κι αυτές που έχει κρύψει επιμελώς πίσω από την κεντρική κονσόλα του οχήματός του, αξίας 1.000 δολαρίων. Οι επιλογές του είναι δύο:
- Γυρίζει επιτόπου προς την αντίθετη κατεύθυνση, αδειάζει από την κρυψώνα του τα στεροειδή.
- Ρισκάρει την καταγραφή του ονόματός του στα αστυνομικά αρχεία συλλήψεων, και κατ’ επέκταση κάμποσο καιρό πίσω από τα σίδερα της φυλακής, καταστρέφοντας ταυτόχρονα την επαγγελματική καριέρα και το γάμο του.
«Τι κάνατε στο Mexico;» ρωτά ο αστυφύλακας.
«Τίποτε το ιδιαίτερο, είχα πάει να αγοράσω μερικά δώρα για τη γυναίκα μου», αποκρίνεται με φυσικό ύφος ο Bill, κρατώντας στο χέρι του μερικά χειροποίητα κοσμήματα, που είχε πάρει από την μπιζουτιέρα της γυναίκας του.
Στην πραγματικότητα, ο Βill είχε σταματήσει σε ένα φαρμακείο στο απόκεντρο της Tijuana και είχε αγοράσει κάμποσα στεροειδή, χωρίς να έχει την απαραίτητη συνταγή γιατρού.
Ξεβίδωσε τις τέσσερις βίδες που ασφαλίζουν την κεντρική κονσόλα του αυτοκινήτου του, στρίμωξε τα χάπια μέσα σε αυτή και επανατοποθέτησε την κονσόλα στη θέση της. Για το ξεκάρφωμα, τοποθέτησε ένα μισοάδειο κουτάκι με σόδα στην ειδική θήκη στην κορυφή της κονσόλας. Ο αστυνομικός ρωτάει: «Μήπως έχετε μαζί σας φάρμακα που απαιτούν συνταγή γιατρού;».
«Με κατάλαβε». O Bill αρχίζει να ανησυχεί, γιατί το όργανο της τάξης είναι ιδιαίτερα καχύποπτο. Αλλωστε, για ποιο λόγο ένας μυώδης Αμερικανός μπίζνεσμαν θα έκανε ταξίδι μιας ώρας στο Mexico σε εργάσιμη μέρα;
«Όχι, δεν έχω τίποτε τέτοιο μαζί μου», απάντησε ο Bill.
«Σταμάτησε το αυτοκίνητο», διατάζει ο αστυνομικός. Ο Bill υπακούει και καρφώνει το βλέμμα του προς το μέρος των σκύλων, οι οποίοι δείχνουν ιδιαίτερα απασχολημένοι μυρίζοντας εξονυχιστικά το σάκο γυμναστικής του. Ο αστυνομικός πλησιάζει στο παράθυρο του οδηγού και ο Bill προετοιμάζει τον εαυτό του για την αναπόφευκτη εντολή:
«Σε παρακαλώ, κατέβα από το αυτοκίνητό σου». Κι όμως, δευτερόλεπτα αργότερα έχει πάρει το δρόμο της επιστροφής, χωρίς να έχει καταλάβει κανείς το παραμικρό. Χαμογελάει, αλλά -σύμφωνα με την αμερικανική νομοθεσία- είναι πλέον ένας νεόκοπος παράνομος. Το μόνο που τον απασχολεί πλέον είναι να φτάσει εγκαίρως στο γραφείο του, προτού ανακαλύψει κανείς ότι απουσίαζε. Από το επόμενο πρωινό θα μπορεί να απολαμβάνει την επιτυχία του και τις ενέσεις, που θα του χαρίσουν ένα μεγαλύτερο και (κατά τη γνώμη του) ομορφότερο σώμα.
Tα στεροειδή έχουν γίνει μόδα
Το σκηνικό της Τιχουάνα μπορεί να είναι εξωτικό, αλλά ο Βill θα μπορούσε να είναι Ελληνας και να σηκώνει κιλά στο διπλανό σου πάγκο στο γυμναστήριο. Δεν αποτελεί μυστικό πλέον ότι σχεδόν όλοι όσοι τρέχουν τα 200 μέτρα δύο δευτερόλεπτα γρηγορότερα από ό,τι την προηγούμενη χρονιά, ή καρφώνουν στο καλάθι με δύο μπάλες, αν και μέχρι πρότινος ίσα που ακουμπούσαν το στεφάνι, οφείλουν την ανεπτυγμένη δύναμη και τους διογκωμένους μυς που απέκτησαν στη χρήση απαγορευμένων στεροειδών αναβολικών.
Όμως τα τελευταία χρόνια στο γκρουπ των μυημένων στη χρήση απαγορευμένων χημικών ουσιών προστέθηκαν όλες οι κάστες ανθρώπων. Είτε πρόκειται για χρηματιστές της Σοφοκλέους είτε για αστυνομικούς, είτε για προγραμματιστές ηλεκτρονικών υπολογιστών, ο στόχος είναι ο ίδιος: μεγαλύτεροι μύες και λιγότερο λίπος. Το αποτέλεσμα δικαιολογεί την έξτρα βοήθεια από χημικά σκευάσματα. Δεν σημαίνει ότι αυτοί οι τύποι, οι καθημερινοί άνθρωποι, δηλαδή θέλουν να γίνουν σαν τον Σβαρτσενέγκερ. Είναι ικανοποιημένοι αν στα 30 ή στα 40 τους καταφέρουν να αποκτήσουν το σώμα που είχε ο Mark Wahlberg όταν ήταν 20 ετών.
«Τύποι σαν κι αυτούς είναι κολλημένοι με τα στεροειδή», τονίζει ο Harrison Pope, γιατρός στο Harvard των ΗΠΑ, ειδικός στην κατάχρηση των στεροειδών και συγγραφέας του βιβλίου «The Adonis Complex».
«Τα στεροειδή είχαν ταυτιστεί με μία συγκεκριμένη μάζα ανθρώπων: αυτών που αποκαλούνται μανιακοί με τους μυς. Αυτό όμως ίσχυε στις δεκαετίες του ΄80 και του ΄90. Τα τελευταία δύο χρόνια η κατάχρηση εξαπλώθηκε σε ανθρώπους της διπλανής πόρτας. Δεν είναι οι τύποι που θα φορέσουν κολλητά μπλουζάκια και γι’ αυτό δεν είναι εύκολα αναγνωρίσιμοι».
Ο Δρ. Pope δεν είναι ένας ζηλόφθονος άσχετος. Είναι και ο ίδιος φανατικός θαμώνας γυμναστηρίων τα τελευταία 20 χρόνια κι αυτό είναι φανερό αν τον παρατηρήσει κανείς. Στα 55 χρόνια του έχει ένα σώμα ανθρώπου, που θα μπορούσε να είναι 20 χρόνια νεότερου άνδρα, και δείχνει ικανός να πέσει στο πάτωμα και να εκτελέσει κάμποσες κάμψεις με το ένα χέρι. Αρχισε να σηκώνει βάρη στα 33 του κι έγινε τόσο εθισμένος σε αυτά, που ακόμα και τώρα, που έχει πολύ βεβαρημένο πρόγραμμα, ξεκλέβει καθημερινά μία ώρα για να πεταχτεί μέχρι το γυμναστήριο. Υπολογίζει, λοιπόν, ότι περίπου 1-2 εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες κάνουν χρήση αναβολικών στεροειδών, αριθμός ο οποίος δεν παραπέμπει πλέον σε κατάχρηση αλλά σε… επιδημία.
Την ίδια ώρα, στην Ελλάδα η κατάσταση δεν είναι καλύτερη. Οπως αποκαλύπτει στο Texnologia.Net ο Στέφανος Γ. (επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του για ευνόητους λόγους), ιδιοκτήτης γυμναστηρίου στην Αθήνα:
«Οι 7 στους 10 άνδρες, που κάνουν συστηματικά βάρη και έχουν στόχο όχι απλώς καλή φυσική κατάσταση αλλά ένα χτισμένο σώμα, ζητούν να τους προτείνουμε βοηθήματα, πέρα από αυτά που διαθέτουμε στο γυμναστήριο και που είναι εγκεκριμένα από τον Ε.Ο.Φ. Φυσικά, όλοι ξέρουμε πού υπάρχουν τέτοια παράνομα στεροειδή. Από εκεί και πέρα είναι επιλογή του καθενός να πάρει το ρίσκο και να αναζητήσει τρόπους αγοράς τους. Ομως, πλέον αυτό δεν είναι δύσκολο.
Το ίντερνετ έχει πλημμυρίσει από τέτοιες ιστοσελίδες, οπότε φτάνει μία πιστωτική κάρτα για να τα έχεις στο σπίτι σου σε μερικές ημέρες».
Οι έρευνες για τον ακριβή αριθμό χρηστών στεροειδών είναι ακόμη συγκεχυμένες, τόσο στις ΗΠΑ (όπου υπάρχει σαφώς μεγαλύτερη κινητοποίηση) όσο και στην Ελλάδα (όπου ελάχιστοι ασχολούνται), ακριβώς επειδή υπάρχουν μόνο υποψίες και όχι αδιάψευστες ενδείξεις και αποδείξεις. Η διαρκώς αυξανόμενη επιθυμία των ανδρών για ογκώδη σώματα, η διάθεση τέτοιων προϊόντων -που δεν θεωρούνται παράνομα έξω από τις ΗΠΑ, μέσω Ιντερνετ και η (λογική) προσήλωση των αρχών στην καταπολέμηση διακίνησης άλλων ουσιών (ηρωίνη, κοκαΐνη, χασίς κ.λπ.) έχουν δημιουργήσει τη λανθασμένη εντύπωση ότι τα στεροειδή δεν είναι επικίνδυνα.
Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι τα αντιμετωπίζουν σαν το θεμέλιο λίθο για ένα τέλειο σώμα. Παρότι η νομοθεσία, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ελλάδα, έχει κατατάξει τα στεροειδή στα ελεγχόμενα φάρμακα, δηλαδή σε αυτά που απαιτείται συνταγή γιατρού ώστε να χορηγηθούν, οι χρήστες -και ακόμα περισσότερο εκείνοι που δεν πίνουν- δεν καπνίζουν και δεν τρώνε ποτέ την πέτσα από το κοτόπουλο επειδή παχαίνει (δεν έχουν θορυβηθεί και τα αντιμετωπίζουν ως ένα δραστικό βοήθημα, το οποίο επισπεύδει την αύξηση της μυϊκής μάζας και το κάψιμο του λίπους). «Η εντύπωση ότι τα στεροειδή είναι μέρος ενός υγιεινού προγράμματος όχι απλώς έχει εξαπλωθεί, αλλά -επιπλέον- έχει παγιωθεί», επιβεβαιώνει ο δρ Pope.
Eίναι επικίνδυνα τα αναβολικά για την υγεία μου;
Είναι τελικά η φαντασίωση ενός μανιακού με τα βάρη το ότι τα στεροειδή δεν βλάπτουν, αλλά επιπλέον μπορούν να ωφελήσουν την υγεία του; Δεν τίθεται ζήτημα, πάντως, για τις εμφανείς συνέπειες, που μπορεί να έχουν όταν γίνεται κατάχρησή τους. «Η ατροφία των όρχεων, η ολιγοσπερμία, η διόγκωση του προστάτη και η αλωπεκία είναι μερικές από τις ανεπιθύμητες παρενέργειες, που παρατηρούνται στους άνδρες που κάνουν κατάχρηση. Στις γυναίκες, η αυξημένη τριχοφυΐα, η αναστολή της ωορρηξίας και η τραχύτητα της φωνής είναι οι συνηθέστερες επιπτώσεις, ενώ και στα δύο φύλα έχει παρατηρηθεί καταστροφή των ηπατικών κυττάρων, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση ή στην εμφάνιση όγκου», τονίζει ο διακεκριμένος παθολόγος Βασίλης Ντλάτσιος, εκ των ελαχίστων στην Ελλάδα που έχει ασχοληθεί πιο εμπεριστατωμένα, μελετώντας τις έρευνες που έχουν γίνει στο εξωτερικό για τις παρενέργειες των στεροειδών.
Η αλήθεια είναι ότι η ιατρική κοινωνία γνωρίζει ελάχιστα για τις μακροχρόνιες επιπτώσεις της χρήσης στεροειδών, ακριβώς επειδή δεν έχουν γίνει προχωρημένες μελέτες. Και από τη στιγμή που οι περισσότεροι χρήστες καταναλώνουν ήπιες δόσεις και με δεδομένο ότι τα στεροειδή έχουν ιατρική χρησιμότητα -οι γιατροί τα συστήνουν σε συγκεκριμένες μορφές αναιμίας και άλλες ασθένειες-, είναι απολύτως λογικό να επικρατεί η αίσθηση ότι μία μικρή δόση από το διάσημο… κοκτέιλ καθημερινά είναι ακριβώς ό,τι χρειάζεται ο οργανισμός του ανθρώπου.
«Άραγε σε περιορισμένες δόσεις η χρήση τους είναι ασφαλής;», ρωτά ο Charles Yesalis, καθηγητής διασφάλισης της υγείας και αθλητικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Penn State και συγγραφέας του «The Steroids Game». Την απάντηση τη δίνει ο ίδιος:
«Προφανώς, ναι. Η αλήθεια είναι ότι η πλειονότητα αυτών των φαρμάκων, που βοηθούν στην αύξηση της απόδοσης, είναι επιλεγμένα για ιατρική χρήση. Γι’ αυτό ξεκάθαρα μπορούν να χρησιμοποιούνται με ασφάλεια», καταθέτει την άποψή του ο Yesalis. Αυτή η άποψη, βέβαια, δεν συνεπάγεται ότι οι ανησυχίες για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία είναι λανθασμένες. Απλώς, ενισχύει το εξής δεδομένο: κανείς δεν έχει ασχοληθεί, επί της ουσίας, για το κατά πόσο ισχύει κάτι τέτοιο».
Τη στιγμή που η κατανάλωση στεροειδών μοιάζει αναπόφευκτη για επαγγελματίες αθλητές, στο κυνήγι καλύτερης επίδοσης και απόδοσης -κάτι που είναι κοινό μυστικό, αλλά φυσικά διαψεύδεται συλλήβδην, αφού ο έλεγχος ντόπινγκ καιροφυλακτεί- και κατ’ επέκταση υψηλότερων συμβολαίων, ο μέσος χρήστης που ασχολείται με βάρη δεν ενδιαφέρεται για την εκτόξευση της αντοχής και της εκρηκτικότητάς του, αλλά μόνο για την εμφάνισή του.
Πως έφτασα να σηκώνω 146 κιλά στον πάγκο
Ας πάρουμε, για παράδειγμα, τον ήρωα μας, τον Bill, και όλους όσοι εκφράζονται μέσω εκείνου. Είναι ένας πρώην αλκοολικός, ο οποίος στα 38 του ανακάλυψε τα βάρη. Υπολόγισε ότι κάνοντας καθημερινά διπλές προπονήσεις στο γυμναστήριο θα τραβήξει την σκέψη του από το αλκοόλ. Είχε δίκιο. Υστερα από έξι μήνες συστηματικής ενασχόλησης με τα βάρη, το σώμα του έγινε καλύτερο από ποτέ. Υπήρχε, όμως, κάτι που άρχισε να τον εξοργίζει: δεν μπορούσε να γίνει ακόμα πιο μεγαλόσωμος. Στην αρχή σκέφτηκε ότι ήταν θέμα ηλικίας, καθώς όσο ο άνδρας μεγαλώνει τόσο λιγότερη τεστοστερόνη παράγει ο οργανισμός του.
Όμως κατάλαβε ότι χρειαζόταν κάτι περισσότερο όταν σήκωνε κατ’ εξακολούθηση 110 κιλά στον πάγκο. Δεν είχε δοκιμάσει ποτέ στο παρελθόν αναβολικά ή άλλου είδους βοηθήματα, όμως πολύ γρήγορα ανακάλυψε έναν πακτωλό από ενημερωτικά φυλλάδια μέσω του Ιντερνετ, της χαώδους «αποθήκης» δεδομένων, που αφορούν τα στεροειδή. Ο Bill αμφιταλαντεύτηκε για περίπου ένα χρόνο προτού αποφασίσει να δοκιμάσει τον πρώτο κύκλο στεροειδών (συνήθως πρόκειται για ενέσεις, χάπια και αλοιφές) διάρκειας 6-12 εβδομάδων. Αρχικά διαπίστωσε τεράστια βελτίωση στη δύναμη και την αντοχή του.
«Ήμουν πάντοτε σε συνεννόηση με το γιατρό μου, ο οποίος ήταν ιδιαίτερα ψύχραιμος γύρω από αυτό. Μου είπε ότι ως γιατρός δεν το ενέκρινε, ωστόσο είχε πολλούς ασθενείς που έκαναν χρήση στεροειδών. Γενικά δεν προσπάθησε να με αποτρέψει», τονίζει ο Bill.
Οι νέοι φίλοι του Bill τον ενημέρωσαν για την ύπαρξη ενός αξιόπιστου προμηθευτή. Ακολουθώντας τα βήματα, ο Bill συνδέθηκε στο Ιντερνετ και μέσα σε μία εβδομάδα είχε το πακέτο στο χαλάκι της εξώπορτάς του. Για την πρώτη δόση του ο Bill αποφάσισε να ακολουθήσει την πεπατημένη, κοινώς να κάνει τα βασικά: ενέσεις για δύο εβδομάδες, ώστε να αυξήσει τη μυϊκή μάζα του, μία ένεση με ορμόνη HCG, ώστε να αποτρέψει την υπερβολική συρρίκνωση των όρχεών του, τη στιγμή που η τεστοστερόνη στο σώμα του θα βρισκόταν σε απόλυτο χάος, και τέλος μία πόσιμη δόση Tamoxifen, για να βοηθήσει την ανάπτυξη του στήθους του. Αλλωστε, τα στεροειδή είναι βασικά κάτι σαν συνθετική τεστοστερόνη: γεμίζοντας το αίμα με αυτά, ο οργανισμός ξεγελιέται νομίζοντας ότι έχει παραγάγει αρκετή από την αληθινή τεστοστερόνη κι έτσι κλείνει την κάνουλα φυσιολογικής παραγωγής της.
Ο Bill τοποθέτησε μία νέα βελόνα στη σύριγγα και με προσοχή τράβηξε 250 milligram Sustanon, ένα μείγμα τεσσάρων διαφορετικών συνθετικών τεστοστερονών, ευρέως διαθέσιμο και πολύ αποδοτικό στη γρήγορη αύξηση μυϊκής μάζας. Ο Bill προετοίμασε τον εαυτό του για ένα γερό τσίμπημα και κάρφωσε τη βελόνα εκεί που έπρεπε αδειάζοντας το περιεχόμενο της σύριγγας.
Ο πόνος ήταν αρκετός ώστε να του θυμίσει ότι έπραξε πολύ σωστά που δεν έκανε την ένεση στον ώμο του. Η ουσία Sustanon είναι ικανή να προκαλέσει ένα καρούμπαλο στο μέγεθος μίας μπάλας του τένις. Μόλις σταμάτησε να μορφάζει από τα πρώτα συμπτώματα της δόσης, ο Bill συνέχισε τις ενέσεις, αρχικά με 200 mg Deca-Durabolin, ενός εξίσου διαδεδομένου και αγαπημένου αναβολικού για τους «πρησμένους», το οποίο βοηθά τους μυς να απορροφήσουν πρωτεΐνη. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε με HCG (φυσική ορμόνη αποσταγμένη από τα ούρα εγκύων).
«Τις πρώτες δύο μέρες δεν αισθανόμουν τίποτα», θυμάται.
«Απεναντίας, αισθανόμουν λίγο κουρασμένος και ήμουν μελαγχολικός». Ομως μέσα σε δύο εβδομάδες αισθάνθηκε ένα τεράστιο κύμα δύναμης να τον κατακλύζει και ύστερα από ένα μήνα η μέση του «μάζεψε» και το στήθος του αναπτύχθηκε.
Με το τέλος του κύκλου των 12 εβδομάδων ο Bill είχε προσθέσει 36 κιλά στις πιέσεις πάγκου (από τα 110 σήκωνε πλέον 146 κιλά). Οι δικέφαλοί του είχαν αποκτήσει μεγαλύτερη επιφάνεια κατά 6 εκατοστά και η μέση του είχε συρρικνωθεί τόσο, που πλέον από το νούμερο 36 είχε πέσει στο 34. Μέσα σε διάστημα τριών μηνών είχε αποκτήσει ένα ριζικά διαφοροποιημένο σώμα: μεγαλύτερο, δυνατότερο κι εμφανώς πιο συρρικνωμένο στη μέση. Η διαφορά στο μέγεθος ήταν τόσο εμφανής, που η γυναίκα του απαίτησε να μάθει τι συμβαίνει.
Παρά τη δικαιολογημένη ανησυχία της συζύγου του, ο Bill ήταν έτοιμος να μπει σε νέο κύκλο – 8 μήνες αργότερα. Εκτοτε, τα τελευταία έξι χρόνια ακολουθεί το συγκεκριμένο πρόγραμμα – τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Τώρα ζυγίζει 120 κιλά έχοντας πολύ χαμηλό ποσοστό σε αναλογία λίπους (μόλις 12%). Δεν έχει παρουσιάσει κανένα σύμπτωμα κατάχρησης στεροειδών και τα ένζυμα στο αίμα και το συκώτι του είναι φυσιολογικά.
«Έχω μόνο μερικά σπυράκια στο στήθος και την πλάτη. Κατά τα άλλα είμαι δυνατός σαν βράχος».
Bodybuilders και στεροειδή
Οι επιστήμονες ψάχνουν για το μαγικό φάρμακο, που θα μας κάνει υπεράνθρωπους περισσότερο από 100 χρόνια, από την εποχή που ένας Γάλλος ερευνητής έκανε ένεση στον εαυτό του ένα απόσταγμα από όρχεις σκύλου και γουρουνιού! Τα αποτελέσματα του συγκεκριμένου πειράματος ήταν απογοητευτικά -το επαναστατικό μείγμα του Γάλλου πειραματιστή αποδείχτηκε ότι δεν περιείχε καθόλου ενεργές ορμόνες-, ωστόσο δεν εμπόδισε άλλους ερευνητές να αναζητήσουν τα μυστικά που έκρυβε το όσχεο.
Γερμανοί επιστήμονες ήταν τελικά οι πρώτοι που δημιούργησαν μία επιτυχημένη φόρμουλα, τη δεκαετία του 1930, όταν βρήκαν τον τρόπο να αναπαραγάγουν χημικά τη μοριακή δομή της τεστοστερόνης. Τα πρώτα αποτελέσματα ήταν φανταστικά: οι καινούργιες ορμόνες βοήθησαν στο διπλασιασμό του μεγέθους των σκελετικών μυών και αύξησαν την ανθεκτικότητα και την επιθετικότητα. Σύμφωνα, μάλιστα, με καταγεγραμμένες αναφορές της εποχής, μερικά από αυτά τα πρωτοστεροειδή χρησιμοποιήθηκαν από τις στρατιωτικές δυνάμεις του Χίτλερ τη δεκαετία του ’40 και αργότερα (το 1950) από αθλητές της πρώην Σοβιετικής Ενωσης.
Οταν οι Ανατολικοί αρσιβαρίστες άφησαν πίσω τους ανταγωνιστές τους τη δεκαετία του ’60, τα στεροειδή αναβολικά έγιναν τα αγαπημένα φάρμακα των ελίτ αθλητών. Τα πρώτα αρνητικά συμπτώματα (αλωπεκία, εξαπλωμένη ακμή κ.ά.) έκαναν την εμφάνισή τους, ενώ ακόμα χειρότερα ήταν τα σημάδια άγριας συμπεριφοράς και οι εκρήξεις θυμού. Οι έφηβοι υπέφεραν από βίαιη διακοπή της ανάπτυξής τους, τη στιγμή που οι γυναίκες που έκαναν χρήση στεροειδών έβλεπαν τα στήθη τους να μικραίνουν και να γίνονται επίπεδα, τις κλειτορίδες τους να διαστέλλονται και στα πρόσωπά τους να αναπτύσσεται τριχοφυΐα.
Ωστόσο, οι αποδείξεις -ότι άνθρωποι πέθαναν από καρδιακή προσβολή, ή άλλη παθολογική πάθηση, εξαιτίας της χρήσης στεροειδών- ήταν πολύ ισχνές. Αντιθέτως, μερικοί από τους πλέον διαπρεπείς μυώδεις άνδρες της δεκαετίας του ’60 και του ’70 -περίοδος έξαρσης της χρήσης αναβολικών- πέρασαν στη μέση ηλικία με ελάχιστες ευδιάκριτες συνέπειες της αμαρτωλής νεότητάς τους. Για παράδειγμα, η επέμβαση καρδιάς στην οποία υποβλήθηκε ο Arnold Schwarzenegger το 1997 έγινε για να διορθωθεί μία εκ γενετής ανωμαλία.
Όσον αφορά τις καρδιακές προσβολές και τους προβληματικούς προστάτες, ακόμα και στις ημέρες μας δεν προκύπτει κάποιο τελεσίδικο ιατρικό πόρισμα, το οποίο να συνδέει με απόλυτο τρόπο τις συγκεκριμένες ασθένειες με τα στεροειδή. «Δεν υπάρχει κάτι δεδομένο σε αυτόν το συσχετισμό. Παρότι η χρήση των στεροειδών αναβολικών τείνει να γίνει επιδημία από το 1950 και μετά, δεν υπάρχουν τόσο εμπεριστατωμένες κι εξαντλητικές μελέτες σαν και αυτές που έχουν γίνει για τον καπνό, το αλκοόλ και την κοκαΐνη», παραδέχεται ο δρ Yesalis.
Στον αντίποδα, όμως, υπάρχει και ο ευνοϊκός συσχετισμός των στεροειδών με το σωματικό βάρος. Τη στιγμή που το 60% των Αμερικανών και το 55% των Ελλήνων είναι υπέρβαροι, τότε, ναι, υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος: «Από τη στιγμή που μπορούν να κάψουν λίπος και να προσθέσουν μυϊκή μάζα, συνδυάζοντας τη γυμναστική με λίγα καύσιμα, δεν μπορώ να καταλάβω πού είναι το κακό», απορεί ο Άγγλος Mick Hart, πιθανόν ο πιο αγαπημένος άνθρωπος των bodybuilders παγκοσμίως, καθώς είναι ο βασικός προμηθευτής στεροειδών μέσω ίντερνετ (αρκεί να επισκεφτεί κανείς την ιστοσελίδα www.mickhart.com για να διαπιστώσει του λόγου το αληθές). Ο Hart δεν δίστασε να βάλει στο πρόγραμμα στεροειδών τον 23χρονο γιο του Κρις, ο οποίος σε μερικούς μήνες μεταλλάχτηκε από μία άμορφη μάζα σε έναν καλοσχηματισμένο αθλητή.
Tο σύμπλεγμα του Άδωνη
Ο Νίκος Κ., τακτικό μέλος των δωματίων συνεύρεσης Juicers (όπως λέγονται οι χρηστές αναβολικών στη γλώσσα τους) στο Διαδίκτυο, είναι ένας 35χρονος ιδιωτικός υπάλληλος, μένει στην Αθήνα και είναι έτοιμος να ξεκινήσει το δεύτερο κύκλο του παρέα με τον 37χρονο Γιάννη Δ., ο οποίος είναι διακεκριμένο στέλεχος πολυεθνικής εταιρείας. Ο Νίκος δοκίμασε για πρώτη φορά τα στεροειδή πριν από δύο χρόνια, όταν ένας υπάλληλος καταστήματος με είδη γυμναστικής του είπε ότι χάνει το χρόνο του με τα κοινά βοηθήματα και συμπληρώματα. «Ήμουν έτοιμος να αγοράσω ένα ενισχυτικό τεστοστερόνης και τότε ο υπάλληλος μου είπε ότι έπρεπε να καταναλώνω 10 με 15 δόσεις την ημέρα, το οποίο θα ήταν πολύ πιο επικίνδυνο από το να ακολουθήσω έναν κύκλο στεροειδών», θυμάται ο Νίκος το περιστατικό, που του έδωσε το έναυσμα να «ψαχτεί αλλού».
«Αφού σκέφτεσαι να αγοράσεις το συγκεκριμένο προϊόν, τότε κάλλιστα θα μπορούσες να κάνεις χρήση στεροειδών», πρότεινε ο υπάλληλος. Ο Νίκος ξόδεψε τέσσερα ολόκληρα χρόνια μελετώντας λεπτομερείς αναλύσεις για τη σύνθεση των στεροειδών και τις επιδράσεις τους. Τελικά, αποφάσισε ότι όσα επρόκειτο να κερδίσει άξιζαν το ρίσκο. «Δεν πίνω, δεν καπνίζω και δεν υπάρχει ιστορικό προβλημάτων με την καρδιά ή το συκώτι στην οικογένειά μου», εξηγεί ακόμα μερικούς βασικούς παράγοντες, που τον οδήγησαν στο να πάρει αυτήν την απόφαση. Το γεγονός επίσης ότι οι δύο φίλοι έχουν περιορισμένα κίνητρα, όσον αφορά τα οφέλη μυϊκής μάζας στα οποία αποσκοπούν, τους κάνει να πιστεύουν με σιγουριά ότι είναι σε θέση να ελέγχουν την κατάσταση με τα στεροειδή.
«Δεν ανήκουμε σε εκείνους που είναι μανιακοί με τους μυς», τονίζει ο Νίκος κι επισημαίνει: «Στα δύο χρόνια που κάνω χρήση, αυτός είναι μόλις ο δεύτερος κύκλος 8 εβδομάδων που παίρνω στεροειδή. Το μόνο που ήθελα να καταφέρω ήταν να προσθέσω μερικά παραπάνω κιλά μυϊκής μάζας στον ύψους 1,92 σκελετό μου. Κάνω βάρη από τα 17 μου κι έκτοτε έχω χρησιμοποιήσει κάθε είδους συμπλήρωμα. Στο τέλος συνειδητοποίησα ότι μόλις έφτασα τα 99 κιλά ήμουν τόσο μεγαλόσωμος όσο μπορούσα να γίνω με φυσιολογικό τρόπο».
Ωστόσο, στα λόγια του Νίκου υπάρχει μία μεγάλη αντίφαση. Έχει 1,92 ύψος και ζυγίζει 99 κιλά και παρόλα αυτά ανησυχεί επειδή δεν είναι αρκετά μεγαλόσωμος; Σύμφωνα με το δρα Pope, παραδείγματα σαν κι αυτό προκαλούν ανησυχία. «Σε μερικούς ανθρώπους όταν η επιθυμία ξεφεύγει από τον έλεγχο, οι άνθρωποι χάνουν το μέτρο και τότε τίποτε δεν είναι δυνατόν να τους ικανοποιήσει. Αυτοί οι άνδρες αισθάνονται ότι δεν είναι ποτέ τόσο εμφανίσιμοι όσο θα ήθελαν να είναι και θυσιάζουν τις σχέσεις τους, τις καριέρες τους και, πολύ περισσότερο, την ηρεμία του μυαλού τους, ακριβώς επειδή δεν είναι ποτέ ικανοποιημένοι με το σώμα τους».
Η εμμονή έχει γίνει τόσο σύνηθες φαινόμενο, που έχει λάβει και προσωνύμιο: «Tο Σύμπλεγμα του Αδωνη», όπως το ονομάζει δηλαδή στο βιβλίο του ο δρ Pope. Αυτά που το ενισχύουν είναι τα εξωφρενικά ανεπτυγμένα σώματα, που προωθούνται μέσω του κινηματογράφου, τα εξώφυλλα των περιοδικών, ακόμα και τα παιχνίδια με καρικατούρες σούπερ ηρώων. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πόσο κολλημένα είναι τα παιδιά με το σώμα του G.I.Joe και του X-MAN, κορμιά που στην πραγματικότητα είναι αδύνατον να χτιστούν, εκτός αν τροφοδοτείς καθημερινά τον οργανισμό σου με όλα τα κοκτέιλ στεροειδών που κυκλοφορούν. Ο δρ Pope εξηγεί: «Αυτό που έχει περάσει λάθος στον κόσμο είναι η άποψη ότι μπορείς να αποκτήσεις ένα τέτοιο υπερφυσικό σώμα κάνοντας απλώς γυμναστική.
Υπάρχουν γενιές και γενιές νέων ανθρώπων που γυμνάζονται με εξοντωτικούς ρυθμούς και στο τέλος διερωτώνται τι κάνουν στραβά. Δεν μπορούν να καταλάβουν ότι αυτά τα υπερφυσικά αρσενικά είναι παραγεμισμένα με στεροειδή».
Στην πραγματικότητα, η μόδα των στεροειδών είναι τόσο εξαπλωμένη, που πλέον οι περισσότεροι από εμάς δεν είμαστε σε θέση να ξεχωρίσουμε ένα σώμα, το οποίο αποτελεί «προϊόν» χρήσης αναβολικών. Το θέαμα μας φαίνεται απολύτως νορμάλ, παρότι ιατρικώς δεν μπορεί να ερμηνευθεί ως φυσιολογικό, αφού ορισμένες διαστάσεις δεν μπορούν να αποκτηθούν χωρίς χημική βοήθεια. Αυτό που προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη εντύπωση είναι ότι οι περισσότεροι άνδρες, που έχουν αποκτήσει τέτοια σώματα με διαδοχικές ενέσεις στεροειδών, αποφεύγουν να το παραδεχτούν.
Όμως, αυτό που φοβίζει είναι οι εκρήξεις θυμού, που αρκετές φορές δεν είναι ελεγχόμενες. «Έχω γνωρίσει άνδρες που κάνουν κατάχρηση και μου έχουν εκμυστηρευθεί, είτε ότι τα έκαναν γης Μαδιάμ σε ένα κατάστημα είτε ότι βίασαν μία κοπέλα στο δωμάτιό της», σοκάρει με τις αποκαλύψεις του ο δρ Pope, τηρώντας βέβαια το ιατρικό απόρρητο αρνούμενος να αναφέρει ονόματα.
Το πιο τραγικό από όλα είναι ότι υπάρχουν πολλοί χρήστες στεροειδών, που έχουν αποδειχτεί ένοχοι για τέτοιες πράξεις αλλά και ακόμα χειρότερες. Ασκώντας και τις δύο ιδιότητές του, αυτή του ψυχιάτρου και αυτή του ειδικού στα στεροειδή, ο Δρ. Pope ήταν σύμβουλος σε αναρίθμητες υποθέσεις αδικημάτων κι εγκλημάτων, στις οποίες αποδείχθηκε ότι φυσιολογικοί και νηφάλιοι άνθρωποι μεταλλάχτηκαν σε μαινόμενους ταύρους ακολουθώντας μερικούς κύκλους στεροειδών.
Σε μία υπόθεση, ένα 14χρονο αγόρι, το οποίο φημιζόταν για την ηρεμία και τον ντροπαλό χαρακτήρα του, άρχισε να κάνει ενέσεις στεροειδών για να αποκτήσει το σώμα του G.I.Joe. Αίφνης άρχισε να έχει τέτοιες εκρήξεις οργής, που η μητέρα του αναγκάστηκε να τον πάει στα επείγοντα περιστατικά για εξετάσεις. Δύο χρόνια αργότερα, ο πρώην ήρεμος και ντροπαλός πιτσιρικάς έγινε δολοφόνος -καρφώνοντας τη 14χρονη κοπέλα του με μαχαίρι που κόβουν κρέας- κι ενώ το διάστημα εκείνο βρισκόταν σε κύκλο στεροειδών.
Δυστυχώς, οι μελέτες που έχουν γίνει -σχετικά με τις επιδράσεις που έχει η κατάχρηση στεροειδών στο χαρακτήρα ενός ανθρώπου- δεν ήταν ποτέ συστηματικές και δεν έχουν οδηγήσει σε ασφαλή συμπεράσματα. Στην Ελλάδα υπάρχει τέτοια άγνοια, που σε αρκετές περιπτώσεις στεροειδή που είναι καθαρά αναβολικά, κοινώς ντόπες, διατίθενται σε γυμναστήρια, αφού πρώτα έχουν αγοραστεί από το Ίντερνετ. Ο Δρ. Pope επιμένει ότι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για το συσχετισμό ανάμεσα στη συνθετική τεστοστερόνη και την επιθετικότητα. «Εχω δει τόσα παραδείγματα ανθρώπων, που έκαναν χρήση και ξεπέρασαν τα όρια, που για μένα δεν μπορεί να είναι σύμπτωση».
Είναι βέβαιο ότι η ιατρική επιστήμη έχει πολλά ακόμα να εξετάσει, ώστε να αποφανθεί για το ενδεχόμενα μακροχρόνιο ρίσκο που παίρνει ο χρήστης για την υγεία του, και να εξηγήσει τους λόγους που τα στεροειδή προκαλούν εκρήξεις οργής και θυμού. Στο μεσοδιάστημα, όμως, αξίζει το ρίσκο και ο πειραματισμός για μερικές έξτρα ίντσες εντελώς άχρηστης μυϊκής μάζας; «Ο φόβος μου είναι ότι μια μέρα θα κοιτάξουμε πίσω στην εποχή που διανύουμε τώρα και θα αισθανθούμε όπως όταν θυμόμαστε το 1950 και την έξαρση του καπνίσματος. Ήταν τότε που κάποιοι σοφοί άνθρωποι έλεγαν ότι έτσι προκαλείται ο καρκίνος στους πνεύμονες. Ετσι και στο μέλλον, κάποιοι χρήστες στεροειδών θα εύχονται να γνώριζαν πολύ νωρίτερα τις συνέπειες», πρεσβεύει ο δρ Pope.
Η γυναίκα του Bill εξακολουθεί να πιέζει το σύζυγό της να σταματήσει τα στεροειδή, όμως η περίπτωση δεν είναι ανάλογη με εκείνη όταν ο άνδρας της ήταν αλκοολικός και του είχε δώσει τελεσίγραφο να κόψει το ποτό. «Αν το κάνει ξέρει ότι θα χάσει», τονίζει με απόλυτο τρόπο ο μεγαλόσωμος πλέον άνδρας κι εξηγεί το πόσο άλλαξε η ζωή του τα τελευταία χρόνια:
«Το αλκοόλ ήταν απλώς μία διαφυγή. Τα στεροειδή είναι αυτό που είμαι. Αυτό είναι το σώμα που ήταν γραφτό να αποκτήσω. Απλώς πήρα μία μικρή βοήθεια για να φτάσω έως εδώ. Ποτέ στη ζωή μου δεν αισθανόμουν τόσο υγιής. Νιώθω Αδωνις», λέει με απολύτως πειστικό τρόπο. Αυτή την εποχή ο Bill βρίσκεται σε νέο κύκλο στεροειδών δοκιμάζοντας Dianabol και Equipose (το δεύτερο είναι κτηνιατρικό στεροειδές αναβολικό φτιαγμένο για άλογα).
